Συμπληρώνονται εικοσιπέντε χρόνια από τον θάνατο της σπουδαίας Ελληνίδας φωτογράφου Nelly’s η οποία πέθανε στις 17 Αυγούστου 1998. H Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη, όπως ήταν το όνομά της, γεννήθηκε στις 23 Νοεμβρίου του 1899 στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας. Σουγιουλτζόγλου ήταν το πατρικό της ενώ το Σεραϊδάρη ήταν το επίθετο του άντρας της Άγγελου, αλλά έγινε γνωστή σαν φωτογράφος με την αγγλική υπογραφή της, “Nelly’s”.
Η Nelly’s μαθήτευσε στη Δρέσδη όπου παρακολούθησε μαθήματα αρχικά με τον Ούγκο Έρφουρθ (Hugo Erfurth), διακεκριμένο φωτογράφο της πόλης και διάσημο πορτρετίστα, και στη συνέχεια με τον Φραντς Φίντλερ (Franz Fiedler). Εκεί επιδόθηκε στις φωτογραφίες χορού καθώς στη Δρέσδη κατά το μεσοπόλεμο είχε αναπτυχθεί στενή σχέση ανάμεσα στο μοντέρνο χορό και τη φωτογραφία. Με την επιστροφή της στην Ελλάδα εγκαθίσταται στην Αθήνα το 1924, όπου ανοίγει δικό της στούντιο φωτογραφίας στην οδό Ερμού. Φωτογραφίζει τους Μικρασιάτες πρόσφυγες, την παλιά Αθήνα, τα αρχαία μνημεία και τις ελληνικές αρχαιότητες. Από το 1927 η Nelly’s περιόδευσε στην ελληνική ύπαιθρο στοιχειοθετώντας το πανόραμα της Ελλάδας του Μεσοπολέμου. Το 1936 βρέθηκε στο Βερολίνο όπου αποτύπωσε στιγμιότυπα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η Nelly’s, όπως ήταν φυσικό, εξασκήθηκε στο πορτρέτο σ’ όλη τη διάρκεια της φωτογραφικής της πορείας στην Ελλάδα και στην Αμερική (ως φωτογράφος της ομογένειας), όπου εγκαταστάθηκε και παρέμεινε για 25 περίπου χρόνια. Εκεί ασχολήθηκε επίσης με τη διαφημιστική και έγχρωμη φωτογραφία και το φωτορεπορτάζ. Συχνές ήταν οι εκθέσεις της σε σημαντικές γκαλερί και μουσεία της Νέας Υόρκης.
Το 1939 με παραγγελία της Ελληνικής Κυβέρνησης διακοσμεί με γιγαντοφωτογραφίες το ελληνικό περίπτερο στην Διεθνή Έκθεση της Νέας Υόρκης. Παρουσιάζει για πρώτη φορά μαζί πορτραίτα νεοελλήνων και νεοελληνίδων σε παραλληλισμό με αρχαία αγάλματα (σειρά “Παραλληλισμοί’). Κεντρική θέση στο έργο της έχει η ιδιαίτερη χρήση του φωτός και η ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Για τη θεματική τους συνοχή και την αισθητική τους αρτιότητα ξεχωρίζουν οι φωτογραφίες χορού (1923-1929) στη Γερμανία, αλλά κυρίως αυτές στην Ακρόπολη, που την αναδεικνύουν σε σημαντική φωτογράφο χορού του Μεσοπολέμου αποκαλύπτοντας την προσωπική της γραφή.
Το 1966, με τον σύζυγο της, επέστρεψε οριστικά στην Ελλάδα, αλλά πρακτικά σταμάτησε να φωτογραφίζει. Το 1989 δημοσίευσε την αυτοβιογραφία της. Δώρισε το μεγαλύτερο κομμάτι του φωτογραφικού της έργου της στο Μουσείο Μπενάκη. Έχει τιμηθεί με το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικα, με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ εξέδωσε πολλά λευκώματα με φωτογραφίες της.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ την ίδια την καλλιτέχνιδα να αυτοβιογραφείται στο “Μονόγραμμα”:
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
ΕΛΛΗ ΣΕΡΑΪΔΑΡΗ (NELLYS)
(video)
Σειρά αυτοβιογραφικών ντοκιμαντέρ από το 1982, των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη, στην οποία σκιαγραφούνται προσωπικότητες από τον πνευματικό, καλλιτεχνικό και κοινωνικό χώρο. Το συγκεκριμένο επεισόδιο της εκπομπής «Μονόγραμμα» είναι αφιερωμένο στη φωτογράφο Έλλη Σουγιουλτζόγλου -Σεραϊδάρη (γεν. 1899-θαν. 1998), γνωστή από την καλλιτεχνική υπογραφή της ως Nelly’s.
Η φωτογράφος μιλάει για την καταγωγή της από το Αϊδίνι της Μικράς Ασίας, την οικογένειά της και τα σχολικά της χρόνια. Αφηγείται τα βιώματά της από την καταστροφή της πόλης του Αϊδινίου από τους Τούρκους, καθώς και την καταστροφή της Σμύρνης όπου είχαν εγκατασταθεί οι γονείς της ενώ η ίδια βρισκόταν για σπουδές στη Γερμανία. Αναφέρεται στις σπουδές της στη φωτογραφία, στη Δρέσδη της Γερμανίας, κοντά στον διάσημο φωτογράφο της εποχής Ούγκο Έρφουρτ και τον Φραντς Φίλντερ. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1924, άνοιξε το πρώτο της φωτογραφικό στούντιο στην οδό Ερμού.
Ασχολήθηκε με φωτογραφίσεις σημαντικών προσωπικοτήτων και γεγονότων της εποχής, τις οποίες εξιστορεί στην εκπομπή. Η αφήγησή της επικεντρώνεται στη γυμνή φωτογράφιση της Ρωσίδας χορεύτριας Μόνα Παέβα το 1925, ανάμεσα στις αρχαιότητες της Ακρόπολης, ιδιαίτερα τολμηρή για εκείνα τα χρόνια, καθώς και στα πορτρέτα του βασιλιά Γεωργίου Β΄, του Κωστή Παλαμά και του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το 1930 της ανατέθηκε από την Εύα και τον Άγγελο Σικελιανό να φωτογραφίσει κατ’ αποκλειστικότητα τις Δελφικές Γιορτές. Στη συνέχεια, σχολιάζει την εμπειρία της από τη δουλειά της στην ελληνική επαρχία όταν στα μέσα της δεκαετίας του ’30 συνεργάστηκε με το υφυπουργείο Τύπου και Τουρισμού γυρίζοντας την Ελλάδα, καθώς και το έργο της που αφορά στη συγκριτική παρουσίαση ρεαλιστικών πορτρέτων ανθρώπων και αγαλμάτων αρχαίων θεών ως απόδειξης της φυλετικής συνέχειας του ελληνισμού. Τέλος, αφηγείται τη γνωριμία και τη συνεργασία της με το σύζυγό της Άγγελο Σεραϊδάρη εστιάζοντας στις φωτογραφίες που αποτύπωσε ο ίδιος στο Άγιο Όρος. Δείγματα του έργου της φωτογράφου προβάλλονται καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής.
Σκηνοθεσία: Χρίστος Ακρίδας
Έτος παραγωγής: 1994
Ημερομηνία πρώτης μετάδοσης: 15/2/1995
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr