Φιλοποίμην Φίνος – 26 Ιανουαρίου 1977

 

Ο Φιλοποίμην Φίνος, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες παραγωγούς κινηματογραφικών ταινιών κατά την περίοδο 1950-1970, παρουσίασε περισσότερες από 175 ταινίες στο ελληνικό κινηματογραφικό κοινό. Γεννήθηκε στην Τιθορέα το 1908 και ο πατέρας του, αν και γιατρός στο επάγγελμα, δραστηριοποιήθηκε στην κινηματογραφική επιχειρηματικότητα και του ανήκε ο θερινός κινηματογράφος Αλκαζάρ, από τους μεγαλύτερους και σημαντικότερους της εποχής του στην Αθήνα. Εκεί ο Φίνος ήρθε σε επαφή με τον κινηματογράφο και τα τεχνικά του μέσα, τα οποία τον γοήτευσαν από παιδί. Γυρίζει την πρώτη του ταινία το 1938 «Το Τραγούδι του Χωρισμού», με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και τη Λήδα Μιράντα στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και τον ίδιο να σκηνοθετεί για πρώτη και τελευταία φορά. Κατά τη διάρκεια του Ελληνο-ιταλικού πολέμου υπηρετεί στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, σε συνεργείο κινηματογραφικών λήψεων στο Αλβανικό Μέτωπο για τα «Επίκαιρα» της εποχής, ενώ αργότερα τραβάει πλάνα ντοκουμέντα από την περίοδο της κατοχής στην Αθήνα. Οι Γερμανοί κατακτητές θα κατασχέσουν το μεγαλύτερο μέρος από αυτό το κινηματογραφικό υλικό και το 1944 θα εκτελέσουν τον πατέρα του με την κατηγορία της συνεργασίας με την Αντίσταση. Ο Φίνος την ίδια περίοδο και συγκεκριμένα το 1943 θα ιδρύσει την εταιρεία παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ. Η πρώτη ταινία της ΦΙΝΟΣ, «Η φωνή της καρδιάς», με πρωταγωνιστές τους Aιμίλιο Βεάκη, Αλέκο Λειβαδίτη, Λάμπρο Κωνσταντάρα, Δημήτρη Χορν και Καίτη Πάνου, έκανε πρεμιέρα στις 29 Μαρτίου 1943 στον κινηματογράφο Rex της Πανεπιστημίου. Η Finos Films συνδέθηκε άρρηκτα με την λεγόμενη «Χρυσή εποχή του Ελληνικού Κινηματογράφου» και από τις ταινίες του Φίνου δημιουργήθηκαν και αναδείχθηκαν μερικοί από τους δημοφιλέστερους κινηματογραφικούς αστέρες του ελληνικού κινηματογράφου. Στο ενεργητικό του Φίνου περιλαμβάνονται ταινίες, πολλές από τις οποίες θεωρούνται κλασσικές, όπως «Η Αγνή του λιμανιού» (1952), «Η Αλίκη στο Ναυτικό» (1961), «Μανταλένα» (1960), «Οι κυρίες της αυλής» (1966), «Στεφανία» (1966), «Λατέρνα, φτώχια και γαρύφαλλο» (1957), «Η θεία από το Σικάγο» (1957), για να αναφέρουμε μόνο μερικές εξ’ αυτών. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο θανάτου του Φίνου, στις 26 Ιανουαρίου 1977, παρουσιάζει την εκπομπή:

ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

ΦΙΛΟΠΟΙΜΗΝ ΦΙΝΟΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ-ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ

(video)


Το επεισόδιο αυτό της σειράς ντοκιμαντέρ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ αφιερωμένο στον Φιλοποίμενα Φίνο, ξεκινά με πλάνα αρχείου από την ημέρα της κηδείας του. Παρακολουθούμε λήψεις από τα κλειστά στούντιο της Φίνος στην οδό Χίου, αλλά και από την κηδεία του Φίνου στο 1ο νεκροταφείο Αθηνών, τη νεκρώσιμο ακολουθία και δηλώσεις κορυφαίων ηθοποιών όπως η Τζένη Καρέζη, ο Κώστας Χατζηχρήστος, ο Δημήτρης Χορν, ο Μάνος Κατράκης, ο Κώστας Καζάκος, ο κινηματογραφικός παραγωγός Κλέαρχος Κονιτσιώτης, οι οποίοι εκφράζουν την λύπη τους για την απώλεια του σημαντικού για τον ελληνικό κινηματογράφο ανθρώπου, ενώ διακρίνονται ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Μιχάλης Κακογιάννης, ο Νίκος Κούρκουλος, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ο Αλέκος Σακελάριος, ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος και η Ζωή Λάσκαρη ανάμεσα σε ένα μεγάλο πλήθος πολιτών.

Ακολουθούν αποσπάσματα συνεντεύξεων συνεργατών του Φίνου, σκηνοθετών και άλλων καλλιτεχνών, οι οποίοι μιλούν για εκείνον. Ο μακιγιέρ Σταύρος Κελεσίδης υπογραμμίζει τη σημασία της απώλειας του Φίνου, τη γνωριμία τους πριν από σαράντα χρόνια όταν εκείνος ήρθε από τη Ρωσία το 1939 και το πρώτο δοκιμαστικό γύρισμα πριν την πρόσληψή του για την ταινία «Το τραγούδι του χωρισμού», ενώ θυμάται τη συγκατοίκησή και τα όνειρά τους. Ο κινηματογραφιστής Γιώργος Καβουκίδης περιγράφει την έναρξη των γυρισμάτων της ταινίας «Η φωνή της καρδιάς» εν μέσω κατοχής στις 3 Μαρτίου 1942, το ντουμπλάρισμα του ήχου, την πρεμιέρα και την εντυπωσιακή υποδοχή της ταινίας από το κοινό.

Σε απόσπασμα από συνέντευξη του 1977, ο σκηνοθέτης Αλέκος Σακελάριος μιλάει για την πρώτη του συνεργασία με τον Φίνο το 1946 με την ταινία «Παπούτσι από τον τόπο σου» μια κωμωδία που του ζήτησε ο Φίνος να γράψει και τελικά τον σκηνοθέτησε ο ίδιος με τη βοήθεια του Φίνου και περιγράφει τα γυρίσματα. Σε απόσπασμα από άλλη συνέντευξή του από το 1988, ο Σακελάριος μιλάει για την ταινία «Οι Γερμανοί ξανάρχονται», την επιτυχία του έργου ως θεατρική παράσταση, τις αντιδράσεις του Φίνου στην πρότασή του να γίνει κινηματογραφική ταινία και τη συμφωνία να τον βοηθήσει στο τεχνικό τμήμα της παραγωγής και τη δημιουργία από τον Φίνο του εξοπλισμού για σύγχρονη κινηματογραφική λήψη. Θυμάται στιγμιότυπα από τα γυρίσματα. Σε συνέντευξή του στον Περικλή Χούρσογλου, ο Σακελάριος περιγράφει την κατάσταση του Ελληνικού κινηματογράφου και το επίπεδο της κινηματογραφικής παραγωγής πριν και μετά την εμφάνιση του Φίνου.

Ο σκηνοθέτης Ντίνος Δημόπουλος αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο εργαζόταν ο Φίνος, τις συνθήκες που επικρατούσαν στην Ελλάδα λίγο πριν και μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Περιγράφει στιγμιότυπο από τα γυρίσματα για το «Χαρούμενο ξεκίνημα» την πρώτη φορά που χρησιμοποίησαν dolly, κινηματογραφικό γερανό, ο οποίος προσέφερε μια μεγάλη ποικιλία κινήσεων για την κάμερα και τις αντιδράσεις του Φίνου όταν είδε τα πρώτα πλάνα. Ο Δημόπουλος σε συνέντευξή του το 1998 μιλάει για το ρόλο του Φίνου στην ενηλικίωση του ελληνικού κινηματογράφου μετά το τέλος του πολέμου. Ο σκηνοθέτης Πάνος Γλυκοφρύδης περιγράφει τις δοκιμαστικές προβολές των ταινιών και την κριτική που ασκούσαν οι συνεργάτες του Φίνου και την αντίληψη που είχε ο Φίνος για τους σκηνοθέτες.

Ο Μάνος Χατζιδάκις μιλάει για τη συνεργασία τους και τη συμβολή του στην τεχνική αρτιότητα που καθιέρωσε για την κινηματογραφική παραγωγή στην Ελλάδα και θυμάται την πρώτη τους ταινία «Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο». Η σύζυγος του Φ. Φίνου, Τζέλλα Φίνου, περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο εκείνος αντιμετώπιζε τις επιτυχίες και τις αποτυχίες των ταινιών του και μιλάει με συγκίνηση για την αφιέρωση της ζωής του στον κινηματογράφο.

Προβάλλονται αποσπάσματα από διάφορες συνεντεύξεις του Φίνου και γίνεται αναφορά στην αντιστασιακή του δράση κατά τη διάρκεια της Κατοχής, τη φυλάκισή του, την εκτέλεση του πατέρα του. Ο ίδιος ο Φίνος, σε συνέντευξή του στον Φρέντυ Γερμανό το 1975, θυμάται τη γνωριμία με τον Γιώργο Τζαβέλλα όταν αποφυλακίστηκε από τους Γερμανούς μέσα στην Κατοχή το 1944, τη στενή τους φιλία, τις συζητήσεις τους, τη συμπαράσταση του Τζαβέλλα σε εκείνον όταν εκτέλεσαν οι Γερμανοί τον πατέρα του. Θυμάται επίσης τις δυσκολίες κατά την περίοδο των Δεκεμβριανών, αλλά συγκινείται βαθύτατα όταν περιγράφει την ημέρα που έμαθε για το θάνατο του στενού του φίλου και συνεργάτη. Αναφέρει περιστατικά από τη συνεργασία τους για την ταινία «Ο μεθύστακας», τις επιφυλάξεις του ίδιου και την επιμονή του Τζαβέλλα για αυτή τη μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία, περιστατικό από τα γυρίσματα με τον Ορέστη Μακρή.

Παρακολουθούμε επίσης συνέντευξη του Φίνου στον Β. Σερντάρη όπου μιλάει για την παραγωγή των ταινιών για τη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, την απόλυση όταν κατέρρευσε το μέτωπο το 1941 και την εντολή να καταστραφεί το κινηματογραφικό αρχείο, την επίμονη προσπάθεια του ίδιου να σώσει το υλικό αυτό και τον εξοπλισμό της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού. Θυμάται την είσοδο των Γερμανών, τη συνάντηση με τον εκπρόσωπο της Agfa στην Ελλάδα με στολή Γερμανού στρατιωτικού και τη λεηλασία του κινηματογραφικού αρχείου από τις δυνάμεις κατοχής.

Ο Φίνος σε συνέντευξή του από το 1976 μιλάει για την ταινία «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» με την οποία καθιερώθηκε ως αστέρι η Αλίκη Βουγιουκλάκη. Περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο εργαζόταν η Βουγιουκλάκη και την προσπάθειά της να ελέγχει τα περισσότερα θέματα.

Η εκπομπή περιλαμβάνει πλούσιο αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό όπως πλάνα από τη βράβευση του Φίνου για την ηχητική μπάντα της «Ηλέκτρας» του Μιχάλη Κακογιάννη, παρουσία του Βασίλη Αυλωνίτη, της Γεωργίας Βασιλειάδου, του Γιώργου Τζαβέλλα , του Αλέκου Σακελάριου, του Λάμπρου Κωνσταντάρα και του Ορέστη Μακρή, πλάνα αρχείου από την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα το 1941 αλλά και από τις πρώτες ημέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας, πολλά εκ των οποίων είχαν γυριστεί από τον ίδιο τον Φίνο. Τέλος κατά τη διάρκεια της εκπομπής παρουσιάζονται αποσπάσματα από τις ταινίες: «Η Φωνή της καρδιάς», «Ο μεθύστακας», «Οι Γερμανοί ξανάρχονται», «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο», «Λατέρνα φτώχια και φιλότιμο».

Σκηνοθεσία: ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ

Διεύθυνση Παραγωγής: ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΚΥΔΩΝΑΚΗΣ

Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 29 Φεβρουαρίου 1996

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS