Στις 10 Ιουνίου 2023 έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης, Γιάννης Μαρκόπουλος. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, στις 18 Μαρτίου 1939, από μικρός ήρθε σε επαφή με την τοπική μουσική, τους γρήγορους κρητικούς χορούς και τα επαναλαμβανόμενα μικρά μοτίβα τους, αλλά και με την κλασική μουσική και τη μουσική της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου. Το 1956 ξεκίνησε μουσικές σπουδές στο Ωδείο Αθηνών, με τον συνθέτη Γεώργιο Σκλάβο και τον καθηγητή του βιολιού Joseph Bustidui, ενώ την ίδια εποχή εγγράφεται στην Πάντειο σχολή χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές του εκεί. Το 1963, βραβεύτηκε για την μουσική του στις Μικρές Αφροδίτες του Νίκου Κούνδουρου από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Με την επιβολή της δικτατορίας ο Γιάννης Μαρκόπουλος αναχωρεί για το Λονδίνο όπου εμπλουτίζει τις μουσικές του σπουδές και συνθέτει. Το 1969 επιστρέφει στην Αθήνα για να συμβάλει με τα έργα του στην πορεία για την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Πρώτο μεγάλο έργο του το “Χρονικό” που περιγράφει με μοναδικό τρόπο την επώδυνη πορεία του ελληνισμού, με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη και της Μαρίας Δημητριάδη. Λίγες μέρες πριν από τα γεγονότα στο Πολυτεχνείο ο Γιάννης Μαρκόπουλος ηχογράφησε τον δίσκο του “Θητεία” με τους Τάνια Τσανακλίδου, Λάκη Χαλκιά και τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη, έναν από τους πιο σημαντικούς δίσκους στην ιστορία της ελληνικής μουσικής, ο οποίος κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 1974. Το 1974 κυκλοφόρησε επίσης το άλμπουμ “Μετανάστες” σε στίχους Γιώργου Σκούρτη, με δέκα τραγούδια ξεχωριστά ερμηνευμένα από τη Βίκυ Μοσχολιού και τον Λάκη Χαλκιά, τραγουδιστές που σημάδεψαν με τη φωνή τους αρκετές από τις δημιουργίες του Γιάννη Μαρκόπουλου, στο πέρασμα των χρόνων.
Ο Μαρκόπουλος έγραψε μουσική για θέατρο, κινηματογράφο, τηλεόραση, χορό, συμφωνική ορχήστρα, όπερα και ορατόρια. Συνεργάστηκε μεταξύ άλλων με το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, το Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου και με τους σκηνοθέτες Αλέξη Σολωμό, Πέλο Κατσέλη, Μίνωα Βολανάκη, ενώ στον κινηματογράφο έγραψε μουσική για τις ταινίες: Vortex και Byron του Νίκου Κούνδουρου, Κραυγή γυναικών και Δοκιμή του Ζυλ Ντασέν, Beloved του Τζορτζ Κοσμάτος, Φόβος του Κώστα Μανουσάκη, Επιχείρησις Απόλλων του Γιώργου Σκαλενάκη, Η μοίρα ενός αθώου του Γρηγόρη Γρηγορίου. Με το μουσικό του κίνημα «Επιστροφή στις Ρίζες», δημιούργησε δική του σχολή στην ελληνική μουσική, ενώ τα συμφωνικά του έργα όπου συναντώνται τα ελληνικά παραδοσιακά όργανα όπως η λύρα και το σαντούρι με εκείνα της συμφωνικής ορχήστρας, αποτέλεσαν νέα πρόταση και τομή για την ελληνική μουσική πραγματικότητα.
Τα τραγούδια του, όπως «Οι Οχτροί», «Τα Λόγια και τα χρόνια», «Χίλια μύρια κύματα», «Λένγκω» (Ελλάδα), «Ο Γίγαντας», «Κάτω στης Μαργαρίτας το αλωνάκι», «Το Καφενείον η Ελλάς», «Ο τόπος μας είναι κλειστός», «Παραπονεμένα λόγια», «Μιλώ για τα παιδιά μου» και πολλά άλλα, έγιναν σύμβολα και σύνθημα για χιλιάδες κόσμου. Σπουδαία παρακαταθήκη αποτελούν τα μουσικά του έργα “Ελεύθεροι Πολιορκημένοι”, “Ο Στράτης ο Θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους”, “Ήλιος ο Πρώτος”, “Χρονικό”, “Ιθαγένεια”, “Οροπέδιο”, “Θητεία” και “Μετανάστες” – σε ποίηση και στίχους Σολωμού, Σεφέρη, Ελύτη, Κ.Χ. Μύρη, Μιχ. Κατσαρού, Ελευθερίου, Σκούρτη, Θεοδωρίδη αλλά και δικούς του.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ την εκπομπή:
ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΡΑΔΥΑ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες συνθέτες, φιλοξενείται σε αυτό το επεισόδιο της εκπομπής «Μουσική Βραδυά» του Γιώργου Παπαστεφάνου από το 1976. Ο ίδιος ο συνθέτης παραθέτει βιογραφικά στοιχεία για τη ζωή και την καλλιτεχνική του πορεία. Μιλάει για τον εαυτό του, την επαφή του με τη μουσική από μικρή ηλικία, την οικογένειά του, τις μουσικές επιρροές που έχει δεχθεί, για την απλότητα η οποία θέλει να διακατέχει τα τραγούδια του, αλλά και τη σχέση της μουσικής που συνθέτει με τις καταβολές του και τη λαϊκή τέχνη και παράδοση. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος υπογραμμίζει τη σημασία της ψυχαγωγικής δύναμης του τραγουδιού τη σημασία της μουσικής και του τραγουδιού ως φορείς αλήθειας και απόψεων για τον κόσμο που στηρίζεται σε αυτή. Επισημαίνει την ιδιαίτερη αξία του απλού λαϊκού τραγουδιού σε σχέση με ένα κονσέρτο και εξηγεί την αναζήτηση της αλήθειας που πάντα επιχειρεί μέσα από τη μουσική του πορεία αλλά και τη δουλειά με τους συνεργάτες του. Σχετικά με την πολιτική της μουσικής του αναφέρει ότι εκείνη έγκειται σε μία τέχνη η οποία θα ψυχαγωγεί ελεύθερα και περήφανα, η οποία εμπνέεται από τον ίδιο τον κόσμο. Αναφέρεται ονομαστικά στους μουσικούς και τραγουδιστές με τους οποίους συνεργάζεται και εξηγεί την προσπάθειά του να φέρει κοντά εκπροσώπους ξεχωριστών μουσικών περιοχών με στόχο να προσεγγίσει μια μουσική παγκοσμιότητα πέρα και από το πλαίσιο της Ελληνικότητας στα μουσικά πράγματα. Ειδική μνεία κάνει και στο δίσκο του «Εργάτες» το δεύτερο έργο μιας τριλογίας όπως εξηγεί ο ίδιος, για τη συνεργασία του με τον Κώστα Ταχτσή και τον Λάκη Χαλκιά.
Η εκπομπή περιλαμβάνει ένα ακόμη σημαντικό ντοκουμέντο με τον τραγουδιστή Νίκο Ξυλούρη ο οποίος μιλάει μαζί με τον Γιάννη Μαρκόπουλο για τη μεταξύ τους συνεργασία για τη φιλία και την αγάπη που τους ενώνει και δεν παραλείπει να αναφερθεί στη συνεργασία τους στο «Χρονικό», στα «Ριζίτικα», στο «Στράτη το θαλασσινό», στην «Ιθαγένεια» και «Διάλειμμα», ενώ υπογραμμίζει την προσφορά του Μαρκόπουλου στην ελληνική μουσική και την πεποίθησή του ότι θα προσφέρει ακόμα περισσότερα και στο μέλλον. Οι δύο μεγάλες μορφές του ελληνικού τραγουδιού ερμηνεύουν μαζί σε στούντιο της ΕΡΤ με τον Μαρκόπουλο στο πιάνο το «Χίλια μύρια κύματα».
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής παρακολουθούμε πλάνα από συναυλίες αλλά και από γυρίσματα σε στούντιο όπου ακούγονται τραγούδια του συνθέτη όπως «Λέγκω Λέγκω», «Το καριοφίλι μάνα μου», «Τύμπανα παίζω», «Ζαβαρακατρανέμια», «Χίλια μύρια κύματα», «Τα λόγια και τα χρόνια», «Τα οράματα μου», «Η φάμπρικα», «Ο κόσμος είναι όμορφος» και «Χαλάσματα». Ερμηνεύουν ο Τάσος Χαλκιάς στο κλαρίνο και οι τραγουδιστές Νίκος Ξυλούρης, Χαράλαμπος Γαργανουράκης, Λάκης Χαλκιάς, η Βασιλική Λαβίνα και η Λιζέτα Νικολάου.
Σημειώνουμε τέλος ότι στην αρχή της εκπομπής παρακολουθούμε πλάνα προετοιμασίας για συναυλία σε αρχαίο θέατρο όπου διακρίνονται μεταξύ άλλων ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Παύλος Σιδηρόπουλος, η Λιζέτα Νικολάου, ο Λάκης Χαλκιάς και ο Αριστείδης Μόσχος μπροστά από το σαντούρι του και πλήθος τεχνικών και συνεργατών οι οποίοι ετοιμάζονται για τη συναυλία ενώ προσέρχεται ο κόσμος στις κερκίδες του θεάτρου.
Σκηνοθεσία: ΑΝΤΡΕΑΣ ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ
Μοντάζ: Γ. ΓΚΟΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 7 Σεπτεμβρίου 1976
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr