Ο Έλληνας λογοτέχνης Γιάννης Σκαρίμπας γεννήθηκε το 1893 στην Αγία Ευθυμία Φωκίδας, πήγε σχολείο στο Αίγιο και στην Πάτρα, ξεκίνησε σπουδές στη Φιλοσοφική σχολή Αθηνών χωρίς να τις ολοκληρώσει και το 1915 εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα. Εκεί εργάστηκε ως εκτελωνιστής, παντρεύτηκε την Ελένη Κεφαλινίτη με την οποία απέκτησαν 5 παιδιά.
Μετά το γάμο του αποσπάστηκε στην Ερέτρια μέχρι το 1922, όπου έγραψε και τα πρώτα του εννέα διηγήματα. Κατά τη δεκαετία του 1910 δημοσιεύονται σε διάφορα Αθηναϊκά περιοδικά και εφημερίδες της Χαλκίδας, ποιήματα και πεζά κείμενά του, τα οποία υπογράφει με το ψευδώνυμο Κάλλις Εσπερινός, ενώ το 1929 δημοσιεύει με το πραγματικό του όνομα το διήγημα «Ο καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης» και κερδίζει το Α’ βραβείο στον πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού «Ελληνικά Γράμματα». Ένα χρόνο αργότερα εκδίδει την πρώτη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο «Καϋμοί στο Γρυπονήσι» και το 1932 εκδίδεται το έργο-σταθμός στην πορεία του λογοτέχνη «Το θείο Τραγί» στο οποίο διακρίνονται ξεκάθαρα οι επιρροές του από το γαλλικό σουρεαλισμό και σηματοδοτεί σημαντικές αλλαγές στο ύφος της γραφής του. Το 1935 το μυθιστόρημα «Μαριάμπας» γίνεται δεκτό από τους κριτικούς ως αριστούργημα και το 1938 κυκλοφορεί η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Ουλαλούμ», αλλά και το μυθιστόρημα «Το σόλο του Φίγκαρο».
Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου αρθρογραφεί στην εφημερίδα της Χαλκίδας «Εύριπος» και ασχολείται με το ελληνικό θέατρο σκιών φτιάχνοντας μόνος του σκηνικά και φιγούρες. Συνέχισε να γράφει και να δημοσιεύει ποιήματα, μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια και ιστορικές μελέτες μέχρι τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Την περίοδο 1971-1975 συγγράφει την τρίτομη ιστορική μελέτη «Το ’21 και η αλήθεια» ως αντίδραση στη παραχάραξη και χειραγώγηση της ελληνικής ιστορίας από το καθεστώς της 21ης Απριλίου. Το 1976 βραβεύτηκε με το Α Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για την αντιπολεμική νουβέλα «Φυγή προς τα Εμπρός», η οποία βασίστηκε στις εμπειρίες του από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Σκαρίμπας έζησε όλη του τη ζωή στη Χαλκίδα και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του υπερρεαλισμού στην ελληνική λογοτεχνία, ενώ το πρωτοπόρο και εικονοκλαστικό του ύφος και η ιδιόρρυθμη γλώσσα του, προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στα ελληνικά γράμματα της περιόδου, ήρθε σε σύγκρουση με το κοινωνικό και λογοτεχνικό κατεστημένο της εποχής του εισάγοντας πολύ νωρίς υπερρεαλιστικά στοιχεία στην ελληνική πεζογραφία. Ο Γιάννης Σκαρίμπας έφυγε από τη ζωή στη Χαλκίδα, την 21η Ιανουαρίου 1984. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο θανάτου του πρωτοπόρου λογοτέχνη παρουσιάζει την εκπομπή:
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ 1893-1984
(video)
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ Παρασκήνιο, παραγωγής 1985 και σε σκηνοθεσία Γιάννη Κασπίρη, αποτελεί αφιέρωμα στον σημαντικό Έλληνα λογοτέχνη Γιάννη Σκαρίμπα. Παρουσιάζονται βιογραφικά στοιχεία του Σκαρίμπα, ενώ παρακολουθούμε συγγραφείς όπως η Έλλη Αλεξίου, ο Νίκος Βαρδιάμπασης και η Μαρία Χατζηγιάννη να μοιράζονται προσωπικές αναμνήσεις από τον ίδιο ή να μιλούν για το χαρακτήρα, τη ζωή, το έργο του και την υποδοχή του από τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής. Ο ιστορικός Τάσος Βουρνάς σχολιάζει την ιστορική μελέτη του Σκαρίμπα «Το ’21 και η αλήθεια», ο Νίκος Χατζηγιάννης, ιδρυτικό μέλος του συλλόγου «Φίλοι του Γ. Σκαρίμπα» καθώς και κάτοικοι της Χαλκίδας που γνώριζαν προσωπικά τον συγγραφέα μοιράζονται περιστατικά από τη ζωή του και αναφέρονται στον ιδιότυπο χαρακτήρα του. Το ντοκιμαντέρ αναφέρεται εκτενώς στο συγγραφικό έργο του λογοτέχνη, προβάλλονται πλάνα του ίδιου του συγγραφέα από συνεντεύξεις του σε παλαιότερο αφιέρωμα της εκπομπής, λεπτομέρειες από τα σκηνικά και τις φιγούρες του θεάτρου σκιών που έφτιαχνε, στιγμιότυπα από τη βράβευσή του με το χρυσό μετάλλιο του δήμου Χαλκίδας το 1978, ενώ ακούγονται ηχητικά ντοκουμέντα όπου ο Σκαρίμπας απαγγέλει ποιήματά του. Τέλος παρακολουθούμε πλάνα από τις τελευταίες ημέρες του Γ. Σκαρίμπα, καθώς και από την κηδεία και την ταφή του έξω από το φρούριο Καράμπαμπα.
Σκηνοθεσία: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΣΠΙΡΗ
Έρευνα: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΙΩΝΗΣ
Έτος παραγωγή: 1985
Πρώτη τηλεοπτική μετάδοση: 21 Ιανουαρίου 1986
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr