Συμπληρώνονται φέτος 40 χρόνια από τον θάνατο του συγγραφέα και εκπαιδευτικού Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου στις 17 Απριλίου 1982. Έγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα και ποιητικές συλλογές αφήνοντας πολυάριθμο συγγραφικό έργο και πλούσια αρθρογραφία. Υπήρξε σημαίνουσα προσωπικότητα των νεοελληνικών γραμμάτων, πολυσχιδής λογοτέχνης, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, οξύνους κριτικός, εμπνευσμένος και άοκνος εκπαιδευτικός. Το 1972 τιμήθηκε με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών καθώς και με τρία κρατικά βραβεία μυθιστορήματος, ταξιδιωτικής λογοτεχνίας και δοκιμίου. Τα έργα του που γνώρισαν πολλές επανεκδόσεις μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ το ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά που αναφέρεται στη ζωή και το έργο του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου (1901-1982).
ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
Ι.Μ.ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
(video)
Η σειρά εκπομπών «Εποχές και Συγγρφείς» του Τάσου Ψαρρά παρουσιάζει εξέχοντες Έλληνες λογοτέχνες και ποιητές που με το έργο τους και την προσωπικότητά τους επηρέασαν την πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική ζωή της εποχής τους. Η προσωπικότητα του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου και η συμβολή του στην πνευματική και λογοτεχνική ζωή του τόπου παρουσιάζονται σε αυτή την εκπομπή. Τα δύσκολα παιδικά του χρόνια, η άθλια οικονομική κατάσταση της οικογένειάς του και οι τραγικές καταστάσεις που αντιμετώπισε λειτούργησαν ως ερέθισμα δημιουργίας και μετουσιώθηκαν σε αξιολογότατο σε έκταση και πολυμέρεια έργο.
Γίνεται αναφορά στην πρώτη λογοτεχνική του εμφάνιση το 1915 και στις πρώιμες δημοσιεύσεις του, ποιήματα και χρονογραφήματα. Συνεργάστηκε με περιοδικά και εφημερίδες, με ουσιαστική παρουσία στο περιοδικό «ΜΟΥΣΑ» (1920-1923) το οποίο συστήνει τον Αλεξανδρινό ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στην αρθρογραφία του στην εφημερίδα «ΦΩΣ», έντυπο των εργατικών σωματείων του Πειραιά.
Η εκπαιδευτική δράση του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου και η παιδαγωγική του κατάρτιση αντανακλάται στο σύνολο του δοκιμιακού έργου του ωστόσο επιδίδεται εξίσου και στα τρία είδη του λόγου, την ποίηση, την κριτική και την πεζογραφία. Η «Αστροφεγγιά» που τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1945 είναι ένα από τα σημαντικότερα και πιο δημοφιλή έργα του που μεταφέρθηκε στη μικρή οθόνη το 1980. Αποτελούσε το δεύτερο μέρος της πρώτης μυθιστορηματικής τριλογίας του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου («Χαμοζωή», «Αστροφεγγιά», «Αιχμάλωτοι»), έργο με ιστορικό υπόβαθρο και βιωματικές αναφορές.
Μεγάλη υπήρξε η συμβολή του στη λογοτεχνική κριτική και η εξάτομη σειρά «Τα Πρόσωπα και τα Κείμενα» αποτελούν το κατεξοχήν κριτικό έργο του, μέσα από το οποίο ανέδειξε την πορεία της ελληνικής λογοτεχνίας. Λάτρης των ταξιδιών και των περιηγήσεων μετουσιώνει τις εμπειρίες του σε λογοτεχνικό έργο. Το 1947 βραβεύεται με το έπαθλο ΠΑΛΑΜΑ, αλλά αρνείται να δεχτεί το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας που είχε θεσπίσει τι καθεστώς της Δικτατορίας. Βασικό στέλεχος της ιδιωτικής Σχολής ΜΑΚΡΗ η οποία πέρασε στην ιδιοκτησία του με την επωνυμία Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Ι. Μ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ. Πρωταγωνιστεί στη διαμάχη που ξεσπάει ανάμεσα στους λογοτεχνικούς κύκλους για τις «κλίκες». Συμμετέχει στη μεταπολιτευτική υπηρεσιακή κυβέρνηση το 1974 με την ιδιότητα του Υπουργού Πολιτισμού και Επιστημών και το 1976 αναγορεύεται Επίτιμος Διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η φιλόλογος και κόρη του Λήδα Παναγιωτοπούλου παραθέτει πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του και διαβάζει αποσπάσματα από κείμενα του. Μιλούν επίσης: Τζίνα Καλογήρου, επίκουρη καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών
Βάσω Οικονομοπούλου, φιλόλογος, Θεοδόσης Πυλαρινός, λέκτωρ Ιονίου Πανεπιστημίου. Το πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό που συνοδεύει την αφήγηση και την παρουσίαση του πνευματικού αυτού ανθρώπου βοηθά στην καλύτερη και κατανόηση του έργου του και της εποχής του.
Έτος παραγωγής: 2002
Σκηνοθεσία: Τάσος Ψαρράς
Επιλογή κειμένων: Τάσος Γουδέλης
Αφήγηση: Λυδία Φωτοπούλου
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr