Εβδομήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τον θάνατο του λογοτέχνη Κώστα Ουράνη. Ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής και δημοσιογράφος, γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1890 στην Κωνσταντινούπολη με πραγματικό όνομα Κωνσταντίνος Νιάρχος.
Ταξίδεψε και έζησε σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ως ανταποκριτής εφημερίδων και ως διπλωμάτης-διετέλεσε μάλιστα πρόξενος της Ελλάδας στη Λισαβόνα. Τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις αποτύπωσε σε πολλά κείμενα που κατατάσσονται επάξια στο χώρο της λογοτεχνίας, και για αυτό χαρακτηρίστηκε-μαζί με τον Νίκο Καζαντζάκη- ως θεμελιωτής της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα. Ο Κώστας Ουράνης πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα ως ποιητής, με την συλλογή «Σαν όνειρο», ωστόσο ο ίδιος αναγνώριζε ως πρώτο ποιητικό του έργο το “Spleen”, ο τίτλος του οποίου παραπέμπει στο ομώνυμο ποίημα του Σαρλ Μπωντλέρ, από τον οποίο θεωρείται πως επηρεάστηκε ιδιαίτερα. Σημαντικότερο ποιητικό του έργο θεωρείται η συλλογή «Νοσταλγίες» (1920). Ο Κώστας Ουράνης έχει χαρακτηριστεί σαν ο τελευταίος Έλληνας ρομαντικός ποιητής. Έφυγε από τη ζωή στις 12 Ιουλίου 1953 στο σανατόριο «Παπανικολάου» στην Αττική.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 70 ετών από τον θάνατο του ποιητή και πεζογράφου, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει ένα επεισόδιο της σειράς «Εποχές και Συγγραφείς».
ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
ΚΩΣΤΑΣ ΟΥΡΑΝΗΣ
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του ποιητή και πεζογράφου Κώστα Ουράνη (γενν. 1890 – πέθ. 1953). Παρατίθενται βιογραφικές πληροφορίες σχετικά με τον γενέθλιο τόπο του, την Κωνσταντινούπολη, τα παιδικά του χρόνια στο Λεωνίδιο, τα νεανικά του χρόνια, τις σπουδές και τους δύο γάμους του-με ιδιαίτερη αναφορά στη δεύτερη γυναίκα του, την κριτικό και συγγραφέα Ελένη Νεγρεπόντη, γνωστή στα γράμματα με το φιλολογικό ψευδώνυμο «‘Αλκης Θρύλος». Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται ακόμη, στη μεγάλη του αγάπη για τα ταξίδια, καρπός των οποίων αποτέλεσαν και πολλά ταξιδιωτικά κείμενα, τα οποία κατατάσσονται αυτοδικαίως στο χώρο της λογοτεχνίας. Λόγος γίνεται ακόμη για τη δημοσιογραφική του καριέρα (από το 1924 και μετά) και το δημοσιογραφικό του έργο, με το οποίο επιχειρεί να μεταφέρει τα ευρωπαϊκά δρώμενα στον ελληνικό πνευματικό χώρο. Τέλος αναφορά γίνεται και στις μελέτες του (πχ για τον Μπωντλαίρ, τον Αχ.Παράσχο κα), καθώς επίσης και στην ελάχιστα γνωστή παρουσία του στο χώρο της τεχνοκριτικής και τα πεζογραφήματα.
Σχολιάζεται η σχέση του Κ.Ουράνη με την εποχή του, τη νεοελληνική κοινωνία και την πνευματική παραγωγή, ενώ υπογραμμίζεται η αποξένωσή του και η πνευματική του σύνδεση με τη Γαλλία, με τις ποιητικές του συλλογές «Σαν όνειρα», «Νοσταλγίες» και «Αποδημίες» επηρεασμένες από τους Γάλλους «ποιητές της παρακμής». Τέλος επισημαίνονται τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της ποίησής του, η μεταστοιχείωση των αναμνήσεων, η αιώνια νοσταλγία που καταλήγει στον λυρικό μηδενισμό.
Μέσα από αποσπάσματα ποιημάτων, κειμένων και επιστολών του Ουράνη του που διαβάζονται στη διάρκεια της εκπομπής σκιαγραφείται το πορτρέτο του μποέμ, κοσμοπολίτη, αλλά και μελαγχολικού ποιητή. Στην εκπομπή περιλαμβάνονται κινηματογραφημένα πλάνα στους τόπους που συνδέονται με τη ζωή και το έργο του λογοτέχνη, κινηματογραφικό αρχειακό υλικό και ηχητικά ντοκουμέντα με αποσπάσματα συνεντεύξεων του Ουράνη. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής μιλούν οι: Κώστας Στεργιόπουλος, ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας, Αλόη Σιδέρη, φιλόλογος-συγγραφέας, Μάνος Στεφανίδης, ιστορικός τέχνης.
Έτος παραγωγής:
2001
Σκηνοθεσία:
Τάσος Ψαρράς
Κείμενο:
Κώστας Μαυρουδής