1824-2024, 200 χρόνια από τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα.
Το 2024 είναι έτος αφιερωμένο στον μεγάλο Βρετανό ποιητή και Φιλέλληνα Λόρδο Βύρωνα, ο οποίος θυσιάστηκε για τις ιδέες του και την ελευθερία της Ελλάδας, αφήνοντας την τελευταία του πνοή στις 19 Απριλίου 1824, στο Μεσολόγγι στο πλευρό των Επαναστατημένων Ελλήνων. Η φιλελληνική του ποίηση, τα ιδεώδη του και ο πρόωρος θάνατός του, αφύπνισαν το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινής γνώμης για την Ελλάδα κι έδωσαν νέα ώθηση στην Ελληνική Επανάσταση και στο φιλελληνικό κίνημα. Η ημέρα θανάτου του Λόρδου Βύρωνα, 19 Απριλίου, καθιερώθηκε από το 2008 ως Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης.
Ο Λόρδος Βύρωνας (George Gordon Noel Byron) γεννήθηκε στο Λονδίνο και παρά την αριστοκρατική του καταγωγή αντιτάχθηκε στην απολυταρχία που εδραιωνόταν ξανά στην ευρωπαϊκή ήπειρο (Παλινόρθωση). Η φήμη του ρομαντικού ποιητή και φιλελεύθερου επαναστάτη απογειώθηκε ήδη την επαύριο της πρώτης έκδοσης του έργου του “Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ” (Childe Harold´s Pilgrimage) που έγραψε μεταξύ 1811 και 1818, και η οποία εξαντλήθηκε σε τρεις ημέρες. Ο στενός δεσμός του με την Ελλάδα επεκτάθηκε και στην ποίησή του. Ο ίδιος βρέθηκε στις επαναστατημένες περιοχές της Ελλάδας στα τέλη του 1823 και συγκεκριμένα στο Μεσολόγγι από τις αρχές του 1824 έως τις 19 Απριλίου 1824, οπότε πέθανε σε ηλικία 36 μόνο ετών. Ο θάνατός του τον κατέστησε σύμβολο του ευρωπαϊκού φιλελληνισμού.
Για την επέτειο των 200 χρόνια από τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ το αφιέρωμα του 1988:
Ο ΜΠΑΫΡΟΝ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ
Ντοκιμαντέρ στο οποίο αναδεικνύεται η προσωπικότητα, η ιδεολογία και η δράση του Άγγλου ποιητή και φιλέλληνα λόρδου Τζορτζ Μπάιρον (Gordon Noel Byron) γνωστού στην Ελλάδα ως Λόρδου Βύρωνα. Ταυτόχρονα, ανιχνεύεται η σχέση του Λόρδου Βύρωνα με την Ελλάδα και την ελληνικό κόσμο, ξεκινώντας από την εποχή που ήταν σπουδαστής στο Τρίνιτι Κόλετζ (Trinity College) του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ. Η μελέτη των αρχαίων Ελλήνων κλασικών στάθηκε η πρώτη επαφή με τη χώρα μας.
Στα 1809 πραγματοποιεί ένα μεγάλο ταξίδι στην Ανατολή και επισκέπτεται για πρώτη φορά την Ελλάδα. Με αυτό το ταξίδι στον μύθο, που αποτελεί το πρώτο μέρος της ταινίας, ο λόρδος Βύρων αποτίει φόρο τιμής στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Από την άλλη η λεηλασία των μνημείων της Ακρόπολης από τον λόρδο Έλγιν και τα ίχνη καταστροφής προκαλούν την λύπη και την οργή του ποιητή. Τον Μάρτιο του 1811 στην Αθήνα γράφει το ποίημα “Η Κατάρα της Αθηνάς” εκφράζοντας τη θλίψη του όταν αντίκρισε κατεστραμμένο και λεηλατημένο το ναό του Παρθενώνα. Το 1812 κυκλοφορεί το ποιητικό του έργο που τον καθιέρωσε και τον έκανε διάσημο, “Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ”, που δίνει το κλίμα από τις περιπέτειές του στην Ανατολή και την Ελλάδα. Λίγο μετά δημοσιεύει μια σειρά από μεγάλα έμμετρα αφηγήματα με οριενταλιστικά θέματα όπως “Ο Γκιαούρης” (The Giaour: A Fragment of a Turkish Tale, 1813) ή “Ο Κουρσάρος” (The Corsair: A Tale, 1814). Ταυτόχρονα, αυτό το ταξίδι γίνεται αφορμή να γνωρίσει την Ελλάδα της εποχής εκείνης. Η σύγκριση παρόντος και παρελθόντος τον απογοητεύει και δίνει το έναυσμα για τις πρώτες σκέψεις σχετικά με την απελευθέρωση και την πνευματική αναγέννηση των Ελλήνων. Αναζητά τη συνέχεια της αρχαίας Ελλάδας και της Ελλάδας της εποχής του. Αυτή η συνέχεια πιστεύει πως αποκαθίσταται με την Επανάσταση του 1821.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, το 1823 πραγματοποιεί το «ταξίδι στην ιστορία» και έρχεται στο Μεσολόγγι για να αγωνιστεί στο πλευρό των εξεγερμένων Ελλήνων. Στο διάστημα που παρέμεινε εκεί κύρια μέριμνά του στάθηκε η ενίσχυση των οχυρωματικών έργων της πόλης και η συγκρότηση σώματος Πυροβολικού, ενώ ανέλαβε τη μισθοδότηση σουλιώτικων σωμάτων. Παράλληλα, στήριζε οικονομικά την έκδοση εφημερίδων «Ελληνικά Χρονικά» και «Ελληνικός Τηλέγραφος». Ο θάνατός του αναζωπύρωσε το φιλελληνικό κίνημα σε όλον τον κόσμο.
Στο ντοκιμαντέρ μιλούν ο μελετητής του, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μάριος Βύρων Ραΐζης, ο καθηγητής Πανεπιστημίου του Λονδίνου Άντριου Ράδερφορντ (Andrew Rutherford) και ο αντιπρόεδρος της Βυρωνικής Εταιρίας και βουλευτής Μάικλ Φουτ (Michael Foot).
Διαβάζονται επιλεγμένα αποσπάσματα του έργου του, όπως το μακρύ αφηγηματικό ποίημα “Το προσκύνημα του Tσάιλντ Χάρολντ” (Childe Harold´s Pilgrimage), με το οποίο καθιερώθηκε η διασημότητά του και η “Κατάρα της Αθηνάς” (The Curse of Minerva).
Προβάλλεται πλούσιο εικονογραφικό υλικό με απόψεις της Αθήνας όπως αποτυπώθηκαν σε χαρακτικά και υδατογραφίες των δυτικοευρωπαίων περιηγητών, καθώς επίσης και σπάνιο υλικό από επιστολές, χειρόγραφα και πρώτες εκδόσεις έργων του Μπάιρον.
Η παραγωγή του ντοκιμαντέρ έγινε με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων (1788-1988) από τη γέννηση του Μπάιρον. Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στο Λονδίνο, Νότινχαμ, Κέμπριτζ, Μεσολόγγι, Αθήνα.
Ημερομηνία προβολής: 16 Δεκεμβρίου 1988
Έτος παραγωγής: 1988
Σενάριο – σκηνοθεσία: Θάνος Λαμπρόπουλος, Στέλιος Χαραλαμπόπουλος
Αφηγητές: Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, Χρήστος Τσάγκας
Ειδικός συνεργάτης: Μάριος Βύρων Ραΐζης, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Φωτογραφία: Γιάννης Βαρβαρίγος
Εκτέλεση παραγωγής: ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΕΠΕ
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr