Η Μάχη της Κρήτης αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ειδικά για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία έχει καθιερωθεί ως παράδειγμα ηρωισμού και αυτοθυσίας των κατοίκων της Κρήτης που αντιμετώπισαν με απαράμιλλη γενναιότητα την ισχυρότερη πολεμική μηχανή εκείνης της εποχής. Με αφορμή την επέτειο από τα γεγονότα της Μάχης της Κρήτης η οποία ξεκίνησε στις 20 Μαΐου 1941, το Αρχείο της ΕΡΤ τιμά τη μνήμη όλων εκείνων που αγωνίστηκαν για τη νίκη απέναντι στις δυνάμεις του Άξονα και παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ, παραγωγής 1991, σε σκηνοθεσία Μάχης Λιδωρικιώτη:
Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
(video)
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει τις ιστορίες τριών γυναικών της Κρήτης οι οποίες έζησαν τη Μάχη της Κρήτης το 1941 και συμμετείχαν ενεργά σε αυτή, αλλά και στην αντίσταση των Κρητικών για τα επόμενα 3 χρόνια.
Η Μαρία Γλυμιδάκη – Μανωλαράκη περιγράφει τις πρώτες ώρες της επιχείρησης και την απόφαση των Κρητικών να υπερασπιστούν την πατρίδα τους, τους πρώτους βομβαρδισμούς και την πρώτη μάχη με τους Γερμανούς στο χωριό της, Μούλετε (Χρυσαυγή Κισσάμου). Θυμάται με λεπτομέρειες τη συμπλοκή ανάμεσα σε εκείνη και τον αδερφό της με έναν Γερμανό αλεξιπτωτιστή, τον οποίο και σκότωσαν. Μιλάει επίσης για τη σύλληψη και φυλάκισή της από τους Γερμανούς, τα βασανιστήρια και τους ξυλοδαρμούς, το στρατοδικείο και την μεταφορά της στο κολαστήριο του Άουσβιτς. Περιγράφει με λεπτομέρειες όσα της συνέβησαν εκεί, τα βασανιστήρια, τις συνθήκες που επικρατούσαν, τον φόβο και την σκληρότητα των ναζί, ενώ δείχνει και τον αριθμό κρατουμένου στο χέρι της.
Η Σταυρούλα Παπαραφτάκη – Σιώνη μιλάει για τις πρώτες μέρες της μάχης της Κρήτης και τις σκληρές συγκρούσεις στο Μάλεμε και τη Σούδα. Περιγράφει τους σφοδρούς βομβαρδισμούς στις 20 και 21 Μαΐου 1941 και την επιχείρηση των Γερμανών αλεξιπτωτιστών που ακολούθησε. Αναφέρεται επίσης στην περίθαλψη τραυματιών Βρετανών αλλά και Γερμανών από τους Κρητικούς και τις επιχειρήσεις των Γερμανών που έψαχναν από χωριό σε χωριό προκειμένου να εντοπίσουν Βρετανούς στρατιώτες. Θυμάται την κινητοποίηση των Κρητικών, ανδρών, γυναικών, παιδιών και ηλικιωμένων προς τα βουνά προκειμένου να ανασυνταχθούν και να αντισταθούν στους εισβολείς και περιγράφει τον ηρωισμό με τον οποίο αντιμετώπιζαν τους αλεξιπτωτιστές, ιδίως οι γυναίκες της Κρήτης. Αναφέρει με λεπτομέρειες συγκεκριμένα περιστατικά από τις μέρες εκείνες και τη συμμετοχή της στη μεταφορά πυρομαχικών από το Μάλεμε προς τα βουνά.
Η Αφροδίτη Πουλινάκη-Φραγκιαδάκη θυμάται με τη σειρά της τις μάχες και την αντίσταση κατά των Γερμανών και πώς η ίδια και άλλες κοπέλες πήγαιναν εφόδια και τρόφιμα στους Κρητικούς αντιστασιακούς χωρίς να τις αντιληφθούν οι Γερμανοί. εξηγεί επίσης τους λόγους για τους οποίους η πλειοψηφία των κατοίκων που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς ήταν γυναίκες, αναφέρεται στις δυσκολίες και την ανέχεια που προκάλεσε η γερμανική κατοχή, ενώ αναφέρει ως παράδειγμα τα ρούχα που έφτιαχναν οι μητέρες για τα παιδιά τους με το ύφασμα από τα αλεξίπτωτα των Γερμανών .
Η εκπομπή κλείνει με ένα τραγούδι από την παιδική χορωδία του Δήμου Ηρακλείου.
Κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ οι αφηγήσεις των τριών γυναικών πλαισιώνονται από πλούσιο αρχειακό υλικό, οπτικοακουστικό και φωτογραφικό, από τις πολεμικές επιχειρήσεις, τις μονάδες που συμμετείχαν σε αυτές, από τις διάφορες περιοχές της Κρήτης κατά τη διάρκεια των μαχών, από τις καταστροφές που προκλήθηκαν στα Κρητικά χωριά, αλλά και από τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν εκεί οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής.
Σκηνοθεσία: ΜΑΧΗ ΛΙΔΩΡΙΚΙΩΤΗ
Δημοσιογραφική επιμέλεια: ΣΠΥΡΟΣ ΣΤΥΛΟΣ
Έτος παραγωγής:1991
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 25 Μαΐου 1991
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr