Σαν σήμερα πριν από 115 χρόνια (14/8/1908) γεννήθηκε στον Κίσσαμο Χανίων ο Μάνος Κατράκης, ένας από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς της χώρας μας. Ο Κατράκης, φοίτησε από το 1931 στο Εθνικό Θέατρο και συνεργάστηκε με σημαντικούς θιάσους όπως των Μήτσου Μυράτ και Μαρίκας Κοτοπούλη. Πολέμησε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση. Η άρνησή του να υπογράψει “δήλωση μετάνοιας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών” οδήγησε σε βασανιστήρια και εξορία στη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη. Το 1955 ίδρυσε το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο μέσα από το οποίο παρουσίασε σειρά σημαντικών ελληνικών αλλά και κλασσικών θεατρικών έργων από το διεθνές ρεπερτόριο. Συνεργάστηκε με πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες (Δ. Ροντήρη, Π. Κατσέλη, Τ. Μουζενίδη, Μ. Βολανάκη, Σπ. Ευαγγελάτο, Μ. Θεοδωράκη, Σπ. Βασιλείου, Α. Κατσέλη, Τ. Καρούσο κ.α. ) ενώ συμμετείχε σε ταινίες, θεατρικές παραστάσεις και τηλεοπτικές παραγωγές καθώς και σε εκατοντάδες εκδηλώσεις, όπου με την ανεπανάληπτη φωνή του αισθητοποιούσε συναρπαστικά το ποιητικό κείμενο. Ο μεγάλος ηθοποιός απεβίωσε στις 2 Σεπτέμβρη του 1984, λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της ταινίας «Ταξίδι στα Κύθηρα», του Θόδωρου Αγγελόπουλου, στην οποία πρωταγωνίστησε.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ ένα τεκμήριο μοναδικής ιστορικής και αισθητικής αξίας: την μαγνητοσκοπημένη παράσταση του Εθνικού Θεάτρου στην Ιαπωνία «Οιδίποδας Τύραννος» (1973-4) με πρωταγωνιστή το Μάνο Κατράκη, σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη.
TO ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ
«OΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ»
(video)
Το έργο προβλήθηκε από την ΕΡΤ στο πλαίσιο της σειράς «Το θέατρο της Δευτέρας» στις 25/5/1981 ενώ η μαγνητοσκόπησή του είχε λάβει χώρα στην Ιαπωνία από ιαπωνικό συνεργείο. Η παράσταση παρουσιάστηκε κατά την θερινή θεατρική περίοδο 1973 στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου (27 και 28/7) και κατά τη θεατρική περίοδο 1973- 1974 στην Ιαπωνία, στο πλαίσιο της περιοδείας του Εθνικού στο εξωτερικό (στην Ιαπωνία και την Τουρκία) όπου και εισέπραξε αποθεωτική υποδοχή. Η συγκεκριμένη περιοδεία του Εθνικού, στο πλαίσιο της προβολής του ελληνικού πολιτισμού σε διεθνή εμβέλεια, μέσω παραστάσεων αρχαίου δράματος, περιλάμβανε τρεις παραστάσεις: Τον «Οιδίποδα» του Σοφοκλή, τον «Ορέστη» του Ευρυπίδη και τον «Αγαμέμνωνα» του Αισχύλου. Στην Ιαπωνία μόνο, στο διάστημα 1- 23 Μαρτίου 1974, δόθηκαν 16 παραστάσεις συνολικά στις πόλεις Τόκυο, Κυότο, Οζάκα, Σαππόρο. Συγκεκριμένα ο «Οιδίποδας» παρουσιάστηκε στο Τόκυο (στις 8, 9, 13 και 14 Μαρτίου 1974) και στο Κυότο (στις 20 Μαρτίου 1974). Το βίντεο της παράστασης αποτελεί αντίγραφο της ιαπωνικής μαγνητοσκόπησης που δόθηκε στην Ελλάδα με σκοπό την θέασή της από το ελληνικό κοινό. Σύμφωνα με έντυπες πηγές της εποχής, η μαγνητοσκόπηση θα προβαλλόταν σε όλα τα κανάλια της ιαπωνικής τηλεόρασης.
Αξίζει να σημειωθεί, πως σύμφωνα με κριτικές που δημοσιεύτηκαν στα ιαπωνικά έντυπα μέσα και είναι διαθέσιμες σε μετάφραση στον ιστοχώρο του Εθνικού Θεάτρου, οι παραστάσεις δόθηκαν στα ελληνικά. Σύμφωνα με συνέντευξη του Τάκη Μουζενίδη, που σκηνοθέτησε την παράσταση, στον “Ελεύθερο Κόσμο”, έντυπο της εποχής, οι αρμόδιοι διαμοίραζαν το μεταφρασμένο στα ιαπωνικά κείμενο στους θεατές. Βεβαίως, ανάμεσα στους θεατές, υπήρχαν και Έλληνες.
Όπως αποτυπώνεται στο βίντεο, το έργο προλογίζει ο ίδιος ο Μάνος Κατράκης, σε μαγνητοσκόπηση που έλαβε χώρα στο στούντιο της ΕΡΤ, λίγες ημέρες πριν την προβολή της παράστασης στους τηλεοπτικούς δέκτες, τo 1981. Tον καιρό εκείνο ο Κατράκης γιόρταζε τα 50 χρόνια στο Εθνικό Θέατρο (1931-1981) και με αφορμή το γεγονός αυτό προσκλήθηκε στην ΕΡΤ. Ο σπουδαίος ηθοποιός μιλά για τον Οιδίποδα, την Επίδαυρο αλλά και το ελληνικό θέατρο γενικότερα. Επισημαίνει πως η μαγνητοσκόπηση της παράστασης έγινε σε μία από τις Ιαπωνικές πόλεις όπου περιόδευσαν, ενώ μιλά και για την θετική αποδοχή της παράστασης εκεί. Στη συνέχεια ο Κατράκης μιλά για την επικείμενη συμμετοχή του στον «Οιδίποδα Τύραννο» στην Επίδαυρο (το καλοκαίρι του 1981) ενώ αναφέρει και τον Αλέξη Σολωμό, ο οποίος τον κάλεσε να ενσαρκώσει το ρόλο του Οιδίποδα ξανά. Κλείνει μεταφέροντας τη συγκίνησή του για την πρώτη ολοκληρωμένη εμφάνισή του στην Επίδαυρο. Μετά την εμφάνιση του Κατράκη ακολουθούν οι τίτλοι και το έργο.
Το συγκεκριμένο τεκμήριο έχει μοναδική αξία καθώς αποτελεί καταγραφή της στρατηγικής προώθησης του ελληνικού πολιτισμού μέσα από περιοδείες του Εθνικού Θεάτρου, αναδεικνύει την αξία της διάσωσης του υλικού στην Ιαπωνία από το 1974, ενώ ο πρόλογος του Μάνου Κατράκη σφραγίζει την 50ετή συνεργασία του με το Εθνικό Θέατρο και υπογραμμίζει παράλληλα την πρώτη του συμμετοχή ως πρωταγωνιστής στο Θέατρο της Επιδαύρου.
Σκηνοθεσία θεατρικού έργου: Τάκης Μουζενίδης
Μετάφραση: Φώτος Πολίτης
Μουσική: Στέφανος Βασιλειάδης
Σκηνικά- κουστούμια: Διονύσης Φωτόπουλος
Χορογραφία: Μαρία Μ. Χορς
Παίζουν: Μάνος Κατράκης (Οιδίποδας), Αλέκα Κατσέλη (Ιοκάστη), Άγγελος Γιαννούλης (Ιερέας), Βασίλης Κανάκης (Κρέων), Γκίκας Μπινιάρης (Τειρεσίας), Θόδωρος Μορίδης (Άγγελος), Γρηγόρης Βαφιάς (Θεράπων Λάιου)
Δείτε περισσότερα εδώ: archive.ert.gr
Πηγές άρθρου:
- Εθνικό Θέατρο Ελλάδος: Οιδίπους τύραννος (1973). [Ανακτήθηκε από http://www.nt-archive.gr/playDetails.aspx?playID=820]
- Ρούσσου Ν., Μπαζίνη Ελ, Τσιώλη Εβ. .Ματιές στην αναβίωση του αρχαίου δράματος στη νεότερη Ελλάδα. Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων. Αθήνα, 2015 [Ανακτήθηκε από http://ancienttheater.culture.gr/el/ekpaideftikoyliko/entupa/–14/–15/26-maties-stin-anavivsi-tou-arxaiou-dranatos-stin-neoteri-ellada-1/file]