Μάνος Κατράκης – 2 Σεπτεμβρίου 1984

 

Ο Μάνος Κατράκης, ένας από τους σημαντικότερους ηθοποιούς της χώρας μας, γεννήθηκε το 1908 στο Καστέλι Κισσάμου στα Χανιά.  Μεγάλωσε στην Αθήνα και από το 1931 φοίτησε στο Εθνικό Θέατρο και συνεργάστηκε με σημαντικούς θιάσους όπως των Λουδοβίκου Λούη, Μήτσου Μυράτ και Μαρίκας Κοτοπούλη. Πολέμησε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο στην  Κατοχή εντάχθηκε στο ΕΑΜ και στο ΚΚΕ και συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση,   υπέστη διώξεις, βασανιστήρια και εξορίστηκε σε Ικαρία, Μακρόνησο και Άη Στράτη.

Το 1955 ίδρυσε το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο παρουσιάζοντας με μεγάλη επιτυχία μια σειρά σημαντικών ελληνικών αλλά και κλασσικών θεατρικών έργων από το διεθνές ρεπερτόριο. Μέσα στην επταετία (1967-1974)το ΕΛΘ κλείνει και ο Κατράκης συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο, αργότερα με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, αλλά και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.

Το 1977 ο Μάνος Κατράκης επανιδρύει το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο, παρουσιάζει με επιτυχία μια σειρά θεατρικών έργων όπως «Φθινοπωρινή Ιστορία» του Αρμπούζωφ με την Έλλη Λαμπέτη και «Οι Τελευταίοι» του Γκόρκι, αλλά το «Ντα» (Da) του Χιου Λέοναρντ (Hugh Leonard) θεωρήθηκε το κύκνειο άσμα του και η συμπύκνωση της υποκριτικής του δεινότητας σε μια παράσταση που ξεκίνησε τη χειμερινή περίοδο 1978-1979 και παιζόταν μέχρι και το 1980 (ακολούθησαν βέβαια ο «Οιδίπους Τύραννος» στην Επίδαυρο το 1981 και ο «Προμηθέας» το 1984 στο Ηρώδειο).

Συνεργάστηκε με σημαντικούς καλλιτέχνες (Θεοδωράκη, Ευαγγελάτο, Ροντήρη κ.α.) και οι αναγνώσεις του σε κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας παραμένουν κλασικές. Επίσης έπαιξε σε πολλές κινηματογραφικές ταινίες. Βραβεύτηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο, για την ερμηνεία του στον ρόλο του Κρέοντα στην Αντιγόνη του Γιώργου Τζαβέλλα, και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για τη συμμετοχή του στη “Συνοικία το όνειρο”.

Πέθανε λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της ταινίας «Ταξίδι στα Κύθηρα», του Θόδωρου Αγγελόπουλου,  στις 2 Σεπτεμβρίου του 1984, χάνοντας τη μάχη με τον καρκίνο των πνευμόνων. Από το 1954 και μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν παντρεμένος με την χορεύτρια και ηθοποιό Λίντα Άλμα. Με αφορμή την επέτειο θανάτου του σπουδαίου Έλληνα ηθοποιού, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει την εκπομπή:

ΠΡΟΣΩΠΑ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΜΑΝΟΥ ΚΑΤΡΑΚΗΣ

(video)

Σε αυτό το επεισόδιο της σειράς ΠΡΟΣΩΠΑ ΘΕΑΤΡΟΥ, παρουσιάζεται ο ηθοποιός Μάνος Κατράκης, ο οποίος μιλάει για τη ζωή και το καλλιτεχνικό του έργο. Ο Κατράκης θυμάται πώς ήρθε 7 χρονών από την Κρήτη, εξηγεί ότι δεν θα μπορούσε να κάνει τίποτε άλλο εκτός από θέατρο και αναπολεί την παιδική του ηλικία στο Μεταξουργείο και τα Εξάρχεια, την αγάπη για τον Καραγκιόζη και την πρώτη παράσταση θεάτρου σκιών που ανέβασε με φίλους του. Και ήταν τότε που άρχισε να πιστεύει ότι θα μπορούσε να ο ίδιος να είναι όλοι αυτοί οι ήρωες των παραστάσεων. Θυμάται επίσης την ανάγκη που ένιωθε να υποδυθεί ρόλους προσώπων και χαρακτήρων που θαύμαζε. Ο Κατράκης περιγράφει πώς ξεκίνησε το 1927 στο θέατρο στο ρόλο ενός υπηρέτη, τον τρόμο της πρώτης αυτής ημέρα αλλά και πώς από τότε βασανιζόταν γιατί ήθελε να αλλάζει σε κάθε ρόλο, να μην υποδύεται τον εαυτό του, να προσθέτει κάτι νέο κάθε φορά. Για αυτό το λόγο δεν πίστευε ότι πέτυχε ποτέ σε κανένα ρόλο, μιας και κανείς ρόλος δεν έχει ολοκληρωθεί ποτέ, όπως λέει και ο ίδιος. Αναφέρεται στα μεγάλα ονόματα του θεάτρου με τα οποία συνεργάστηκε και εξηγεί ότι οι εμπειρίες είναι η βάση του υλικού που χρησιμοποιούν οι ηθοποιοί σε ένα ρόλο και δίνει παραδείγματα από τη δική του ζωή. Ο Μάνος Κατράκης μιλάει και για τους κοινωνικούς αγώνες και για τις θυσίες που έκαναν πολλοί ώστε να είναι συνεπείς με την κοινωνικοπολιτική τους θέση, αλλά και ο ίδιος μετά το 1947, όταν έμεινε για 5 χρόνια εκτός θεατρικών πραγμάτων και πώς μετά στην εξορία μακριά από το θέατρο μελέτησε το δημοτικό τραγούδι και σκέφτηκε να κάνει παραστάσεις με απαγγελίες, μια σύνθεση ζωγραφικής, μουσικής, επεξηγηματικού και ποιητικού λόγου και έτσι γνωρίστηκε με ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών όπως οι Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, ο Ε. Κριαράς, ο Μ. Μανούσακας, ο Μ. Χατζιδάκις και ο Μ. Θεοδωράκης.

Ο Κατράκης μιλάει για τη δημιουργία του Λαϊκού Θεάτρου, εξηγεί ότι την εποχή εκείνη τον είχε ενοχλήσει η εισβολή των δυτικών χορών και μουσικών και έτσι άρχισε με τον «Αγαπητικό της Βοσκοπούλας» που είχε μεγάλη επιτυχία και τεράστια απήχηση στο κοινό. Μιλάει επίσης για τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Ειδικά για τον  κινηματογράφο, λέει ότι ήταν γλυκανάλατος, δεν βοηθούσαν οι ταινίες στον αγώνα του λαού και δεν τον αντιπροσώπευαν ιδεολογικά, όμως υπογραμμίζει ότι δεν έπαιξε σε ταινίες με αντιδραστικό περιεχόμενο. Για εκείνον ο κινηματογράφος ήταν περισσότερο ζήτημα επιβίωσης και όχι καλλιτεχνικών επιλογών. Αναφέρεται επίσης και στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τους διαφορετικούς ρόλους και δίνει παραδείγματα διαφορετικών περιπτώσεων. Τέλος μιλάει για το Λαϊκό Θέατρο, τους στόχους του, την πίκρα και την απογοήτευση για την απώλεια του θεάτρου, την ελπίδα να συνεχίσει να επιδιώκει τους στόχους και τα όνειρα που έχει για το θέατρο.

Κατά τη διάρκεια της εκπομπής ακούγονται αποσπάσματα από απαγγελίες του Κατράκη, πλάνα από παραστάσεις και αποσπάσματα από κινηματογραφικές ταινίες στις οποίες εμφανίστηκε.

Παρουσιαστής: ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΥΘΙΝΟΣ

Σκηνοθεσία: ΤΑΚΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ

Έτος παραγωγή: 1982

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

 

 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS