Ο Μάνος Κατράκης γεννήθηκε το 1908 στο Καστέλι Κισσάμου στα Χανιά. Υπήρξε ένας από τους μεγάλους θεατρικούς και κινηματογραφικούς ηθοποιούς της χώρας. Ξεκίνησε την καριέρα του στην υποκριτική το 1927 στην Αθήνα, το 1931 μπήκε στο Εθνικό Θέατρο και από το 1933 συνεργάστηκε με σημαντικούς θιάσους όπως των Λουδοβίκου Λούη, Μήτσου Μυράτ και Μαρίκας Κοτοπούλη. Πολέμησε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, κατά τη διάρκεια της Κατοχής εντάχθηκε στο ΕΑΜ και στο ΚΚΕ και συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, υπέστη διώξεις, βασανιστήρια και εξορίστηκε σε Ικαρία, Μακρόνησο και Άη Στράτη. Το 1955 ίδρυσε το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο παρουσιάζοντας με μεγάλη επιτυχία μια σειρά σημαντικών ελληνικών αλλά και κλασσικών θεατρικών έργων από το διεθνές ρεπερτόριο. Μέσα στην επταετία (1967-1974)το ΕΛΘ κλείνει και ο Κατράκης συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο, αργότερα με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, αλλά και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.
Το 1977 ο Μάνος Κατράκης επανιδρύει το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο, παρουσιάζει με επιτυχία μια σειρά θεατρικών έργων όπως «Φθινοπωρινή Ιστορία» του Αρμπούζωφ με την Έλλη Λαμπέτη και «Οι Τελευταίοι» του Γκόρκι, αλλά το «Ντα» (Da) του Χιου Λέοναρντ (Hugh Leonard) θεωρήθηκε το κύκνειο άσμα του και η συμπύκνωση της υποκριτικής του δεινότητας σε μια παράσταση που ξεκίνησε τη χειμερινή περίοδο 1978-1979 και παιζόταν μέχρι και το 1980 (ακολούθησαν βέβαια ο «Οιδίπους Τύραννος» στην Επίδαυρο το 1981 και ο «Προμηθέας» το 1984 στο Ηρώδειο).
Συνεργάστηκε με σημαντικούς καλλιτέχνες (Θεοδωράκη, Ευαγγελάτο, Ροντήρη κ.α.) και οι αναγνώσεις του σε κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας παραμένουν κλασικές. Επίσης έπαιξε σε πολλές κινηματογραφικές ταινίες. Βραβεύτηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο, για την ερμηνεία του στον ρόλο του Κρέοντα στην Αντιγόνη του Γιώργου Τζαβέλλα, και στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για τη συμμετοχή του στο Συνοικία το όνειρο.
Πέθανε λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της ταινίας «Ταξίδι στα Κύθηρα», του Θόδωρου Αγγελόπουλου, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1984, χάνοντας τη μάχη με τον καρκίνο των πνευμόνων. Από το 1954 και μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν παντρεμένος με την χορεύτρια και ηθοποιό Λίντα Άλμα. Με αφορμή την επέτειο θανάτου του σπουδαίου Έλληνα ηθοποιού, το Αρχείο της ΕΡΤ τιμώντας τη μνήμη του ψηφιοποίησε και παρουσιάζει ένα σπάνιο οπτικοακουστικό ντοκουμέντο από το θησαυρό των συλλογών της:
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
«ΝΤΑ» ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ
(video)
Νέο
Η εκπομπή παρουσιάζει τον Μάνο Κατράκη, ο οποίος μιλάει για το θεατρικό έργο του Λέοναρντ και επικεντρώνεται στο ρόλο του, στις δυσκολίες που αντιμετώπισε για να τον προσεγγίσει και τα στοιχεία που άντλησε από το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά της μητέρας του προκειμένου να οδηγηθεί στην ερμηνεία του ρόλου του Νικ Τάιναν (Nick Tynan) ή αλλιώς Ντα. Μιλάει για την ιστορία της οικογένειάς του, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν όταν ήρθαν να μείνουν μόνιμα στην Αθήνα, καθώς και μία σειρά από περιστατικά με τη μητέρα του, που καταδεικνύουν τον τρυφερό, καλοκάγαθο και προστατευτικό χαρακτήρα της.Ο Μάνος Κατράκης αναφέρει τα ονόματα όλων των συντελεστών της παράστασης. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής παρεμβάλλονται εκτενή πλάνα από την παράσταση όπου εμφανίζονται δίπλα στον Μάνο Κατράκη οι ηθοποιοί Φάνης Χηνάς, στο ρόλο του Τσάρλι, η Αγγέλικα Καπελαρή στο ρόλο της μητέρας, ο Χρήστος Καλαβρούζος στο ρόλο του κύριου Ντράμ, η Άννα Μακράκη στο ρόλο της Μαίρης, η Πόπη Κοντού στο ρόλο της κυρίας Πρυν και ο Μίμης Χρυσομάλλης στο ρόλο του Τσάρλι σε νεότερη ηλικία. Η μετάφραση του έργου έγινε από τον Παύλο Μάτεσι, η σκηνοθεσία ήταν του Τάκη Μουζενίδη και τα σκηνικά και κοστούμια του Γιώργου Πάτσα. Η παράσταση ανέβηκε στο θέατρο Μπρόντγουαιη στην Αθήνα, επί των οδών Πατησίων και Αγίου Μελετίου.
Σχετικά με το έργο:
Θεωρείται αυτοβιογραφικό και περιγράφει την επιστροφή ενός συγγραφέα, του Τσάρλι, στο πατρικό του σπίτι στη γενέτειρά του στην Ιρλανδία, σε ένα προάστιο του Δουβλίνου, το 1968, προκειμένου να μεριμνήσει για την κηδεία του πατριού του, Ντα ( Da: υποκοριστικό του μπαμπά, πατερούλη, daddy, da). Αναμνήσεις από τη ζωή του με τους θετούς γονείς του, τον μέντορά του, αλλά και τον νεότερο εαυτό του, ξυπνούν για τον Τσάρλι τα φαντάσματα όλων αυτών των προσώπων με τα οποία συνομιλεί και ξαναζεί σημαντικές στιγμές της νιότης του στο πατρικό του. Η επικοινωνία αυτή αποκαλύπτει τους λόγους για τους οποίους έφυγε από το σπίτι του και την περίπλοκη σχέση με τους θετούς γονείς του. Οι γονείς του τον λάτρευαν, αλλά ο Τσάρλι, ενώ τους αγαπούσε, ήθελε διακαώς να φύγει μακριά. Ο πατριός του ήταν ένας κηπουρός, καλόκαρδος και υπομονετικός, αλλά αμόρφωτος και χωρίς φιλοδοξίες. Ο μέντορας του, υψηλά ιστάμενος δημόσιος υπάλληλος, ήταν αδίστακτος και βαθιά απαισιόδοξος, χαρακτήρας διαμετρικά αντίθετος με τον πατριό του. Ο Τσάρλι ντρεπόταν για τον πατριό του και ένιωθε τύψεις για αυτή την ντροπή του. Παρά την παρότρυνση του μέντορά του να εγκαταλείψει την Ιρλανδία ο Τσάρλι εργάζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα ως υπάλληλός του με χαμηλό μισθό, σχεδόν όπως και ο πατριός του. Αργότερα καταφέρνει να αναγνωριστεί ως συγγραφέας και απομακρύνεται από τον μέντορά του. Οι εργοδότες του πατριού του πουλούν το σπίτι και το κτήμα όπου εκείνος δούλευε, αφήνουν μια πενιχρή σύνταξη στον «Ντα» μαζί με ένα κακόγουστο αναμνηστικό δώρο. Ο Τσάρλι εξοργίζεται με την συμπεριφορά τους, αλλά ακόμα περισσότερο με τον «Ντα» , ο οποίος θεωρεί μεγάλη τιμή το δώρο που του έκαναν. Ο Τσάρλι παντρεύεται και ζει πλέον στην Αγγλία. Επιστρέφει συχνά στο πατρικό του, ειδικά μετά το θάνατο της μητέρας του για να βλέπει τον πατριό του και να του δίνει κάποια χρήματα, ελπίζοντας πώς έτσι θα ξεπλήρωνε όλα όσα εκείνος του είχε προσφέρει. Ο μέντορας του τον επισκέπτεται μετά το θάνατο του Ντα για να του δώσει, κατά την επιθυμία του πατριού του, το αναμνηστικό δώρο των εργοδοτών του καθώς και όλα τα χρήματα που του έδινε ο Τσάρλι κατά τις επισκέψεις του. Ο Τσάρλι αντιλαμβάνεται ότι δεν θα «ξεπληρώσει» ποτέ τον πατριό του, ο οποίος του έδωσε κυριολεκτικά ό,τι είχε και δεν είχε. Ο Τσάρλι απελπίζεται και θυμώνει με τον πατριό του, του οποίου το φάντασμα υπόσχεται ότι πλέον θα είναι πάντα κοντά του.
Σκηνοθεσία: Φώτος Λαμπρινός
Ρεπορτάζ: Δημήτρης Γκιώνης
Ημερομηνία Προβολής: 27.02.1980
Το πρωτότυπο φιλμ 16mm συντηρήθηκε, ψηφιοποιήθηκε και αποκαταστάθηκε στα εργαστήρια του Αρχείου της ΕΡΤ με τον νέο εξοπλισμό και τις υποδομές που πλέον διαθέτει (film scanner, color correction).
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr