Στις 27 Απριλίου 2008 έφυγε από τη ζωή ο σημαντικός συνθέτης Μάριος Τόκας έχοντας διαγράψει λαμπρή πορεία στο χώρο της μουσικής. Σταθμός στη μουσική διαδρομή του υπήρξε η γνωριμία του με τον ποιητή της Ρωμιοσύνης, Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος του εμπιστεύθηκε δώδεκα ανέκδοτα ποιήματά του, τα οποία κυκλοφόρησαν μελοποιημένα το 1981 με το γενικό τίτλο «Πικραμένη μου γενιά». Ακολούθησαν μουσικά έργα σε ποίηση Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Τεύκρου Ανθία, Κώστα Μόντη, Θεοδόση Πιερίδη, Μιχάλη Πασιαρδή, Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Ναζίμ Χικμέτ κ.ά. Σημαντική είναι η παρουσία του και στη μουσική επιμέλεια θεατρικών, τηλεοπτικών και κινηματογραφικών έργων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο.
Για τα 15 χρόνια από τον θάνατό του το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στην προσωπικότητα του Μάριου Τόκα και την προσφορά του στο τραγούδι:
ΜΟΥΣΙΚΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ
ΜΑΡΙΟΣ ΤΟΚΑΣ
(video)
Η εκπομπή «Μουσικά Πορτραίτα» είναι αφιερωμένη στον συνθέτη Μάριο Τόκα και την πορεία του στο τραγούδι. Ο ίδιος αφηγείται τη ζωή του, την οικογενειακή σχέση με την Εκκλησία, παράδοση που τον σημάδεψε στη δημιουργία του μέσα από τα βυζαντινά ακούσματα. Ο Μάριος Τόκας γεννήθηκε το 1954 στη Λεμεσό της Κύπρου όπου και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Ήδη από τα νεανικά του χρόνια διαφάνηκε το ταλέντο του. Γίνεται αναφορά στη συμμετοχή του σε μουσικές μπάντες οι οποίες υπήρξαν καθοριστική εμπειρία στην καριέρα του. Στην ορχήστρα του στρατού ήταν σολίστας του κλαρίνου. Η τουρκική εισβολή του 1974 τον βρήκε να υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Στην εκπομπή μοιράζεται μνήμες του από εκείνη την περίοδο που τον σημάδεψε βαθιά και έγινε πηγή έμπνευσης για κάποια από τα έργα του.
Μετά το τέλος του πολέμου, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Εθνικό Ωδείο. Στην ελληνική δισκογραφία εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1978 οπότε έγραψε τα πρώτα του λαϊκά τραγούδια. Ο πρώτος του δίσκος, με ερμηνευτή το Μανώλη Μητσιά, είχε τίτλο «Τα Τραγούδια της Παρέας». Αφιέρωσε μεγάλο μέρος του μουσικού του έργου στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κύπρο, τα οποία ακούγονται στην εκπομπή. Παρακολουθούμε επίσης μαντινάδες της Κύπρου ή Τσιατίσματα (παραδοσιακά στιχάκια στην κυπριακή διάλεκτο με συνοδεία βιολιού και λαούτου).
Για τον Μάριο Τόκα και την προσφορά του μιλούν ο ποιητής Μιχάλης Πασιαρδής, ο ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης, και ειδικά για τη συνεργασία του με τον μουσικοσυνθέτη στη μελοποίηση του έργου του “Αμμόχωστο Βασιλεύουσα” και ο κριτικός Κώστας Γεωργουσόπουλος. Ιδιαίτερος λόγος γίνεται στην εκπομπή για το μουσικό τοπίο της δεκαετίας του ’80 στο οποίο μεσουράνησε ο Μάριος Τόκας, αποτελώντας ξεχωριστή περίπτωση δημιουργού που κέρδισε το κοινό.
Ο φακός της εκπομπής τον παρακολουθεί την ώρα της δημιουργίας μπροστά στο πιάνο του κατά τη συνεργασία του με τον ποιητή Ανδρέα Νεοφυτίδη. Ο Μάριος Τόκας παίζει πιάνο και τραγουδά. Στην εκπομπή ακούγονται μεγάλες επιτυχίες του Μάριου Τόκα που ερμηνεύουν σπουδαία ονόματα του ελληνικού τραγουδιού όπως, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Αντώνης Καλογιάννης, ο Γιώργος Νταλάρας, η Γλυκερία, ο Δημήτρης Μητροπάνος. Περιλαμβάνονται πλάνα από την κατεχόμενη Λευκωσία.
Δημοσιογραφική επιμέλεια-κείμενα: Άννα Βλαβιανού
Σκηνοθεσία: Δάφνη Τζαφέρη
Έτος παραγωγής: 1995
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr