Μελίνα Μερκούρη – 6 Μαρτίου 1994

Η Μελίνα Μερκούρη, χαρισματική και ισχυρή προσωπικότητα με διεθνή ακτινοβολία, διάσημη ηθοποιός και ηγετική μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα, έφυγε από τη ζωή στις 6 Μαρτίου 1994. Εκλέχθηκε με το ΠΑΣΟΚ το 1981 και ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε ως το τέλος της πρώτης οκταετίας των κυβερνήσεων Παπανδρέου και το 1993-1994. Διακρίθηκε για την εκστρατεία της, ως πολιτικού, για την προστασία και την προαγωγή του πολιτισμού στην Ευρώπη. Οραματιζόταν μέχρι τον θάνατό της την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Η ίδια ξεκίνησε την εκστρατεία θίγοντας το θέμα επίσημα στη Διεθνή Διάσκεψη Υπουργών Πολιτισμού της UNESCO τον Ιούλιο του 1982 στο Μεξικό. Με δική της επίσης πρωτοβουλία ξεκίνησε ο θεσμός της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης», που υλοποιήθηκε το 1985 με πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα την Αθήνα.

Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την ημερομηνία θανάτου της παρουσιάζει το αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ:

ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ
(video)


Τηλεοπτικό πορτρέτο της ηθοποιού και πολιτικού Μελίνας Μερκούρη, η οποία αυτοβιογραφείται ξετυλίγοντας με νοσταλγία, τόλμη και αφοπλιστική ειλικρίνεια μνήμες και βιώματα της πολυκύμαντης ζωής της. Η Μ. Μερκούρη μιλάει στον δημοσιογράφο Γιώργο Δουατζή, φωτίζοντας γνωστές και άγνωστες πτυχές τόσο της προσωπικής της ζωής όσο και της καριέρας της ως ηθοποιού και πολιτικού. Η συνέντευξη δόθηκε τον Ιούνιο του 1990.

Η αναδρομή στο παρελθόν αρχίζει με αναφορά στον παππού της, δήμαρχο Αθηναίων, Σπύρο Μερκούρη, στη ζεστή σχέση που είχε μαζί του και σε όσα τη δίδαξε, τα οποία την διαμόρφωσαν, όπως η μεγάλη αγάπη για την Ελλάδα.

Μιλά για τα πρώτα της καλλιτεχνικά ερεθίσματα, για τον πρώτο της μεγάλο έρωτα στο πρόσωπο του ηθοποιού Γιώργου Παππά και θυμάται το ξεκίνημά της στο θέατρο, σπουδάζοντας στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου (1943-1946). Στο θίασο της Κατερίνας Ανδρεάδη έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1945 με το ρόλο της Λαβίνια στο έργο του Ευγένιου Ο’ Νηλ «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα». Περιγράφει τη σχέση της με την τέχνη του θεάτρου και μιλά για τους ρόλους που ερμήνευσε, επιφυλάσσοντας ιδιαίτερη μνεία στον ρόλο της Μπλανς Ντιμπουά (1949) στο “Λεωφορείο ο Πόθος” του Τένεσι Ουίλιαμς, σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν, που αποτέλεσε την πρώτη της μεγάλη επιτυχία και εγκαινίασε τη συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης. Ακολουθεί μια περίοδος που ζει στο Παρίσι, όπου εμφανίζεται σε μπουλβάρ των Ζακ Ντεβάλ και Μαρσέλ Ασάρ. Το 1953 παίρνει το έπαθλο «Μαρίκα Κοτοπούλη».

Ιδιαίτερη αναφορά κάνει στη σχέση της με τον κινηματογράφο και το ρόλο της Στέλλας στην ομώνυμη ταινία, σε σενάριο και σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη. Η υποψηφιότητα της ταινίας στο Φεστιβάλ Καννών το 1955 γίνεται η αιτία της γνωριμίας της με τον σκηνοθέτη Ζιλ Ντασέν, μέλλοντα σύζυγο και μέντορά της. Η Μελίνα σκιαγραφεί τη σχέση της μαζί του και παραδέχεται την τεράστια επιρροή που άσκησε στη ζωή και την καριέρα της.

Μιλά για τη συνεργασία της με τον Ζιλ Ντασεν στις ταινίες που σκηνοθέτησε και η ίδια πρωταγωνίστησε και για όσες αγάπησε περισσότερο, όπως το «Ποτέ την Κυριακή» που της χάρισε το βραβείο γυναικείας ερμηνείας στις Κάννες, και τη «Φαίδρα». Ακολούθως, αφηγείται στιγμές από τη γνωριμία της με διάσημες προσωπικότητες από τον χώρο του πνεύματος και της Τέχνης όπως ο Μάρλον Μπράντο, η Γκρέτα Γκάρμπο που γνώρισε στις Σπέτσες, και η Λα Πασιονάρια, γυναίκα σύμβολο της αντίστασης κατά του Φράνκο στην Ισπανία.

Επισημαίνει την αρωγή της τέχνης στην άσκηση της πολιτικής και παραθέτει παραδείγματα πνευματικών ανθρώπων που πολιτεύθηκαν. Εξιστορεί τα βιώματά της από την εποχή της Δικτατορίας και αναφέρεται στην έντονη αντιδικτατορική δράση που ανέπτυξε στην Ευρώπη και την Αμερική, εξαιτίας της οποίας η χούντα θα της αφαιρέσει την ελληνική ιθαγένεια στις 12 Ιουλίου του 1967. Εκείνη θα απαντήσει με το ιστορικό πλέον: «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα».

Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας γύρισε στην Ελλάδα και πολιτεύτηκε. Εκλέχθηκε με το ΠΑΣΟΚ το 1981 και ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε ως το τέλος της πρώτης οκταετίας των κυβερνήσεων Παπανδρέου. Η παρουσία της Μελίνας στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας ως υπουργού Πολιτισμού υπήρξε από τις μακροβιότερες και η δράση της αξιομνημόνευτη. Μιλά για την εκλογή της ως βουλευτής της Β’ εκλογικής περιφέρειας Πειραιά. Θυμάται στιγμές από τη διεθνή δράση της στο Υπουργείο Πολιτισμού και τις προσωπικές σχέσεις που ανέπτυξε με πολιτικούς ξένων χωρών. Επίσης, η ίδια δεν διστάζει να μιλήσει για την περιπέτεια με την υγεία της και να αποκαλύψει τα προσωπικά της όνειρα και τους φόβους της για το μέλλον της Ελλάδας.

Πλούσιο φωτογραφικό υλικό συμπληρώνει την αφήγησή της, ενώ προβάλλονται αποσπάσματα από τις πρόβες των παραστάσεων «Ορέστεια» σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν και «Το γλυκό πουλί της νιότης» σε σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν, καθώς και από τις κινηματογραφικές ταινίες «Στέλλα» σε σκηνοθεσία Μ. Κακογιάννη και «Ποτέ την Κυριακή» και «Δοκιμή» σε σκηνοθεσία Ζ. Ντασέν. Γνωστά τραγούδια, ερμηνευμένα με τον μοναδικό της τρόπο, ντύνουν μουσικά το αφιέρωμα. Παρατίθενται επίσης πλάνα από διαδηλώσεις, απεργίες και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στις οποίες πρωτοστάτησε η Μελίνα, καθώς και απόσπασμα από τη συνάντησή της με τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο λίγους μήνες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με πλάνα από την κηδεία της και το τεράστιο πλήθος του κόσμου που συνόδευσε τη σορό της στις 6 Μαρτίου του 1994.

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Σταύρος Στρατηγάκος

Έτος παραγωγής: 1994

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS