Συμπληρώνονται φέτος 98 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή που συντελέστηκε τον Αύγουστο του 1922 ως συνέπεια της κατάληξης της Μικρασιατικής εκστρατείας, με την κατάρρευση του μετώπου μετά την ήττα του ελληνικού στρατού και τον ξεριζωμό του Μικρασιατικού ελληνισμού. Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ το ντοκιμαντέρ:
ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΞΕΝΟΣ
Ανταλλαγές Πληθυσμών στον 20ο αιώνα
Επεισόδιο 3ο
Η ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ – ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ
(video)
Σειρά ντοκιμαντέρ 12 ημίωρων επεισοδίων, παραγωγής του 2009, με θέμα τις μεγαλύτερες ανταλλαγές και εκτοπισμούς πληθυσμών του 20ού αιώνα, με σημείο εκκίνησης τη Συνθήκη της Λωζάνης μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την υποχρεωτική μετακίνηση πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Συνδυάζοντας προσωπικές μαρτυρίες, πολιτική ανάλυση και σπάνιο αρχειακό υλικό, εξετάζει τα αίτια αυτών των μετακινήσεων και το πώς επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων.
Κεντρικό θέμα του επεισοδίου αυτού είναι η Καταστροφή της Σμύρνης το 1922, με το κλίμα τρομοκρατίας, τις βιαιοπραγίες, τις σφαγές αμάχων και τις λεηλασίες, την πυρπόληση της πόλης και την εγκατάλειψή της από εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες και Αρμένιους που κατευθύνονταν προς την προκυμαία προσπαθώντας να διασώσουν ό,τι ήταν δυνατόν. Η εκπομπή παρακολουθεί την πρώτη μεγάλη ανθρωπιστική κρίση στον 20ο αιώνα μέσα από προσωπικές αφηγήσεις πρώτης γενιάς προσφύγων και αναλύσεις ιστορικών, εξετάζοντας ζητήματα όπως ο κεμαλικός εθνικισμός, η απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη τον Μάιο του 1919, η πυρκαγιά της πόλης το 1922, η διάσωση του πληθυσμού στη Σμύρνη και η ανθρωπιστική βοήθεια.
Άνθρωποι που βίωσαν την τραγωδία καταθέτουν την προσωπική τους μαρτυρία από τα γεγονότα της Καταστροφής του 1922, τις σκηνές πανικού που εκτυλίχθηκαν στο λιμάνι της Σμύρνης και τις αγωνιώδεις προσπάθειες για διάσωση. Ακολουθούν οι Έλληνες του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, κατά τη διάρκεια των διωγμών που επέβαλε η κυβέρνηση των Νεοτούρκων. Παρουσιάζονται ακόμη το μεγάλο προσφυγικό κύμα στην Ελλάδα και η αντιμετώπιση των προσφύγων από τους ντόπιους.
Στην εκπομπή μιλούν οι: Μπρούς Κλαρκ, συγγραφέας και συντάκτης περιοδικού Economist, Τζάιλς Μίλτον, συγγραφέας- ιστορικός, Φικρέτ Ανταρνίρ, Πανεπ. Σαμπάνσι Κωνσταντινούπολη, Σερ Μ. Λιούελιν-Σμιθ, πρ. Βρετανός Πρέσβης στην Ελλάδα, Θάνος Βερέμης, καθηγητής πολιτικής ιστορίας Πανεπ. Αθηνών, Αλέκα Αποστολίδου, πρ. κάτοικος Σμύρνης, Β. Σολομωνίδου, διδάκτορας Ιστορίας King’s College, Λονδίνο, Νικόλαος Χατζίμπαρκλας, πρ. κάτοικος Σμύρνης, Φιλιώ Χαϊδεμένου, πρ. κάτοικος Βουρλών, Π.Μ. Κιτρομηλίδης, καθηγ. Πανεπ. Αθηνών, Ρενέ Χίρσον, καθηγήτρια Catherine’s College Πανεπ. Οξφόρδης και ο Ιάκωβος Μιχαηλίδης, επίκουρος καθ/της Α.Π. Θεσσαλονίκης
Προβάλλονται κινηματογραφικά πλάνα αρχείου όπως, απόψεις της Σμύρνης παραδομένης στις φλόγες μετά την είσοδο των τουρκικών στρατευμάτων, του λιμανιού της, του κόσμου στην προκυμαία, από την επιβίβαση των προσφύγων σε βάρκες και από τους προσφυγικούς καταυλισμούς στις νέες εστίες.
Σκηνοθεσία: Ανδρέας Αποστολίδης, Γιούρι Αβέρωφ
Έρευνα: Λεωνίδας Λιάμπεης, Μαρία Ψαρά
Σενάριο: Ανδρέας Αποστολίδης
Ιστορικοί σύμβουλοι: Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Bruce Clark
Εκτέλεση παραγωγής: Anemon Productions
Copyright ΕΡΤ 2009
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr