Μνήμες Προσφύγων – Η ζωή στις χαμένες πατρίδες – μέρος Α’

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και το Αρχείο της ΕΡΤ στα πλαίσια των εκδηλώσεων της επετείου μνήμης παρουσιάζει μια σειρά αφιερωμάτων με το γενικότερο τίτλο ‘’Μνήμες Προσφύγων’’. Αποσπάσματα από σημαντικές μαρτυρίες προσφύγων που ζούσαν στη Μικρά Ασία στις αρχές του 20ου αιώνα, βιώσαν τις φρικαλεότητες της καταστροφής και τις δυσκολίες της εγκατάστασης στην Ελλάδα καθώς και υλικό μοναδικής σημασίας από το πλούσιο φωτογραφικό και ραδιοφωνικό αρχείο της ΕΡΤ θα προβάλλονται μία φορά την εβδομάδα, αρχής γενομένης από την πρώτη Τρίτη του Αυγούστου. Οι πολύ σημαντικές προφορικές μαρτυρίες παραχωρήθηκαν στα πλαίσια διάφορων εκπομπών της ΕΡΤ από τη δεκαετία του 1980 έως τις αρχές του 2000.

Ακολουθεί η πρώτη ανθολογία μαρτυριών, μαζί με υλικό από το φωτογραφικό αρχείο της ΕΡΤ. Η πρώτη ενότητα αφορά τη ζωή και την καθημερινότητα στις Χαμένες Πατρίδες πριν από την Καταστροφή. Η Σμύρνη με το μοναδικό κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της, τα πλούσια σε γεωργικά προϊόντα περίχωρά της, τα χωριά της Μικρασιατικής ενδοχώρας και της Ανατολικής Θράκης και η ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης «ζωντανεύουν» ξανά μέσα από τις περιγραφές ανθρώπων που βίωσαν από κοντά το μεγαλείο του Μικρασιατικού Ελληνισμού.

Η Φιλιώ Χαϊδεμένου μιλά για τη θέση της γυναίκας στις ελληνικές κοινότητες  της Μικράς Ασίας και περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες εμπορεύονταν με τους Οθωμανούς τα γεωργικά τους προϊόντα. Από την σειρά «Σαν παραμύθι», παραγωγής 1999, σενάριο-σκηνοθεσία Νίκος Παπαθανασίου.

Η λαογράφος και πρόσφυγας Καλλιόπη Κολιοπούλου-Γρίβα θυμάται την κοσμοπολίτικη Σμύρνη και αναλύει τις κοινωνικές τάξεις που ζούσαν στις διάφορες συνοικίες της. Η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου ανασύρει μνήμες από τη ζωή στο Αϊδίνι. Σχολιάζει την αστική τάξη, την αρχιτεκτονική και την κοσμοπολίτικη ζωή της περιοχής. Ο συγγραφέας Τάσος Αθανασιάδης θυμάται πως έπαιζε με τα παιδιά του Τούρκου διοικητή. Απόσπασμα από το ιστορικό ντοκιμαντέρ ‘’Μικρασιατική Καταστροφή’’, παραγωγής 1982, σενάριο-σκηνοθεσία Πόπη Αλκούλη.

Η πρόσφυγας Ασπασία Καράμπα περιγράφει το χωριό της Τσομπανισιά στα περίχωρα της Σμύρνης. Ακόμη, θυμάται την πόλη της Σμύρνης, την αγορά, την προκυμαία και τις συγκοινωνίες της. Απόσπασμα από την σειρά ντοκιμαντέρ ‘’Πρόσφυγες’’, παραγωγής 1999, σκηνοθεσία Δέσποινα Πανταζή.

Εξίσου σημαντική ήταν η παρουσία των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη και την Ανατολική Θράκη. Η συγγραφέας Μαρία Ιορδανίδου μοιράζεται εικόνες από τον Ελληνισμό της κοσμοπολίτικης Κωνσταντινούπολης στις αρχές του 20ου αιώνα. Απόσπασμα από την σειρά των Γιώργου και Ηρώς Σγουράκη ‘’Μονόγραμμα’’, παραγωγής 1985.

Πρόσφυγας από την Ανατολική Θράκη ανασύρει μνήμες από το χωριό του Σκόπελο Ανδριανουπόλεως στην Ανατολική Θράκη. Από την σειρά ντοκιμαντέρ ‘’Πρόσφυγες’’ παραγωγής 1999, σκηνοθεσία Δέσποινα Πανταζή.

Φωτογραφικό υλικό από το Αρχείο της ΕΡΤ και την Συλλογή Μικρασιατικής Εκστρατείας με χαρακτηριστικές εικόνες από διάφορες πόλεις της Μικράς Ασίας, από σχολεία Ελλήνων και την υποδοχή του Βασιλιά Κωνσταντίνου στην Σμύρνη το 1921.

Επιμέλεια φωτογραφικού υλικού: Αγγελική Σαπλαούρα.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS