Ο Νάνος Βαλαωρίτης υπήρξε σημαντικός ποιητής, συγγραφέας, δοκιμιογράφος και μεταφραστής. Γεννήθηκε στην Λοζάνη στις 5 Ιουλίου 1921 και ήταν γιος του διπλωμάτη Κωνσταντίνου Βαλαωρίτη και δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Μεγάλωσε στην Αθήνα και δημοσιεύει για πρώτη φορά το 1939 στα Νέα Γράμματα σε ιδιαίτερα νεαρή ηλικία. Το 1944 φεύγει από την υπό κατοχή Ελλάδα στην Αίγυπτο όπου συναντάει τον Σεφέρη και με προτροπή του ταξιδεύει στο Λονδίνο, όπου θα ζήσει για τα επόμενα 9 χρόνια. Το 1947 εκδίδει την «Τιμωρία των Μάγων», την πρώτη του ποιητική συλλογή, στο Λονδίνο. Από το 1954 μέχρι το 1960 βρίσκεται στο Παρίσι, συμμετέχει στην ομάδα των σουρεαλιστών και γνωρίζει την σύζυγό του, την Αμερικανίδα ζωγράφο Μαρί Γουίλσον η οποία θα τον φέρει σε επαφή με τον Αντρέ Μπρετόν. Στην Ελλάδα επιστρέφει το 1960 και εκδίδει και διευθύνει για 4 χρόνια (1963- 1967) το λογοτεχνικό περιοδικό “Πάλι”. Μετά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών το 1967, αποφασίζει να ταξιδέψει στις ΗΠΑ το 1968 όπου θα διδάξει συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργικό γράψιμο στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο για τα επόμενα 25 χρόνια. Ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον εκδοτικό οίκο «City Lights» του Λόρενς Φερλινγκέτι. Το έργο του έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, θεατρικά του έργα έχουν ανέβει σε ευρωπαϊκές θεατρικές σκηνές και ο ίδιος έχει συνεργαστεί με τα περιοδικά «Τετράδιο», «Σήμα», «Horizon», «New Writing» και «Daylight». Ο Βαλαωρίτης συμμετείχε στο κίνημα του υπερρεαλισμού, συνδέθηκε με την λογοτεχνία των Beat, αλλά και την punk ποίηση, ενώ μέχρι το τέλος της ζωής του εξερευνούσε και πειραματιζόταν με τη γραφή και την καλλιτεχνική έκφραση. Γνώρισε, συνεργάστηκε και συνδέθηκε φιλικά με κορυφαίες μορφές της λογοτεχνίας και των τεχνών γενικότερα όπως για παράδειγμα ο Γιώργος Σεφέρης, ο Αντρέ Μπρετόν, ο Λόρενς Φερλινγκέτι, ο Άλαν Γκίσνσμπερκ, ο Γουίλιαμ Μπάροουζ, ο Τζάκ Κέρουακ, ο Τόμας Σ. Έλιοτ, ο Ουίσταν Χιου Όντεν και ο Ντίλαν Τόμας. Το 1983 του απονέμεται το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης, το 1996 βραβεύτηκε από την Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης, το 2006 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το βραβείο Ουράνη για το ποιητικό του έργο, την ίδια χρονιά έλαβε το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, ενώ το Δεκέμβριο του 2009 του απονεμήθηκε το Κρατικό Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο 100 ετών από τη γέννηση του σπουδαίου Έλληνα λογοτέχνη παρουσιάζει την εκπομπή:
ΔΡΟΜΟΙ
ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ
(video)
Ο ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης είναι προσκεκλημένος της εκπομπής «Δρόμοι». Μιλώντας στο δημοσιογράφο Άρη Σκιαδόπουλο διαβάζει το ποίημά του «Αθήνα, Η κόρη της μακροβιότητας» και ξεκινώντας από το λόφο του Φιλοπάππου και τον Παρθενώνα παρουσιάζει μνήμες από την πόλη, τις χαμένες γειτονιές, τα λογοτεχνικά στέκια και τις συντροφιές της, όπως τις είχε ζήσει τα προηγούμενα χρόνια, το πατρικό του σπίτι, το σχολείο, τις παιδικές μνήμες και τους συμμαθητές. Με την ευκαιρία αυτής της περιήγησης στην «εξαφανισμένη Αθήνα» όπως ο ίδιος την ονομάζει, ο Βαλαωρίτης μιλάει για τις προσωπικότητες των τεχνών και των γραμμάτων που έχει γνωρίσει στην πόλη αυτή και τις παρέες που έκαναν, ενώ εκφράζει την θλίψη του για την τωρινή απουσία τους. Εξηγεί πως στην ποίησή του σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε ο ποιητής Γ. Σεφέρης. Αναφέρεται σε μερικούς από τους πλέον σημαντικούς σταθμούς στη ζωή του, όπως η γνωριμία με τη γυναίκα του, τη ζωγράφο Μarie Wilson Βαλαωρίτη (την οποία βλέπουμε προς το τέλος του αφιερώματος), η αφορμή που του δόθηκε να συναναστραφεί με τον Αντρέ Μπρετόν, η παρέα του με τον ποιητή Α. Εμπειρίκο καθώς και με άλλους ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών όπως οι Μ. Χατζιδάκις, ο Γ. Τσαρούχης, ο Ν. Γκάτσος και ο Ν. Εγγονόπουλος, και τέλος, η έκδοση των περιοδικών «Πάλι», «Συντέλεια» και «Νέα Συντέλεια». Το ζευγάρι Βαλαωρίτη μιλάει μπροστά στην κάμερα για το ζωγραφικό έργο της Marie Wilson και τη σχέση τους. Ο ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης διαβάζει κατά τη διάρκεια της εκπομπής στίχους του.
Έτος παραγωγής: 2004
Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Κακαβιάς
Έρευνα – παρουσίαση: Άρης Σκιαδόπουλος
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr