Ο Έλληνας σκηνοθέτης και σεναριογράφος Νίκος Παναγιωτόπουλος γεννήθηκε στη Μυτιλήνη στις 6 Νοεμβρίου 1941, έδειξε από μικρός την αγάπη του για το σινεμά, σπούδασε κινηματογράφο στη σχολή Ιωαννίδη και εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε ταινίες του εμπορικού κινηματογράφου. Το 1960 θα εγκατασταθεί στο Παρίσι, όπου συγκατοικεί με το Θόδωρο Αγγελόπουλο, παρακολουθεί μαθήματα κινηματογράφου στο Ινστιτούτο Φιλμολογίας της Σορβόνης και συχνάζει στη Γαλλική Ταινιοθήκη όπου έρχεται σε επαφή με αριστουργήματα της έβδομης τέχνης από όλον τον κόσμο. Στο Παρίσι θα γυρίσει και τα πρώτα του διαφημιστικά φιλμ και δύο ταινίες μικρού μήκους. Επιστρέφει στην Ελλάδα το 1973 και ένα χρόνο μετά θα γυρίσει την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους, με τίτλο «Τα χρώματα της Ίριδας», μία από τις ταινίες που συνδέθηκαν με το ξεκίνημα του «Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου» (ΝΕΚ). Το 1978 παρουσιάζει την ταινία «Οι Τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας», με τους Βασίλη Διαμαντόπουλο, Δημήτρη Πουλικάκο, Όλγα Καρλάτου, Γιώργο Διαλεγμένο και Νικήτα Τσακίρογλου, ίσως η καλύτερη ταινία του, απέσπασε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λοκάρνο το 1978 και την ίδια χρονιά πήρε μέρος στο Φεστιβάλ του Σικάγο. Γύρισε συνολικά 17 ταινίες μεγάλου μήκους, από τις οποίες αναφέρουμε ενδεικτικά το «Μελόδραμα» (1980), «Αυτή η νύχτα μένει» (1999), Beautiful people (2001), Κουράστηκα να σκοτώνω τους αγαπητικούς σου (2002), Delivery (2004), Πεθαίνοντας στην Αθήνα (2006) και Αθήνα-Κωνσταντινούπολη (2008). Ο Παναγιωτόπουλος υπήρξε πάντοτε ανατρεπτικός, ανήσυχος και αντισυμβατικός με μία αντίστοιχη κινηματογραφική ματιά, τον ενδιέφεραν συγκεκριμένα θέματα, εμμονές, όπως θα έλεγε και ο ίδιος, ενώ σε κάθε ταινία του επιχειρούσε να εμβαθύνει στους χαρακτήρες του και να καλεί τον θεατή σε μία συμμετοχή σε ένα παιχνίδι κινηματογραφικό γεμάτο ειρωνεία, πρόκληση και νέες ιδέες. Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος έφυγε από τη ζωή στις 12 Ιανουαρίου 2016, σε ηλικία 74 ετών. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο από το θάνατο του Παναγιωτόπουλου παρουσιάζει την εκπομπή:
ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
(video)
Σε αυτό το επεισόδιο της σειράς εκπομπών «Κορυφαίες στιγμές του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου» παρακολουθούμε μια συνέντευξη του σκηνοθέτη Νίκου Παναγιωτόπουλου και έναν πρόλογο για την τηλεοπτική προβολή της ταινίας του “ΤΕΜΠΕΛΗΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΦΟΡΗΣ ΚΟΙΛΑΔΑΣ” στο πλαίσιο του αφιερώματος στο έργο του όπως αυτό είχε προγραμματιστεί το Δεκέμβριο του 2005. Ο Παναγιωτόπουλος εξηγεί ότι πρώτα επιλέγει τον τίτλο και μετά γυρίζει μια ταινία. Λέει ότι το σινεμά του έχει μια αίσθηση ελευθερίας και δεν θέλει να υπάρχουν συγκεκριμένες προσδοκίες για εκείνον και το έργο του. Θυμάται ότι «Τα χρώματα της Ίριδας» γυρίστηκαν μέσα στη δικτατορία με μία διαρκή αίσθηση παρανομίας και πως πλέον σε όλες τις ταινίες του έχει την ίδια αίσθηση.
Εξηγεί ότι δεν είχε ποτέ στόχους και το ότι έχει καταφέρει να ολοκληρώσει τις ταινίες του είναι αρκετό. Ο ίδιος νιώθει σαν μυστικιστής άθεος, πιστεύει ότι υπάρχει μια ζωή μέσα σε αυτή τη ζωή και όλες του οι ταινίες ανιχνεύουν αυτά που εκφράζουν οι άνθρωποι στην καθημερινότητα. Πιστεύει επίσης πως τα θέματα των κινηματογραφικών ταινιών επανέρχονται μόνα τους, δεν έχουν ευθύνη οι καλλιτέχνες για αυτό και για τον ίδιο αρκεί να θέλει να κάνει κάτι σε κινηματογραφικό επίπεδο, δεν ψάχνει ποτέ το γιατί. Σχετικά με τις εικόνες της κοινωνίας στις ταινίες του ο ίδιος θεωρεί ότι αφορούν πρωτίστως στις ανθρώπινες σχέσεις. Ο Παναγιωτόπουλος εξηγεί ότι οι πλούσιοι έχουν κακοποιηθεί από τον παλιό κινηματογράφο, το ίδιο και οι φτωχοί, ως προς τον τρόπο που αποδίδονται οι σχετικοί χαρακτήρες. Πιστεύει επίσης ότι η πραγματικότητα χωράει τα πάντα, δεν περιορίζεται στο κοινωνικο-πολιτικό πλαίσιο, δεν γίνεται να αντιγραφεί και χωράει τα πάντα.
Ως προς τις επιρροές του υπογραμμίζει ότι αν και λατρεύει τον Γκοντάρ, θεωρεί ότι οι ταινίες του έχουν άλλες επιρροές και θα προτιμούσε να εντόπιζε κανείς το προσωπικό του στοιχείο σε αυτές. Αναφορικά με την κοινή γνώμη λέει ότι δεν την εκτιμά, το κοινό θεωρεί ότι υποτιμάται με την εξομοίωσή του με ένα εισιτήριο. Η επιτυχία μιας ταινίας εξαρτάται από την πορεία της στο χρόνο, η αποτίμησή της με βάση τα εισιτήρια είναι σχετική. Για τον ΝΕΚ, πιστεύει ότι είναι μια ταξινόμηση δημοσιογραφική, μια γενίκευση, ο ίδιος θεωρεί πως υπάρχουν ταινίες που του αρέσουν και δεν τον νοιάζει από πού προέρχονται, πότε γυρίστηκαν και από ποιον. Παραδέχεται βέβαια ότι από το 1970 έγινε μια ρήξη στην Ελλάδα με έναν υφιστάμενο κινηματογράφο. Υπογραμμίζει ότι η ωριμότητα σε έναν καλλιτέχνη έρχεται σε μια προχωρημένη ηλικία και για αυτό θα πρέπει να ενισχύονται οι ταλαντούχοι και οι ικανοί, όχι απαραίτητα οι νέοι. Ο Παναγιωτόπουλος νιώθει σαν τουρίστας σε αυτό τον τόπο, νιώθει ξένος και θέλει να μάθει καλά τη δουλειά του, να κατακτήσει τα τεχνικά και τεχνολογικά μέσα, να βελτιώνεται διαρκώς και να εμβαθύνει στην τέχνη του. Η συνέντευξη κλείνει με τον Παναγιωτόπουλο ο οποίος δηλώνει πνεύμα αντιλογίας, στον χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία του και υποστηρίζει ότι κάπως έτσι είναι και ο κινηματογράφος του.
Σκηνοθεσία: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΖΑΝΗΣ
Διεύθυνση Παραγωγής: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΠΟΚΑΚΗ
Πρώτη τηλεοπτική παραγωγή: 27 Δεκεμβρίου 2005
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr