Ο Διονύσιος Σολωμός, εθνικός ποιητής της Ελλάδας, δημιουργός του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων. Ο Διονύσιος Σολωμός γεννήθηκε στις 8 Απριλίου 1798 στη Ζάκυνθο, έζησε μέσα στο πολυπολιτισμικό επτανησιακό περιβάλλον (στη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα), ξεκίνησε να γράφει στα ιταλικά και στη συνέχεια στράφηκε στην ελληνική γλώσσα, την οποία και καλλιέργησε μέχρι τέλος της ζωής του, με πρώτο σημαντικό ελληνόγλωσσο έργο του τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν» (1823). Έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, στις 9 Φεβρουαρίου 1857, αφήνοντας ένα ποιητικό έργο τόσο σημαντικό, το οποίο θεωρείται ως η βάση της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας. Η 9η Φεβρουαρίου, ημέρα μνήμης του εθνικού μας ποιητή καθιερώθηκε το 2017 ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, με στόχο ο εορτασμός αυτός να αναδείξει τον θεμελιώδη ρόλο που διαδραμάτισε η ελληνική γλώσσα ανά τους αιώνες.
Με αφορμή την ημέρα αυτή, αφιερωμένη στην μνήμη του εθνικού μας ποιητή και την ελληνική γλώσσα, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει ένα επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά «Εποχές και Συγγραφείς»- το δεύτερο μέρος του μεγάλου αφιερώματος της εκπομπής στον Διονύσιο Σολωμό, παραγωγής 2017.
ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ – Η ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Πολιτιστική σειρά ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά με θέμα τη ζωή και το έργο σημαντικών Ελλήνων λογοτεχνών και την προσφορά τους στην πνευματική ζωή του τόπου. Η συγκεκριμένη εκπομπή, β’ μέρος του τριμερούς αφιερώματος στη ζωή και το έργο του εθνικού ποιητή Διονυσίου Σολωμού (1798-1857)-παράλληλα με την ιστορική και κοινωνική πραγματικότητα της εποχής του-εστιάζει στην περίοδο της διαμονής του ποιητή στην Κέρκυρα (1828-1857).
Το β’ μέρος του τριμερούς αφιερώματος στον Διονύσιο Σολωμό επικεντρώνεται στην περίοδο της εγκατάστασής του ποιητή στην Κέρκυρα, έως τον θάνατό του το 1857. Λόγος γίνεται στο ξεκίνημα της εκπομπής για το πώς ο Σολωμός έγινε ποιητικό είδωλο στα Επτάνησα, στόμα με στόμα. Γίνεται αναφορά στα έργα του «Διάλογος», τις σάτιρες (με θέμα το γιατρό Ροϊδη), το επίγραμμα «Η καταστροφή των Ψαρών», τη «Φαρμακωμένη», τον «Λάμπρο», «Το όνειρο». Περιγράφεται η μετοίκησή του από τη Ζάκυνθο στην Κέρκυρα στα τέλη του 1828, και η απομόνωσή του, και σχολιάζεται η φήμη που ήδη τον ακολουθεί ως «εθνικό ποιητή». Λόγος γίνεται για τη γνωριμία του Σολωμού με τον Νικόλαο Μάντζαρο, που οδήγησε και στη μελοποίηση του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν», αλλά και με τον Ιάκωβο Πολυλά, με ιδιαίτερη αναφορά να γίνεται στο σπουδαίο έργο της μετά θάνατον έκδοσης των χειρογράφων του ποιητή.
Σχολιάζεται ακόμη, η αποσπασματικότητα-και μη ολοκλήρωση-του έργου του Σολωμού, τα πολλαπλά προσχέδια των ποιημάτων του, η απουσία έκδοσης των έργων του ποιητή από τον ίδιο και η διάσωση των χειρογράφων του Σολωμού κατά τον καταστροφικό σεισμό της Ζακύνθου (1953), ενώ υπογραμμίζεται η «γλωσσική ιδιοφυία» του Σολωμού και η «πανελλήνια διάσταση» της γλώσσας του έργου του. Δίνονται στοιχεία για το πολιτικό κλίμα εποχής στα Επτάνησα κατά την Αγγλοκρατία, και σχολιάζεται το «πολιτικό προφίλ» του Σολωμού, καθώς και η «διαλεκτική» σχέση της ποίησης του Σολωμού με την Ελληνική Επανάσταση. Αναφορές γίνονται σε περιστατικά της ζωής του ποιητή στην Κέρκυρα, με ιδιαίτερο λόγο να γίνεται στην πενταετή δικαστική περιπέτεια του Σολωμού, με τον ετεροθαλή αδερφό του Ιωάννη Λεονταράκη, ένα γεγονός που ταλάνισε ψυχικά τον ποιητή.
Μιλούν για τον Διονύσιο Σολωμό, τη ζωή και το έργο του οι ακαδημαϊκοί και μελετητές: Γιώργος Ανδρειωμένος, Καθηγητής στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Δημήτρης Κόκορης, Καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ΑΠΘ, Δημήτρης Δημηρούλης, Καθηγητής Ελληνικής Λογοτεχνίας Παντείου Πανεπιστημίου, Αλέξης Πολίτης, Καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Περικλής Παγκράτης, Προέδρος του Μουσείου Σολωμού Κέρκυρας, Κώστας Παπαγεωργίου, ποιητής – κριτικός λογοτεχνίας, Κατερίνα Δεμέτη, Διευθύντρια του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, Μαρία Δεληβοριά, αρχαιολόγος-συγγραφέας, Δημήτριος Αρβανιτάκης, ιστορικός-συγγραφέας, συνεργάτης του Μουσείου Μπενάκη, Κατερίνα Τικτοπούλου, Καθηγήτρια Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ.
Ακούγονται τραγούδια σε στίχους του Διονυσίου Σολωμού από το μουσικό συγκρότημα «Τραγουδιστάδες τση Ζάκυνθος». Στην εκπομπή προβάλλεται πλούσιο αρχειακό υλικό (χειρόγραφα) του Σολωμού, καθώς και πλάνα από την Ζάκυνθο και την Κέρκυρα.
Έτος παραγωγής: 2017
Έρευνα-σκηνοθεσία-παραγωγή:
Τάσος Ψαρράς