Η 18η Απριλίου έχει ορισθεί από την Unesco και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) το 1983, ως Παγκόσμια Ημέρα Μνημείων και Τοποθεσιών, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού αναφορικά με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Με αφορμή την ημέρα αυτή, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει ένα επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Αμήχανη Βιομηχανία», η οποία επιχειρεί να ανιχνεύσει το βιομηχανικό παρελθόν της χώρας- μέσα από τα παραδείγματα επτά πόλεων, που καθορίστηκαν από την ύπαρξη βιομηχανικών μονάδων στην περιοχή. Η βιομηχανική κληρονομιά, τα μνημεία και οι τόποι, αναπόσπαστο και σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, προσφέρουν μια ξεχωριστή διάσταση της πολιτιστικής μας ταυτότητας και της συλλογικής μνήμης.
ΑΜΗΧΑΝΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
ΟΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
Η σειρά ντοκιμαντέρ «Αμήχανη Βιομηχανία» έχει στόχο να φέρει το τηλεοπτικό κοινό σε επαφή με την περίοδο της εκβιομηχάνισης, που γνώρισε η χώρα μας περίπου από τα μέσα του 19ου ως τα μέσα του 20ου αιώνα, μέσα από τα παραδείγματα επτά πόλεων, των οποίων η ζωή, η κοινωνική συγκρότηση, η οικονομική αυτοτέλεια, οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων καθορίστηκαν από την ύπαρξη βιομηχανικών μονάδων στην περιοχή. Η κάμερα περιηγείται στις πόλεις αυτές, κινηματογραφώντας παλιές–και κυρίως ανενεργές–βιομηχανικές εγκαταστάσεις, καταγράφοντας μοναδικές μαρτυρίες πρώην εργαζομένων, ιδιοκτητών, αλλά και μελετητών, αρχιτεκτόνων και ερευνητών. Το συγκεκριμένο επεισόδιο είναι αφιερωμένο στην επανάχρηση των βιομηχανικών μνημείων και την αξιοποίηση της βιομηχανικής κληρονομιάς προς όφελος των πόλεων στις οποίες βρίσκονται.
Λόγος γίνεται για την ιστορία της βιομηχανίας και τα βιομηχανικά κτήρια που βρίσκονται μέσα στον αστικό ιστό στις πόλεις του Βόλου, της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, στη Σύρο, το Λαύριο, την Πάτρα, την Ελευσίνα, και παρουσιάζονται παραδείγματα σχεδίων επανάχρησης αυτών. Παρουσιάζεται η χρήση των βιομηχανικών κτηρίων του Βόλου για πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το οποίο επαναχρησιμοποίησε παλιά βιομηχανικά κτήρια που βρίσκονταν μέσα στον αστικό ιστό, όπως η Μεταλλοβιομηχανία Παπαρήγα, αλλά και τον Κυλινδρόμυλο των Αδελφών Λούλη και το σχέδιο μετατροπής του σε ξενοδοχείο. Λόγος γίνεται ακόμη για το Νεώριο στην Ερμούπολη της Σύρου και τα σχέδια για τη δημιουργία Κέντρου Τεχνικού Πολιτισμού Ερμούπολης, το θέατρο «Χυτήριο» στην Ιερά Οδό, το οποίο στεγάζεται στον βιομηχανικό χώρο, αλλά και το εργοστάσιο Φωταερίου (Γκάζι) που στεγάζει εικαστικές εκθέσεις. Παρουσιάζονται ακόμη τα βιομηχανικά κτήρια στην πόλη του Λαυρίου (εγκαταστάσεις της Γαλλικής Εταιρίας Μεταλλίων Λαυρίου), καθώς και στη Θεσσαλονίκη οι εγκαταστάσεις του Κεντρικού Αντλιοστασίου της πόλης και τα σχέδια μετατροπής του σε Μουσείο Ύδρευσης, καθώς και το σχέδιο εγκατάστασης του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στο βιομηχανικό συγκρότημα του εργοστασίου της ΥΦΑΝΕΤ. Τέλος, λόγος γίνεται για την Ελευσίνα και την επανάχρηση βιομηχανικών κτηρίων από τους καλλιτέχνες, καθώς και τα βιομηχανικά μνημεία της πόλης της Πάτρας.
Μιλούν κατά τη διάρκεια της εκπομπής οι: Κώστας Αδαμάκης– αρχιτέκτονας, Χριστίνα Αγριαντώνη-ιστορικός του Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ), οι ηθοποιοί Μιχάλης Μητρούσης και Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Κώστας Παναγόπουλος-Καθηγητής Πολυτεχνείου, Stuart B.Smith-Γραμματέας του TICCIΗ, Σάκης Χατζηγώγας-μηχανολόγος μηχανικός, Guido Vanderhulst-Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του TICCIΗ, Παναγιώτης Τζώνος-αρχιτέκτονας, Λένα Κοκκίνη-κριτικός τέχνης, Κατερίνα Κοσκινά-κριτικός τέχνης, Βαρβάρα Δεσποινιάδου-αρχιτέκτονας.
Έτος παραγωγής: 1999
Σενάριο – Σκηνοθεσία:
Νίκος Κρητικός