Η 18η Απριλίου έχει ορισθεί από την Unesco και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) ως Παγκόσμια Ημέρα Μνημείων και Τοποθεσιών. Η επέτειος αυτή, η οποία υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση της Unesco to 1983, έχει σαν στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού αναφορικά με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Με αφορμή την ημέρα αυτή, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει ένα τεκμήριο που φωτίζει μια ξεχωριστή πλευρά της πολιτιστικής κληρονομιάς-εκείνη της βιομηχανικής κληρονομιάς. Τα βιομηχανικά μνημεία, κτήρια του χθες που στέγασαν ποτοποιίες, σαπωνοποιίες, ταπητουργίες, κλωστοϋφαντουργίες, βιομηχανικές μονάδες τροφίμων ή οικοδομικών υλικών, μαζί με τον μηχανολογικό τους εξοπλισμό, αποτελούν μοναδικούς φορείς κωδικοποιημένης μνήμης για τον πολιτισμό, την εργασία, την τεχνολογία, την καθημερινή ζωή προηγούμενων γενιών. Δείγματα του παρελθόντος υλικού πολιτισμού, και κατ’επέκταση του άυλου πολιτισμού, προσφέρουν μια ξεχωριστή διάσταση της πολιτιστικής ταυτότητας της ανθρωπότητας και της αστικής μνήμης, μιας πόλης ειδικά όπως η Αθήνα.
ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΉ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Επεισόδιο της σειράς εκπομπών «Κλεινόν Άστυ» με θέμα τη βιομηχανική αρχαιολογία, τον επιστημονικό κλάδο αυτόν που μελετά τα βιομηχανικά κτίρια του χθες στην Αθήνα του σήμερα.
Η εκπομπή παρακολουθεί τα χνάρια του βιομηχανικού φαινομένου σε Αθήνα και Πειραιά από τα τέλη του 19ου αιώνα και την «έκρηξη» του 20ού μέχρι τη σταδιακή αποβιομηχάνιση και ερημοποίηση, ενώ θέτει υπό συζήτηση τα ζητήματα που ανοίγονται σήμερα σχετικά με τη φροντίδα, τη διατήρηση ή την επανάχρηση των βιομηχανικών μνημείων της πόλης.
Με την κάμερα της εκπομπής, το πλούσιο αρχειακό υλικό και τη συμβολή ερευνητών, αρχιτεκτόνων, αρχαιολόγων, μηχανικών, ιστορικών και δημοσιογράφων μαθαίνουμε τις φάσεις εκβιομηχάνισης του Λεκανοπεδίου από την εποχή της ατμομηχανής. Παρακολουθούμε τη σύνδεση των προσφύγων του ’22 με την καταλυτική παρουσία της βιομηχανίας σε περιοχές όπως η Νέα Ιωνία (τότε Ποδαράδες) και γνωρίζουμε την ιστορία εμβληματικών βιομηχανικών χώρων της πόλης. Ιδιαίτερος λόγος γίνεται για τους βιομηχανικούς χώρους της Αθήνας όπως το εργοστάσιο φωταερίου, το «Γκάζι», το εργοστάσιο «Βότρυς», τα εργοστάσια ταπητουργίας («Ελληνική Ταπητουργία», «Ανατολική Ταπητουργία» κ.α.), τα λιγνιτωρυχεία, καθώς και για τη βιομηχανία ηλεκτρικών ειδών, αλλά και φορτηγών. Το τελευταίο κομμάτι της εκπομπής αναφέρεται στο σύνθετο φαινόμενο της αποβιομηχάνισης και το σημαντικό για την αστική μνήμη και ταυτότητα επιστημονικό πεδίο της βιομηχανικής αρχαιολογίας.
Μιλούν κατά τη διάρκεια της εκπομπής (με αλφαβητική σειρά): Μαριλένα Βακαλοπούλου (ΒΙ.Δ.Α. – Ερευνήτρια Βιομηχανικής Αρχαιολογίας), Όλγα Δακουρά – Βογιατζόγλου (Αρχαιολόγος), Δήμητρα Κουντή (Δημοσιογράφος), Μαρία Μαυροειδή (Δρ Ιστορικός – Πρόεδρος Ελληνικού Τμήματος TICCIH), Αλέκος Μοριανόπουλος (Εργάτης), Νίκος Μπελαβίλας (Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών ΕΜΠ), Λήδα Παπαστεφανάκη (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Οικονομικής & Κοινωνικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων), Αντώνης Πλυτάς (Ηλεκτρολόγος Μηχανικός), Λάμπρος Σκαρτσής (Δρ Χημικός Μηχανικός), Μαρία Φλώρου (Δ/ντρια Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου / Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων), Ανθή Χαρώνη (Πρόεδρος «Άλλος Τόπος Επικοινωνίας & Πολιτισμού»), Ευστάθιος Χιώτης (Δρ Μεταλλειολόγος Μηχανικός ΕΜΠ), Λουκάς Χριστοδούλου (Πρόεδρος ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.)
Έτος παραγωγής:
2021
Σενάριο-Σκηνοθεσία:
Μαρίνα Δανέζη