Η Παγκόσμια Ημέρα Νερού (World Water Day) καθιερώθηκε από τον ΟΗΕ στη συνδιάσκεψη σχετικά με το Περιβάλλον για την Ανάπτυξη στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας το 1992. Η Παγκόσμια ημέρα για το νερό, η οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαρτίου, στοχεύει στην ενημέρωση για την τεράστια σημασία του νερού για την ανάπτυξη και ευημερία της σύγχρονης αλλά και μελλοντικής κοινωνίας, αλλά και στην ευαισθητοποίηση και δράση για την συνεχιζόμενη παγκόσμια κρίση του πόσιμου νερού. Το νερό, «ο λευκός χρυσός» όπως συχνά χαρακτηρίζεται, αποτελεί ίσως το πολυτιμότερο αγαθό της φύσης. Αν και η πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό θεωρείται πια αυτονόητη για εμάς, 2,2 δις συνανθρώπων μας ζουν χωρίς πρόσβαση σε αυτό- με την παγκόσμια ποσότητα του πόσιμου νερού να συνεχίζεται να μειώνεται, και την ποιότητά του να υποβαθμίζεται.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει ένα τεκμήριο αφιερωμένο στο υγρό στοιχείο που συνδέεται με την ιστορία της πόλης της Αθήνας.
ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ
ΥΔΑΤΙΝΗ ΑΘΗΝΑ
Το επεισόδιο αυτό της σειράς είναι αφιερωμένο στα ποτάμια, τους χειμάρρους και τα ρέματα της Αθήνας, στο υγρό στοιχείο που συνδέεται με την πόλη και την ιστορία της ύδρευσής της. Ξεκινώντας από τους αρχαίους μύθους που συνδέονται με νερό, λόγος γίνεται για τα ποτάμια-χειμάρρους της Αθήνας, τη χρήση και διαχείριση του νερού στην αρχαιότητα και τα μεγάλα έργα που σχετίζονται με την ύδρευση-το Πεισιστράτειο και Αδριάνειο υδραγωγείο, τμήματα και ίχνη των οποίων μπορεί να διακρίνει κανείς μέχρι τις μέρες μας στο κέντρο και τις συνοικίες της Αθήνας. Ακολουθεί η οθωμανική εποχή με τις περίτεχνες μαρμάρινες βρύσες και κρήνες- και τις κοινωνικές προεκτάσεις τους ως τόπους συνάντησης των γυναικών- και αναλύεται το ζήτημα της ύδρευσης της Αθήνας στα χρόνια του ‘Οθωνα και η δημιουργία δικτύου ύδρευσης. Αναφορές γίνονται στους «νεροκράτες» του Δήμου Αθηναίων, που ανοιγόκλειναν τις βρύσες προσφέροντας νερό μόνο στους φίλους της δημοτικής αρχής, στους «νερουλάδες» στο τέλος του αιώνα, που με τα κάρα τους κουβαλούσαν και διένειμαν νερό σε κεντρικά σημεία της πόλης, τους «υδρονομείς» μετά τη μικρασιατική καταστροφή και το κοινωνικό ζήτημα που προκύπτει. Ιδιαίτερος λόγος γίνεται για την πραγματική κοσμογονία που επέφερε η είσοδος της ΟΥΛΕΝ στην αθηναϊκή πραγματικότητα (με έργα όπως η δημιουργία του φράγματος του Μαραθώνα). Παρουσιάζονται οι ιστορίες των ποταμών της Αθήνας: του Ιλισού, που από ιερό ποτάμι μετατράπηκε σε υπόγειο αγωγό με την ιστορική φράση «Θάπτομεν τον Ιλισό»-του Κηφισού, αλλά και του Ποδονίφτη. Επισημαίνεται τέλος, η σύγχρονη προσέγγιση διαχείρισης και αποκατάστασης των ποταμών, που επιτάσσει την αποκάλυψη των ρεμάτων και ποταμών μέσα στην πόλη.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται πλούσιο αρχειακό υλικό (φωτογραφίες και κινούμενη εικόνα, μεταξύ άλλων από τη δημιουργία του φράγματος του Μαραθώνα), ενώ για το θέμα μιλούν οι Γιαννοπούλου Δήμητρα (Δρ. Κλασικής Αρχαιολογίας), Γκαίτλιχ Μαρτίνος (Περιβαλλοντολόγος), Δευτεραίος Παναγιώτης (Πολιτικός Μηχανικός – Σπηλαιολόγος), Ευφραιμίδης Ιωσήφ (Αρχιτέκτων – Πολεοδόμος), Ζουμπουλάκης Σταύρος (Συγγραφέας), Θεοδοσόπουλος Δημήτρης (Αγρονόμος – Τοπογράφος – Μηχανικός Ε.Μ.Π. – Ομάδα Γεωμυθική), Κορρές Μανόλης (Ακαδημαϊκός), Νεστορίδη Ευτυχία – Μύρτα (Γεν. Δ/ντρια Ψηφιακής Διακυβέρνησης ΕΥΔΑΠ), Σαχίνης Γιώργος (Διευθυντής Στρατηγικής & Καινοτομίας ΕΥΔΑΠ), Σκιαδάς Ελευθέριος (Δημοσιογράφος). Ακόμη, ο Δημήτρης Καταλειφός διαβάζει αποσπάσματα από τον «Φαίδρο» του Πλάτωνα και το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Ο τόπος μας είναι κλειστός» από την ποιητική συλλογή «Μυθιστόρημα Ι’».
Έτος παραγωγής: 2022
Σενάριο – Σκηνοθεσία: Κυριάκος Αγγελάκος
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr