“Η τέχνη ξεπλένει την ψυχή μας από την σκονισμένη καθημερινότητα”. Πάμπλο Πικάσσο
H Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης καθιερώθηκε το 2012 από τον Διεθνή Οργανισμό Τέχνης. Εορτάζεται κάθε χρόνο την ημέρα γέννησης του σπουδαίου Λεονάρντο Ντα Βίντσι, στις 15 Απριλίου με σκοπό την ενθάρρυνση για την απόλαυση της τέχνης αλλά και την αναγνώριση της σημασίας της δημιουργικότητας σε διεθνές και πολυπολιτισμικό επίπεδο. Από το 2019, η Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης έχει τεθεί υπό την αιγίδα της UNESCO.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ επεισόδιο του πολιτιστικού ντοκιμαντέρ «Μαύρο Τετράγωνο» με τίτλο «Η Τέχνη ως θεραπεία: αυτό που δε μπορεί να ειπωθεί».
Πρόκειται για ντοκιμαντέρ πολιτιστικού περιεχομένου που παρουσιάζει μία σειρά από θέσεις και αντιθέσεις για την τέχνη του 20ου αιώνα και τα κινήματά της μέσα από το animation, την performance, αλλά και την φιλοσοφική ερμηνεία.
Αρχικά ο παρουσιαστής Iωάννης Μήτρου προσεγγίζει μια εννοιολογική θεώρηση της θεραπείας μέσω της τέχνης. Σε μια αποσπασματική ιστορική αναδρομή αναφέρεται στον επιδραστικό ψυχοθεραπευτή και κοινωνιολόγο Jacob Levy Moreno που ίδρυσε το ψυχόδραμα και τη θεατρική ομάδα Stegreif Theater.
Στη συνέχεια ο ακαδημαϊκός Κώστας Μπακιρτζής μιλά για επίσης για τον Μορένο, τη συνάντηση του με τον Φρόυντ, τον άνθρωπο ως δημιουργό. Ο ψυχαναλυτής Φώτης Καγγελάρης μιλά για τον έρωτα και την τέχνη ως μεγάλες θεραπείες, αναφέρεται στον Λακάν και την συμβολική τάξη. Επισημαίνει πως η τέχνη είναι η γλώσσα που εκφράζει το ανέκφραστο του νοήματος. Έπειτα παρουσιάζεται performance που αγγίζει την έννοια της ατομικής έκφρασης, ενώ αναπαριστά ένα άτομο φιμωμένο που κρύβεται σε μια φωλιά από κλαδιά σαν πληγωμένο ζώο.
Προβάλλεται η εικαστική ψυχοθεραπεία στο Εργαστήριο Ζωγραφικής του τμήματος επανένταξης του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, όπου ο δάσκαλος- ζωγράφος Σώτος Ζαχαριάδης μιλά για το ρόλο και τη δύναμη της τέχνης ως θεραπεία, για τους διαφορετικούς τύπους συμμετεχόντων σε τέτοια προγράμματα, ενώ προβάλλονται ζωγραφικά έργα από τις δράσεις του Εργαστηρίου.
Ο Μήτρου μιλά τώρα για την κοινωνική φύση του ατόμου και τη δυναμική της συλλογικής θεραπείας. Ο Μπακιρτζής σχολιάζει τη δυναμική των ομάδων επισημαίνοντας πως η ανάγκη για ηγέτη έχει καταρριφθεί, εστιάζοντας πλέον στο ρόλο του εμψυχωτή. Η εικαστική θεραπεύτρια Έλενα Τονικίδη μιλά για την καλλιτεχνική πρακτική ως θεραπεία και την ξεχωρίζει από την τέχνη ως ψυχοθεραπεία. Τέλος, ο ηθοποιός και δραματοθεραπευτής Αλέξης Ιωάννου τραβά μια παράλληλη γραμμή μεταξύ της δημιουργικής διαδικασίας και της ψυχοθεραπευτικής.
Αξίζει να σημειωθεί πως προβάλλονται έργα τέχνης που σχετίζονται με το θέμα , όπως έργα των Henrie Rousseau και Edward Munch. Προβάλλεται επίσης σημαντικό αρχειακό υλικό από τη Wikimedia, Wikiart, η συλλογή καρτ ποστάλ του Εργαστηρίου Ζωγραφικής του τμήματος επανένταξης του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, τη Βιβλιοθήκη Γουέλκαμ κ.α. Τέλος, υπάρχει ηχητική αφήγηση που διατρέχει το επεισόδιο και η οποία βασίζεται σε φράσεις της Yayoi Kusama και της Camille Claudel.
Σκηνοθεσία – Animation: Παναγιώτης Βράντζας
Παρουσίαση: Ιωάννης Μήτρου
Αφήγηση: Σεμπάστιαν Τσιφής
Παραγωγή: 2017
Δείτε περισσότερα εδώ: archive.ert.gr