Η 21η Μαΐου 1938 ήταν η ημέρα της επίσημης λειτουργίας του πρώτου Ελληνικού Ραδιοφωνικού Σταθμού, κατά την οποία με μεγάλη λαχτάρα και συγκίνηση οι ακροατές άκουσαν μετά το σήμα του Τσομπανάκου με τα “κουδούνια και τη φλογέρα” το εναρκτήριο πρόγραμμα του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών. Εκτός από τη μετάδοση της τελετής των επίσημων εγκαινίων που έγινε στο Ζάππειο, το πρόγραμμα περιελάμβανε συναυλία της Ορχήστρας του Ραδιοφωνικού Σταθμού υπό τη διεύθυνση του Αντίοχου Ευαγγελάτου, ελληνική σουίτα του Λαυράγκα και τραγούδια της ανδρικής χορωδίας Αθηνών υπό τη διεύθυνση του Φιλοκτήτη Οικονομίδη, διευθυντή του Ωδείου Αθηνών.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ το ντοκιμαντέρ “ΚΛΕΙΣΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΣ” σε σκηνοθεσία του Σταύρου Στρατηγάκου, παραγωγής 2009, το οποίο κάνει ιστορική αναδρομή στις πρώτες δεκαετίες της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και θυμάται πρόσωπα και σημαντικούς σταθμούς της διαδρομής της.
(video)
Το ντοκιμαντέρ κάνοντας χρήση σπάνιου αρχειακού υλικού διατρέχει ιστορικά την πορεία του ραδιοφώνου στην Ελλάδα από τις απαρχές του, με τις πρώτες πειραματικές απόπειρες από το Ράδιο Τσιγγιρίδη το 1928 και την εγκατάσταση του πρώτου ραδιοφωνικού πομπού στα Νέα Λιόσια το 1938, μέχρι την εμφάνιση της τηλεόρασης το 1966.
Μέσα από την καταγραφή μαρτυριών ανθρώπων του ραδιοφώνου του ΕΙΡ και της ΥΕΝΕΔ, όπως ιδρυτικών και διευθυντικών στελεχών, πρώην ραδιοτεχνικών, εκφωνητών, παραγωγών εκπομπών, καλλιτεχνών και ραδιοσυγγραφέων, με προεξέχουσα μορφή τον ιδρυτή του Β΄ Προγράμματος Γιάννη Σιάσκα, και την παρουσίαση μοναδικών ηχητικών ντοκουμέντων της περιόδου από το 1952 έως το 1965, αναπαριστώνται το κλίμα και τα ήθη της τότε κοινωνικής παρουσίας του ραδιοφώνου ταυτισμένης με τα πρόσωπα που το στελέχωναν και συνδεδεμένης με τα κοινωνικά, πολιτικά και καλλιτεχνικά δρώμενα εκείνων των δεκαετιών.
Παρακολουθούμε τη συμβολή του ραδιοφώνου στον πολιτισμό και τη σχέση του με τη μουσική παραγωγή της εποχής, το δημοτικό τραγούδι, το λυρικό θέατρο, με την παρουσία της Ελαφράς Ορχήστρας του ΕΙΡ, με τη συμφωνική μουσική, με το Φεστιβάλ Ελαφρού Τραγουδιού που οργανώθηκε για πρώτη φορά το 1959, το Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά και με το λαϊκό τραγούδι. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται σε δημοφιλείς ραδιοφωνικές εκπομπές όπως, στις παιδικές «Θεία Λένα» και «Καλημέρα παιδάκια» της Αντιγόνης Μεταξά, στο ραδιοφωνικό σήριαλ «Πικρή Μικρή μου Αγάπη» αλλά και στην ιστορία του Ραδιοφωνικού θεάτρου με την παρουσίαση των μουσειακών, πλέον, αντικειμένων παραγωγής ήχου/ηχητικών εφέ.
Περιγράφεται ο ρόλος του ραδιοφώνου κατά τη Γερμανική Κατοχή και την Αντίσταση ενώ περιέχονται συνεντεύξεις που πληροφορούν για τη λογοκρισία στο ραδιόφωνο αλλά και μαρτυρίες καλλιτεχνών όπως, του Λυκούργου Καλλέργη ο οποίος αφηγείται μνήμες του τότε. Παρατίθενται ταυτόχρονα ιστορικά στοιχεία για την τεχνική εξέλιξη του μέσου, όπως σχετικά με το πρώτο συνεργείο εξωτερικών μεταδόσεων. Παράλληλα, γίνεται αναφορά στον ενημερωτικό ρόλο του ραδιοφώνου και στην κάλυψη των κοινωνικών και πολιτικών γεγονότων της εποχής, με έμφαση στα «Ιουλιανά» του 1965, ή και καλλιτεχνικών ειδήσεων από το εξωτερικό όπως, ο θάνατος της Εντίθ Πιαφ.
Καθ’ όλη τη διάρκεια ακούγονται αποσπάσματα ιστορικών ραδιοφωνικών εκπομπών, κυρίως ψυχαγωγικών, με τις φωνές σπουδαίων καλλιτεχνών και δημιουργών αλλά και μαγνητοφωνημένων συνεντεύξεων όπως, του Αλέκου Σακελλάριου και του Μίκη Θεοδωράκη ο οποίος θυμάται τη δική του σχέση και συνεργασία με το ΕΙΡ. Το ντοκιμαντέρ πλαισιώνεται με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό, αρχειακά κινηματογραφικά πλάνα, ενώ ακούγονται, ανάμεσα σε άλλα, τραγούδια των Αττίκ, Νίκου Γούναρη και Κώστα Γιαννίδη.
Μιλούν: ο πρώην τεχνικός του ΕΙΡ Βασίλης Κροντηράς, ο Γιώργος Κάρτερ, πρώην διευθυντής ΕΡΤ, η Έρση Αστεριάδη, πρώην παραγωγός μουσικών εκπομπών ΕΙΡ, η Ιωάννα Ρουμάνη, πρώην εκφωνήτρια ΕΙΡ, η Φραγκίσκη Καρόρη, πρώην παραγωγός εκπομπών ΕΙΡ, οι πρώην εκφωνητές του ΕΙΡ Νίκος Χάκκας και Τάκης Νατσούλης, ο Αντώνης Λάβδας, πρώην προϊστάμενος Μουσικής Υπηρεσίας ΕΙΡ, ο Νίκος Μουρκάκος, παραγωγός ρ/φ εκπομπών, η ηθοποιός Μάρω Κοντού, η τραγουδίστρια Στέλλα Γκρέκα και οι συνθέτες Μίμης Πλέσσας και Γιώργος Παπαδάκης.
Το ντοκιμαντέρ πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του εορτασμού της επετείου των 70 χρόνων της Ελληνικής Ραδιοφωνίας (1938-2008).
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr