Η μεγάλη ερμηνεύτρια του λαϊκού και ρεμπέτικου τραγουδιού, Σωτηρία Μπέλλου, έφυγε από τη ζωή στις 27 Αυγούστου 1997. Γεννήθηκε το 1921 σε ένα χωριό της Χαλκίδας, υπήρξε από τις πρώτες γυναίκες τραγουδίστριες που ανέβηκαν στο πάλκο, ξεχώρισε γρήγορα λόγω της ιδιαίτερης ερμηνευτικής της ικανότητας και καθιερώθηκε ως μία από τις μεγαλύτερες ρεμπέτισσες. Η Μπέλλου ήταν πάντα αντισυμβατική, στη ζωή της αντιμετώπισε δυσκολίες και διωγμούς, συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση και ξεχώρισε ως λαϊκή τραγουδίστρια στο πλευρό του Βασίλη Τσιτσάνη. Η πορεία της στα μουσικά πράγματα διήρκεσε περισσότερο από σαράντα χρόνια και συνεργάστηκε με μερικούς από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες και μουσικούς προσφέροντας μοναδικές ερμηνείες σε τραγούδια ορόσημα για την ιστορία του ελληνικού τραγουδιού.
Με αφορμή την επέτειο 25 ετών από το θάνατο της Μπέλλου, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει επεισόδιο της σειράς μουσικών εκπομπών του Γιώργου Παπαστεφάνου, «Μουσική Βραδυά», παραγωγής 1976, σε σκηνοθεσία Δάφνης Τζαφέρη:
ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΡΑΔΥΑ
ΣΩΤΗΡΙΑ ΜΠΕΛΛOY
(video)
Το συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς μουσικών εκπομπών του Γιώργου Παπαστεφάνου, «Μουσική Βραδυά», αφιερωμένο στη Σωτηρία Μπέλλου, παρουσιάζει συνέντευξη της εμβληματικής ρεμπέτισσας, καθώς και μία σειρά από τραγούδια που ερμηνεύει η ίδια στο στούντιο της εκπομπής.
Γίνεται αναφορά στο σμυρναίικο ρεμπέτικο και μερικές από τις σημαντικότερες μορφές του κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1930 και 1940. Η Μπέλλου θυμάται την παιδική της ηλικία, την αγάπη της για τη Σοφία Βέμπο και τα τραγούδια της, αλλά και το ξεκίνημά της στο ρεμπέτικο λίγο μετά την απελευθέρωση όταν ο θεατρικός συγγραφέας Κίμων Καπετανάκης τη σύστησε στον Βασίλη Τσιτσάνη. Μιλάει επίσης για τη θέση της γυναίκας στο πάλκο εκείνες τις εποχές και για την φροντίδα που έδειχναν στην ίδια οι άντρες συνάδελφοι. Αναφέρεται ενδεικτικά στις συνεργασίες που είχε με μερικά από τα ιερά τέρατα του λαϊκού και ρεμπέτικου όπως οι Παπαϊωάννου, Βαμβακάρης, Χατζηχρήστος, Χιώτης, ενώ επιμένει ότι τη μεγαλύτερη εντύπωση της έκανε ο Τσιτσάνης. Προβάλλονται φωτογραφίες από το προσωπικό της αρχείο και η ίδια θυμάται και σχολιάζει στιγμές από τη ζωή της και την μουσική της πορεία.
Ο Παπαστεφάνου αναφέρεται στο ρόλο του Χατζιδάκι για την ανάδειξη του ρεμπέτικου, στη διάλεξη που έδωσε το 1949 στο «Θέατρο Τέχνης» του Κουν και την ερμηνεία του Βαμβακάρη και της Μπέλλου που ακολούθησε την ομιλία του. Η Μπέλλου θυμάται την υποδοχή του κόσμου και την αφοσίωση με την οποία τους άκουσε, περιγράφει την έκπληξη που ένιωθαν όλοι, ενώ σημειώνει ότι λίγο καιρό μετά αυτοί οι άνθρωποι άρχισαν να έρχονται στα κέντρα και τις ταβέρνες για να ακούσουν αυτή τη μουσική.
Παρουσία του πιανίστα Γιάννη Παπαδόπουλου, γίνεται αναφορά στο έργο του Χατζιδάκι «6 Λαϊκές Ζωγραφιές», μια μεταφορά στο πιάνο του ρεμπέτικου, τραγούδια Τσιτσάνη, Καλδάρα, Μητσάκη και Χατζηχρήστου. Η Μπέλλου τραγουδάει α καπέλα ένα στίχο από την «Αρχόντισσα» του Β. Τσιτσάνη και ο Παπαδόπουλος ακολουθεί με τη διασκευή του Χατζιδάκι στο ίδιο τραγούδι για τις «6 Λαϊκές ζωγραφιές».
Η Μπέλλου θυμάται την ατμόσφαιρα των νυχτερινών κέντρων της εποχής, το εξαντλητικό ωράριο και τις μεγάλες αμοιβές των «πρώτων» ονομάτων. Περιγράφει την οικογενειακή ατμόσφαιρα που επικρατούσε και τη διαφορά από τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν τα νυχτερινά κέντρα.
Η Μπέλλου με τον Παπαστεφάνου περιπλανιούνται σε περιοχές της Αθήνας όπου βρίσκονταν μερικά από τα σημαντικότερα κέντρα και ταβέρνες στα οποία η ίδια η Μπέλλου και άλλοι μεγάλοι λαϊκοί μουσικοί και ερμηνευτές εμφανίζονταν. Στον Άγιο Σώστη όπου βρισκόταν η «Λουζιτάνια», στις Τζιτζιφιές, στο «Φαληρικόν», στην Κοκκινιά στο κέντρο του Περβόλα εκεί που ήταν το κέντρο των αδερφών Κεφάλα, έπειτα στο κτίριο όπου βρισκόταν το «Ροσινιόλ». Ακολουθούν πλάνα της Μπέλου η οποία παρακολουθεί το πάλκο νυχτερινού κέντρου όπου εμφανίζεται ο Τσιτσάνης και τραγουδάει τη «Μαυρομάτα». Ο Τσιτσάνης καλεί την Μπέλλου και εκείνη τραγουδάει μαζί του το «Μη μου ξαναφύγεις πια».
Το επεισόδιο περιλαμβάνει εκτενή πλάνα από το ντοκιμαντέρ του Λάκη Παπαστάθη «Χαίρω πολύ Σαββόπουλος» (1974), όπου ο Δ. Σαββόπουλος εξηγεί τους λόγους για τους οποίους διάλεξε την Μπέλλου για να τραγουδήσει το Ζεϊμπέκικο (Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια) . Περιλαμβάνονται επίσης πλάνα με τους δύο ενώ κάνουν πρόβα σε στούντιο, έπειτα ηχογράφηση και με την Μπέλλου να βγαίνει από το θάλαμο ηχογράφησης και να μονολογεί: «Αχ Διονύση, με έκανες και τραγουδάω ποπ».
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής η Σωτηρία Μπέλλου τραγουδάει στο στούντιο το «Ένας αλήτης πέθανε», των Κώστα Καπλάνη και Κώστα Μάνεση, το «Ζούσα μοναχός χωρίς αγάπη», του Δημήτρη Γκόγκου, «Το παιδί που μπήκε τώρα» και το «Δώδεκα η ώρα» του Τσιτσάνη, ενώ ακούγεται το τραγούδι «Το παράπονο του ξενιτεμένου (Σαν απόκληρος γυρίζω)» του Βασίλη Τσιτσάνη.
Παρουσίαση: ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ
Σκηνοθεσία: ΔΑΦΝΗ ΤΖΑΦΕΡΗ
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 11/3/1976
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr