Στις 10 Απριλίου 1896 ή στις 29 Μαρτίου με το Ιουλιανό ημερολόγιο, ο Σπύρος Λούης, χωρικός από το Μαρούσι, κέρδισε τον Μαραθώνιο στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα, διανύοντας με επίδοση 2 ώρες, 58 λεπτά και 50 δευτερόλεπτα, την απόσταση που είχε τρέξει ο αρχαίος μαραθωνοδρόμος για να αναγγείλει το μήνυμα της νίκης των Αθηναίων στο Μαραθώνα.
Γεννήθηκε στις 12 Γενάρη 1872 στο Μαρούσι που ήταν τότε ένα χωριό λίγο έξω από την Αθήνα. Ο πατέρας του ήταν νερουλάς στα γύρω χωριά (σε μια εποχή χωρίς κεντρικό δίκτυο ύδρευσης) και ο Σπύρος εργαζόταν μαζί του. Xωρίς να σχετίζεται με τον αθλητισμό, ο Σπύρος ξεχώρισε για την ταχύτητά και την αντοχή του κατά τη στρατιωτική του θητεία.
Ο Λούης έτρεξε στον αγώνα του Μαραθωνίου με την προτροπή του διοικητή του, ταγματάρχη Παπαδιαμαντόπουλου, που ήταν και αθλητικός κριτής. Χωρίς καμία ιδιαίτερη προετοιμασία, ο Λούης κατόρθωσε (με χρόνο 2:58:50 για τη διαδρομή των 40 χιλιομέτρων) να επικρατήσει των αντιπάλων του, επευφημούμενος από τους θεατές κατά την είσοδό του στο Καλλιμάρμαρο. Στις 3 Απριλίου 1896, στην τελετή απονομής, ο Λούης έλαβε κλάδο ελαίας και το ασημένιο μετάλλιο (τότε δεν χρησιμοποιούσαν το χρυσό). Ήταν πλέον λαϊκός ήρωας. Ο Λούης πήγε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο ως επίσημος αντιπρόσωπος της Ελλάδας, μεταφέροντας το Ολυμπιακό σύμβολο της Ελλάδας, τον κότινο. Αυτή ήταν και η τελευταία του δημόσια εμφάνιση.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ το ιστορικό ντοκιμαντέρ του 1976, σε σκηνοθεσία του Λάκη Παπαστάθη με θέμα την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 1896, αλλά και την παρουσίαση των επόμενων αθλητικών διοργανώσεων ως το 1908.
Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος γιορτάζονται τα 2800 χρόνια από τους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες του 776 π.Χ. στην Ολυμπία. Σε αυτό το πλαίσιο θα πραγματοποιηθούν εορταστικές εκδηλώσεις και στις 16 Απριλίου 2024 θα γίνει η αφή της Ολυμπιακής φλόγας στην Αρχαία Ολυμπία, θα ακολουθήσει λαμπαδηδρομία σε όλη την Ελλάδα μέχρι τις 20 Απριλίου 2024, όπου θα παραδοθεί η φλόγα στο Παναθηναϊκό στάδιο για να μεταφερθεί στο Παρίσι για τους Ολυμπιακούς αγώνες.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ
Επ.003 ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 1896
Σειρά ιστορικών ντοκιμαντέρ, 24 επεισοδίων, που παρουσιάζει με αφηγηματικό τρόπο γεγονότα από την παγκόσμια και ελληνική ιστορία. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο με θέμα τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, ο αφηγητής περιγράφει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες γεννήθηκε η ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων και τη συμβολή του Γάλλου βαρόνου Πιερ Ντε Κουμπερτέν. Γίνεται αναφορά στη διοργάνωση του πρώτου Διεθνούς Αθλητικού Συνεδρίου το 1894 στο Παρίσι για το θέμα αυτό, καθώς και στον Δημήτριο Βικέλα εκπρόσωπο της Ελλάδας στο Συνέδριο και πρώτο πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής που ιδρύθηκε το ίδιο έτος. Τότε ήταν που για πρώτη φορά καθιερώθηκε ο μαραθώνιος ως ολυμπιακό αγώνισμα με την απονομή κυπέλλου στον νικητή ύστερα από πρόταση του Γάλλου ελληνιστή Μισέλ Μπρεάλ.
Περιγράφεται η διεξαγωγή των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της σύγχρονης εποχής στην Αθήνα του 1896, που αποτελούσε παγκόσμιο αθλητικό γεγονός. Συμμετείχαν συνολικά 285 αθλητές από 13 χώρες που συναγωνίσθηκαν σε 9 αθλήματα. Παράλληλα, δίνεται το ιστορικό πλαίσιο της εποχής με στοιχεία για την οικονομικοπολιτική κατάσταση της χώρας. Η έναρξη των Αγώνων δόθηκε το απόγευμα της 25ης Μαρτίου 1896 (6 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο), ανήμερα της επετείου της Εθνικής Παλιγγενεσίας, στο ανακαινισμένο και κατάμεστο Παναθηναϊκό Στάδιο. Με αφορμή την τέλεσή τους είχε ανατεθεί στον Κωστή Παλαμά να γράψει τον ύμνο των Oλυμπιακών Αγώνων, ο οποίος μελοποιήθηκε από τον συνθέτη Σπυρίδωνα Σαμάρα, απόσπασμα του οποίου ακούγεται στην εκπομπή.
Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στη νίκη του πρώτου Έλληνα Ολυμπιονίκη Σπύρου Λούη, ο οποίος τερμάτισε πρώτος στο αγώνισμα του μαραθωνίου, και στην τεράστια απήχησή της στην εποχή του. Περιλαμβάνονται αποσπάσματα κειμένων του Χαράλαμπου Άννινου καθώς και απαγγελία του ποιήματος «Στο κορμί» του Κωστή Παλαμά από τον ίδιο τον ποιητή.
Τέλος, γίνεται αναφορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι το 1900, στον Άγιο Λουδοβίκο στην Αμερική το 1904, στο Λονδίνο το 1908, καθώς και στους Μεσο-Ολυμπιακούς Αγώνες που οργάνωσε η Αθήνα το 1906.
Τα γεγονότα ξαναζωντανεύουν μέσα από πλούσιο αρχειακό υλικό, φωτογραφίες, επίκαιρα και εφημερίδες της εποχής.
Σκηνοθεσία: Λάκης Παπαστάθης
Υπεύθυνος ιστορικού υλικού: Γ. Αγγελομάτης
Έτος παραγωγής: 1976
Δείτε περισσότερα στο https://www.ert.gr/archeio/