Στέλιος Φαΐτάκης – 6 Οκτωβρίου 2023

Ο  Στέλιος Φαϊτάκης (1976-6/10/2023)  σπούδασε στην Α.Σ.Κ.Τ. στο εργαστήρι της Ρένας Παπασπύρου. Ξεκίνησε ως καλλιτέχνης γκράφιτι με το ψευδώνυμο Bizare (υπήρξε και μέλος της κολλεκτίβας Carpe Diem) αφήνοντας το στίγμα του στους δρόμους της Αθήνας από τη δεκαετία του ’90 ενώ το 1995 φιλοτέχνησε το εξώφυλλο του πρώτου EP του χιπ χοπ συγκροτήματος Terror X Crew σε μια συνεργασία σημαντική στον άξονα της τέχνης και της αστικής κουλτούρας. Αργότερα  παρακολούθησε μαθήματα αγιογραφίας με δάσκαλο τον Σώζο Γιαννούδη και συγκέρασε το γκράφιτι με την βυζαντινή αγιογραφία και την παράδοση των μεγάλων τοιχογραφιών. Μετά την τέχνη στους δρόμους, η συμμετοχή του σε μεγάλες εκθέσεις έκανε το έργο του ιδιαίτερα δημοφιλές. Στην Ελλάδα το έργο του επικοινώνησε με  το ευρύ κοινό το 2003, με την τοιχογραφία του στη μάντρα του εργοστασίου της Ελαΐς στην οδό Πειραιώς,   που ξεπερνά τα εκατό μέτρα μήκος αλλά και το 2007 όταν συμμετείχε στη Μπιενάλε της Αθήνας με την τοιχογραφία «Ο Σωκράτης πίνει το κώνειο».

Συμμετείχε στην Μπιενάλε της Βενετίας, στην Μπιενάλε της Ρίγας αλλά και σε εκθέσεις στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Λος Αντζελες,  το Μουσείο Καλών Τεχνών των Βρυξελλών. Μόνιμη τοιχογραφία του παρουσιάζεται στο Palais de Tokyo στο Παρίσι. Η τελευταία ατομική έκθεση του Φαϊτάκη έλαβε χώρα το 2018 στην γκαλερί Rabouan Moussion στο Παρίσι με τίτλο «Επιστημονικό Δόγμα».

Το έργο του Φαϊτάκη  χαρακτηρίζεται από τον ανθρωποκεντρικό του χαρακτήρα και την κριτική στην αδυναμία των συστημάτων σκέψης (θρησκεία- επιστήμη- κουλτούρα) στο να εξηγήσουν τον κόσμο, από την σύζευξη  αγιογραφίας και γκράφιτι ως μέσο   κοινωνικής διαμαρτυρίας, αλλά και από το συγκερασμό διαφορετικών ιδεολογιών και αισθητικών γλωσσών από την Κρητική  σχολή της βυζαντινής αγιογραφίας στη φλαμανδική, τη μεξικάνικη και την θιβετιανή τέχνη, γεγονός που καθιστά το έργο του παγκόσμιο.

Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ  επεισόδιο από την εκπομπή της Κατερίνας Ζαχαροπούλου «Η εποχή των εικόνων» αφιερωμένο στη μνήμη του δημιουργού που έφυγε πρόωρα πέρσι, σε ηλικία μόλις 47 ετών.

Πρόκειται για εκπομπή με θέμα τις εικαστικές τέχνες που παρουσιάζει κι επιμελείται η Κατερίνα Ζαχαροπούλου και παρακολουθεί την πολιτιστική επικαιρότητα σε πανελλήνιο & διεθνές επίπεδο από το 2003.

Το επεισόδιο είναι αφιερωματικό για τον Στέλιο Φαϊτάκη. Ξεκινά με πλάνα από το Φαϊτάκη να φιλοτεχνεί μια τοιχογραφία ενώ η Ζαχαροπούλου σχεδιάζει μια εισαγωγή για το αφιέρωμα, παραθέτοντας βασικά βιογραφικά στοιχεία και υπογραμμίζοντας τη σημασία του έργου του. Εξηγεί επίσης πως το αφιέρωμα «μπαίνει» στο σπίτι και το ατελιέ του καλλιτέχνη, με την άδεια της οικογένειάς του.

Προβάλλονται στη συνέχεια πλάνα από παλαιότερο επεισόδιο της σειράς, με θέμα την 1η Μπιενάλε στη Ρίγα της Λετονίας, όπου ο Φαϊτάκης μιλά για την επιστήμη ως τη νέα θρησκεία του Δυτικού κόσμου, ενώ προβάλλονται και έργα του από τη συγκεκριμένη έκθεση.

Πρώτος μιλά ο αδερφός του καλλιτέχνη, Γιάννης Φαϊτάκης,  που εστιάζει στην «ανθρώπινη κατάσταση» όπως λέει, μέσα από την οποία φιλοτεχνούσε τα έργα του ο Φαϊτάκης. Αναφέρει δε την μεγάλη κλίμακα των έργων του Στέλιου με παραδείγματα όπως το έργο «Ο Σωκράτης πίνει το κώνειο». Μιλά ακόμη για τα ενδιαφέροντα του αδερφού του (οστεοπαθητική, πολεμικές τέχνες κ.α.).

Στη συνέχεια ο φίλος και συνεργάτης του Φαϊτάκη, ζωγράφος Βασίλης Πάτμιος Καρούκ μιλά για το πρώτο κοινό εργαστήριο που διατηρούσαν με τον Φαϊτάκη στο Ψυρρή, αλλά και για την «εμμονή» του Φαϊτάκη με το στυλ και τον κανόνα.  Μιλά για την επαφή του Στέλιου με τη βυζαντινή ζωγραφική και την αφηγηματική διάσταση του έργου του.

Η δασκάλα του Φαϊτάκη στην Α.Σ.Κ.Τ. , Ρένα Παπασπύρου, θυμάται την άφιξη του Φαϊτάκη στη Σχολή, αναφέροντας τον ιδιοσυγκρασιακό τρόπο προσέγγισής του και δείχνοντας στην κάμερα ένα μπλοκάκι με σχέδια/έργα της εποχής εκείνης.    Προβάλλονται πλάνα από την τοιχογραφία του Φαϊτάκη στο εργοστάσιο της Eλαΐς .  Η Παπασπύρου επισημαίνει δύο σημαντικά στοιχεία της δουλειάς του: το υπερβατικό (που εκφράζεται με το χρυσό χρώμα στα έργα)  και το  στοιχείο των συρράξεων μέσα σε έναν ουράνιο θόλο.

Ο καλλιτέχνης Ηλίας Παπαηλιάκης που είχε την ιδέα αυτού του αφιερώματος , μιλά για τη σημασία που έχει για εκείνον το έργο του Φαϊτάκη και την παρουσία του μέσω του έργου του. Μιλά για τη γνωριμία τους το 1995-6 σε φροντιστήριο σχεδίου. Προβάλλονται παλαιότερα ζωγραφικά έργα

Έπειτα η Νάντια Αργυροπούλου, επιμελήτρια εκθέσεων, συζητά για την «ευφυία» του Φαϊτάκη που «προκύπτει μέσα από σχέσεις», για την αναζήτηση του γύρω από την έννοια της ιστορίας, αναφέρει τον θεωρητικό και ποιητή Νικόλαο Κάλας και την έννοια του «προσωρινού αναρχικού». Μιλά για την «άλλη πίστη» που παρουσιάζει ο Φαϊτάκης, τη δύναμη δηλαδή της εικόνας να αλλάζει τον κόσμο, που έρχεται σε αντιπαράθεση με την παθητική κατανάλωση της εικόνας.

Ο αστροφυσικός Μάνος Δανέζης συζητά για τη συνάντησή του με τον Φαϊτάκη, ενώ τον χαρακτηρίζει έναν «απολογητή της γενιάς του» που αναγνώριζε τη «διάλυση του δυτικού πολιτισμού». Στη συνέχεια ο ηθοποιός Μανόλης Μαυροματάκης διαβάζει λόγια του Φαϊτάκη από παλαιότερη συνέντευξή του : «δε μπορώ να χρεώσω αυτό που συμβαίνει στη δική μας γενιά αλλά στη γενιά των πατεράδων μας. Αυτοί φταίνε γιατί έπεσαν χρήματα στα χέρια τους και δεν κάναν τίποτα. Χτίσανε αυτό το σύστημα χωρίς να δώσουν καμιά προτεραιότητα στην παιδεία…..» είναι ένα μέρος της αφήγησης.

Μετά ο Πολύδωρος Καρυοφύλλης (Pokayio), συνεπιμελητής της Μπιενάλε της Αθήνας του 2007,Destroy Athens”   μιλά για την προσέγγιση του ζωγράφου στο θέμα της διοργάνωσης τότε, την καταστροφή της Αθήνας. Αναφέρει πως το έργο ζωγράφισε ο Στέλιος, ο αδερφός του και η μητέρα τους και τονίζει πως με το έργο αυτό ο ζωγράφος προανήγγειλε τις εξεγέρσεις του 2008.  

Η  Κατερίνα Γρέγου, επιμελήτρια, μιλά για το έργο του καλλιτέχνη και το όραμά του το οποίο χαρακτηρίζει «αναγνωρίσιμο και τολμηρό», καθώς δίνει και νέα πνοή στο όραμα της βυζαντινής ζωγραφικής. Μιλά ακόμη για την προσήλωσή του, την απέχθεια στις δημόσιες σχέσεις, και την πραγματικά καλλιτεχνική του φύση.

Τέλος, η ιστορικός τέχνης Κατερίνα Κοσκινά, πρώην διευθύντρια του ΕΜΣΤ, θυμάται τη γνωριμία της το 2007 με τον δημιουργό, τη συνεργασία τους και την παρουσίαση του έργου του από το ΕΜΣΤ. Προβάλλονται πλάνα από  το ελληνικό pavilion  στην Κίνα,  με τίτλο «Thesis-Antithesis-Synthesis. In the Belt of Change» στο Museum No.6, όπου μεταξύ άλλων παρουσιάζονται τα μάνταλα έργα του Φαϊτάκη.

Προβάλλονται πολλά έργα του καλλιτέχνη, στιγμιότυπα από εκείνον να εργάζεται, πλάνα του εργαστηρίου και των υλικών του. Ακόμη,  φωτογραφίες από το προσωπικό /οικογενειακό αρχείο, σημειώσεις και σχέδια του εικαστικού.

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Παντελιάς

Έρευνα- παρουσίαση: Κατερίνα Ζαχαροπούλου

Δείτε περισσότερα εδώ: archive.ert.gr

 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS