Σαν σήμερα, πριν από εκατόν πέντε χρόνια, υπογράφεται η Συνθήκη των Βερσαλλιών, η συνθήκη ειρήνης, με την οποία επισήμως τερματίζεται Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η συνθήκη, υπεγράφη στο Ανάκτορο των Βερσαλλιών στο Παρίσι, μεταξύ της Αντάντ (Entente) και της Γερμανίας, ύστερα από έξι μήνες διαπραγματεύσεων που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια των εργασιών της Συνδιάσκεψης Ειρήνης των Παρισίων. Οι κυριότεροι όροι της Συνθήκης ήταν εδαφικοί, στρατιωτικοί και οικονομικοί. Η ηττημένη του πολέμου Γερμανία αναγκάστηκε να αποδεχθεί την πλήρη ευθύνη για την έναρξη του Πολέμου και υποχρεωνόταν να καταβάλλει πολεμικές αποζημιώσεις, ενώ παράλληλα έχανε τις περιοχές της Αλσατίας και της Λορραίνης, οι οποίες προσαρτήθηκαν στη Γαλλία, καθώς και όλες τις αποικίες της. Ακόμη, η συνθήκη προέβλεπε την αποστρατικοποίηση της ανατολικής όχθης του Ρήνου σε βάθος 50 χιλιομέτρων.
Με την αφορμή της συμπλήρωσης 105 χρόνων από την υπογραφή της Συνθήκης των Βερσαλλιών, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει ένα επεισόδιο της ιστορικής σειράς ντοκιμαντέρ «Πανόραμα του Αιώνα», το οποίο είναι αφιερωμένο στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, του ευρωπαϊκού «Μεγάλου Πολέμου», τις επιπτώσεις και διεκδικήσεις για τις νικήτριες Μεγάλες Δυνάμεις.
ΤΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ
ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 12
Το επεισόδιο επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στις κινήσεις των θριαμβευτών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, των Μεγάλων Δυνάμεων, έναντι των Κεντρικών Αυτοκρατοριών, στο τέλος του Πολέμου. Στο ξεκίνημα της εκπομπής λόγος γίνεται για τη ναυαρχίδα των Βαλκανικών Πολέμων, το πολεμικό Αβέρωφ, το οποίο βρίσκεται αγκυροβολημένο στην Κωνσταντινούπολη και γίνονται αναφορές στα επινίκια και τους πανηγυρισμούς των λαών, με πλάνα που περιλαμβάνουν την παρέλαση και ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στα Ηλύσια Πεδία.
Παρουσιάζονται οι επιπτώσεις του πολέμου σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο και οι διεκδικήσεις ξεχωριστά για κάθε χώρα: ΗΠΑ, Γαλλία, Αγγλία, Ιταλία με σχετικά πλάνα αρχειακού υλικού με στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή, διαδηλώσεις κα καθώς και τις επισκέψεις του Αμερικανού Προέδρου Ουίλσον στις χώρες αυτές. Τέλος, λόγος γίνεται για τη γερμανική αποδοχή των επαχθών για τη χώρα όρων της Συνθήκης Ειρήνης των Βερσαλλιών (28 Ιουνίου 1919), τις πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία, την άνοδο του Φρίντριχ Έμπερτ , τις κοινωνικές αναταραχές, τις παραστρατιωτικές οργανώσεις των Φράικορπς.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται επίσης στον μαινόμενο εμφύλιο πόλεμο στη Ρωσία, την επέμβαση των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων (αγγλο-γαλλλικών με τη συμμετοχή και ελληνικών) και την ίδρυση της Τρίτης Κομμουνιστικής Διεθνούς (1919). Αναφορά γίνεται επίσης, στις μυστικές συμφωνίες μεταξύ των εμπλεκομένων δυνάμεων του Πολέμου και προβάλλονται πλάνα από την ελληνική απόβαση στη Σμύρνη, ενώ λόγος γίνεται και για την τουρκική αντίδραση. Παρουσιάζεται το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα και οι διεκδικήσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου (Βόρεια Ήπειρος, Θράκη, Ίμβρος, Τένεδος, Σμύρνη. Τέλος, παρουσιάζεται η ίδρυση της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) κατά τη διάρκεια του Α’ Εργατικού Συνεδρίου, και η ίδρυση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (ΣΕΚΕ) στο Α’ Πανελλαδικό Σοσιαλιστικό Συνέδριο. Το επεισόδιο κλείνει με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Ελευθερίου Βενιζέλου, με αναφορά στην σύνταξη στη δημοτική του αναγνωστικού της πρώτης τάξης του δημοτικού «(Το αναγνωστικό με τον ήλιο») και τέλος με τα καλλιτεχνικά νέα, που παρουσιάζουν την κινηματογραφική προβολή της ταινίας της Dag Film «’Ολοι για τη Μικρά Ασία», αποσπάσματα από την οποία προβάλλονται.
Έτος παραγωγής: 1983
Σκηνοθεσία:
ΛΕΩΝ ΛΟΪΣΙΟΣ