Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από το θάνατο του Τάσου Χαλκιά, στις 12 Αυγούστου 1992. Ο δεξιοτέχνης του κλαρίνου, που σφράγισε τη δημοτική μας μουσική, γεννήθηκε το 1914 στη Γρανιτσοπούλα Ιωαννίνων. Στα τέσσερα του χρόνια έχασε τον πατέρα του και στα έξι έμαθε μόνος του να παίζει κλαρίνο. Ήταν ο βενιαμίν της μουσικής κομπανίας των Χαλκιάδων, στην οποία μπήκε όταν ήταν 17 ετών. Τα καλοκαίρια έπαιζαν σε πανηγύρια της Ηπείρου και το χειμώνα στην Αθήνα. Το 1940 πολέμησε στο Αλβανικό Μέτωπο, το 1941 σκοτώθηκαν σε βομβαρδισμό η γυναίκα και τα δύο του παιδιά και στη συνέχεια εντάχθηκε στην Αντίσταση και πολέμησε από τις γραμμές του ΕΛΑΣ. Η κομπανία των Χαλκιάδων ανασυστάθηκε μετά τον πόλεμο και περιόδευσε στα πανηγύρια της χώρας, ενώ άρχισε να κυκλοφορεί και δίσκους. Το 1950, ο Τάσος Χαλκιάς επισκέφτηκε το Κάιρο και το 1958 την Αμερική όπου έμεινε μέχρι το 1963. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, σχημάτισε το 1964 νέο οικογενειακό συγκρότημα και εμφανίστηκε σε γνωστά κέντρα της Αθήνας για να επιστρέψει και πάλι στην Αμερική, όπου έμεινε για τρία χρόνια και ηχογράφησε περίπου 180 τραγούδια. Στην Αθήνα γύρισε οριστικά το 1970. Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του έπαιξε σε πολλές συναυλίες και μουσικές παραστάσεις, ενώ συμμετείχε σε δεκάδες δίσκους καταξιωμένων καλλιτεχνών και σε ηχογραφήσεις για την Ακαδημία Αθηνών, το Γ’ Πρόγραμμα κ.ά. Στην προσωπική του δισκογραφία ανήκουν, μεταξύ άλλων, οι δίσκοι: «Το κλαρίνο του Χαλκιά» (1967), «Ηπειρώτικος γάμος» (1973), «Τούρκοι βαστάτε τ’ άλογα» (1975), «Ηπειρώτικο γλέντι» (1976), «Τα Ηπειρώτικα» (1982), «Αθάνατα κλαρίνα» (1984). Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του Τάσου Χαλκιά, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή:
ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ…
Τάσος Χαλκιάς, χορεύοντας στη ζωή… και στο μέτωπο
(video)
Στην εκπομπή ξετυλίγεται σαν παραμύθι η ζωή του βιρτουόζου του κλαρίνου Τάσου Χαλκιά. Ο γιος του, τραγουδιστής Λάκης Χαλκιάς, αποκαλύπτει ότι για να αγοράσει το πρώτο του κλαρίνο έβαλε τη μητέρα του να πουλήσει έξι γίδες που είχαν. «Από εκεί και μετά το κλαρίνο έγινε η προέκταση της ψυχής του. Ότι σκεφτόταν για τον κάθε άνθρωπο έβγαινε μέσα από τις νότες του κλαρίνου του», τονίζει. Παράλληλα ακούμε τον ίδιο, μέσα από αρχειακό υλικό, να μιλά για τα πρώτα χρόνια της ζωής του, να θυμάται τις δύσκολες στιγμές στο Αλβανικό Μέτωπο, τον τραυματισμό του, αλλά και το χαμό της συζύγου του και των δύο παιδιών του μετά από βομβαρδισμό.
Το 1943 ο Τάσος Χαλκιάς ξαναπαντρεύεται και ξανακάνει οικογένεια. Την περίοδο 1946-47 βρέθηκε με την κομπανία των Χαλκιάδων στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο κέντρο Έλατος, από όπου πέρασαν όλοι οι μεγάλοι της δημοτικής μουσικής. Όπως εξηγεί ο μουσικοσυνθέτης-ερευνητής Γιώργος Παπαδάκης: «Εκεί τον άκουσε ο Δημήτρης Σέμσης, που τότε ήταν διευθυντής της Columbia, γοητεύτηκε και άρχισε να τους κάνει δίσκους. Έτσι οι Χαλκιάδες έγιναν γνωστοί σε όλη την Ελλάδα. Τους κάλεσαν και έπαιξαν μέχρι και στο ραδιοφωνικό σταθμό του Καϊρου». Αναφέρεται ακόμη στο ταξίδι του στην Αμερική, όπου γνωρίστηκε με τον μεγάλο Αμερικανό κλαρινίστα Μπένι Γκούντμαν, ο οποίος υποκλίθηκε στο ταλέντο του. Η επιστροφή του στην Ελλάδα συνοδεύεται με την ίδρυση της δικής του δισκογραφικής εταιρείας και τον στόχο του να διασώσει την ελληνική παραδοσιακή μουσική. Το 1971 κι ενώ έχει αποτραβηχτεί από τα κέντρα, ο Διονύσης Σαββόπουλος τον κάλεσε να εμφανιστεί στο Κύτταρο. Όπως θυμάται ο γιος του, επίσης μουσικός, Χρήστος Χαλκιάς, μάγεψε αμέσως τους θεατές με τον ήχο και τις μελωδίες που έβγαιναν από το κλαρίνο του. Ακολούθησαν συνεργασίες του με τον Γιάννη Μαρκόπουλο, τον Χρήστο Λεοντή, έγραψε μουσική για θεατρικές παραστάσεις και πήρε μέρος σε διεθνή φεστιβάλ. Στην εκπομπή μιλούν επίσης ο αδελφός του Κυριάκος Χαλκιάς, η κόρη του Νίκη Χαλκιά-Κονταξή και ο γαμπρός του Γιώργος Κονταξής. Παράλληλα προβάλλονται αποσπάσματα από αρχειακό υλικό με συνεντεύξεις του Τάσου Χαλκιά, από τη συνάντηση του με το συγκρότημα του «Αλβανικού Μετώπου», όπου θυμούνται στιγμές που πέρασαν μαζί και τα τραγούδια που έλεγαν εμψυχώνοντας τους στρατιώτες, όπως και φωτογραφικό υλικό από την προσωπική και καλλιτεχνική του πορεία. Ο δωρικός, μελαγχολικός και λιτός ήχος του κλαρίνου του δεσπόζει σε όλη την εκπομπή.
Σενάριο – Σκηνοθεσία: Νίκος Παπαθανασίου
Δημοσιογραφική-Μουσική Επιμέλεια: Ρενάτα Δικαιοπούλου
Κείμενα: Φρίξος Τζιόβας, Κάλλια Καστάνη
Έτος παραγωγής: 2003
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr