Ζακ Μεναχέμ – 15 Μαρτίου 2008

Ο Ζακ Μεναχέμ γεννήθηκε το 1929 στη Θεσσαλονίκη αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα. Το 1943  σε ηλικία 13 ετών, συλλαμβάνεται από την Γκεστάπο και βασανίζεται για ημέρες στα υπόγεια της Μέρλιν για να μεταφερθεί μετά στο Χαϊδάρι και έπειτα με τρένο στα κολαστήρια του Μπίρκεναου, Άουσβιτς και Μπέλσεν, όπου θα λάβει για πάντα στο μπράτσο του τον αριθμό 15429. Καταφέρνει να επιβιώσει με μυθιστορηματικό τρόπο από εκτελέσεις, βασανιστήρια, κακουχίες, πείνα και αρρώστιες και σε ηλικία 16 ετών, το 1945, επιστρέφει από την Πολωνία στην Ελλάδα με τα πόδια. Ολοκληρώνει τις σπουδές του στην Λεόντειο και μεταναστεύει στην Αμερική, όπου αφοσιώνεται στη μουσική και διαπρέπει ως κιθαρίστας. Τον κερδίζει η λατινοαμερικάνικη μουσική, το φλαμένγκο και ακόμα περισσότερο το τάνγκο. Ο Ζ. Μεναχέμ ταξίδεψε σε Βραζιλία, Περού, Χιλή, Μεξικό, Αργεντινή, γνώρισε από κοντά τους ανθρώπους και τη μουσική τους κουλτούρα. Στις αρχές της δεκαετίας του 60’ επιστρέφει στην Ελλάδα και εργάζεται ως μουσικός παραγωγός, διευθυντής προγράμματος και παρουσιαστής στο ραδιόφωνο, στο ΕΙΡ (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας) και αργότερα στον 9,84, καθώς και σε δισκογραφικές εταιρίες στην «Ελλαδίσκ» – μετέπειτα Polygram. Οι ραδιοφωνικές εκπομπές του αποκτούν πολύ γρήγορα ένα πιστό και αφοσιωμένο κοινό το οποίο γνωρίζει για πρώτη φορά, χάρη στον Ζ. Μεναχέμ, τις παραδοσιακές μουσικές του κόσμου, ειδικά της Λατινικής Αμερικής, αυτές που αργότερα θα ονομαστούν και έθνικ μουσικές. Μεταξύ άλλων, ο Μεναχέμ έγραψε και επιμελήθηκε τη μουσική για δεκάδες τηλεοπτικές σειρές στην δημόσια και ιδιωτική τηλεόραση, θεατρικές παραστάσεις, μαγνητοσκοπημένες θεατρικές παραστάσεις για το «Θέατρο της Δευτέρας», αλλά και κινηματογραφικές ταινίες. Θεωρείται από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής ραδιοφωνίας, αλλά και της δισκογραφικής παραγωγής της χώρας. Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο 13 ετών από το θάνατο του, στις 15 Μαρτίου 2008, τιμάει την τεράστια προσφορά του  Ζ. Μεναχέμ και παρουσιάζει απόσπασμα από ρεπορτάζ της εκπομπής:

ΚΑΘΕ ΣΑΒΒΑΤΟ

(video)


Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Κατσίμης μιλάει για το βιβλίο της Φάνια Φένελον «Οι Μουσικοί του Άουσβιτς». Ακολουθεί συνέντευξη με τον Ζακ Μεναχέμ ο οποίος μιλάει για την ορχήστρα του Άουσβιτς, η οποία είχε φτιαχτεί από τους Γερμανούς, επιλέγοντας μουσικούς από τους εβραίους κρατούμενους, οι οποίοι έπαιζαν όταν πήγαιναν οι υπόλοιποι κρατούμενοι για καταναγκαστική εργασία, αλλά και ενώ τους οδηγούσαν στα κρεματόρια για να εξοντωθούν. Όπως λέει ο Ζακ Μεναχέμ, δεν κατάλαβε ποτέ για ποιο λόγο υπήρχε αυτή η ορχήστρα. Για τους κρατούμενους δεν είχε καμία σημασία αν έπαιζε ή όχι αυτή η μουσική, οι Γερμανοί ωστόσο φαίνεται πως την απολάμβαναν. Ήταν μια πλήρης συμφωνική ορχήστρα, με όλα τα μουσικά όργανα, μάλιστα οι Γερμανοί έφερναν τις παρτιτούρες και τα όργανα, συχνά στα ίδια τρένα που έφερναν τους Εβραίους στο στρατόπεδο. Οι κατάδικοι-μουσικοί φορούσαν τις ίδιες στολές των φυλακισμένων και έπαιζαν κάθε μέρα στην ύπαιθρο. Ως κατάδικοι δεν είχαν επιλογή, πολλές φορές κατέρρεαν από την εξάντληση και το κρύο. Ο Ζακ Μεναχέμ θυμάται τον Μισέλ Ασσαέλ, Έλληνο-Εβραίο μουσικό, που έπαιζε στην ορχήστρα του Άουσβιτς και ο οποίος του έδωσε λίγο ψωμί και έγιναν φίλοι.

Ο Ζ. Μεναχέμ μέσα από τις ραδιοφωνικές του εκπομπές, πέρα από τις ιστορίες που μοιραζόταν με τους ακροατές του για τα ταξίδια του στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και τις υπέροχες μουσικές τους, μιλούσε συχνά για τους ανθρώπους που ξεριζώθηκαν και για όλους εκείνους που χάθηκαν στα ναζιστικά κρεματόρια.

Έτος παραγωγής: 1977

Σκηνοθεσία: Ηλίας Μασούρας

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS