Ευρωεκλογές: Έκλεισαν οι κάλπες σε επτά κράτη μέλη-Τι διακυβεύεται (video)

Οι ευρωεκλογές ξεκίνησαν την Πέμπτη από την Ολλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία , ακολούθησαν την Παρασκευή η Ιρλανδία και η Τσεχία. Το Σάββατο ψήφισαν για την ΕΕ σε Λετονία, Μάλτα και Σλοβακία καθώς και στα Γαλλικά Υπερπόντια Εδάφη, ενώ στις άλλες 21 χώρες της ΕΕ, την Κυριακή. Συνολικά, 427 εκατομμύρια πολίτες αποφασίζουν με τη ψήφο τους για τη νέα σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου. Όλα τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν το βράδυ της Κυριακής.

Για τους περισσότερους αναλυτές, το μεγάλο ερώτημα είναι το εάν και κατά πόσον το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου κυριαρχούν επί δεκαετίες οι μεγάλες πολιτικές ομάδες της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς, θα παραλύσει σε περίπτωση υψηλών επιδόσεων ευρωσκεπτικιστικών και εθνικιστικών κομμάτων, που ως πρότινος παρέμεναν στο περιθώριο.

Επετειακό βίντεο, με αφορμή τη συμπλήρωση 40 ετών από την υπογραφή ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δημοσίευσε στο Twitter η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

28 Μαΐου 1979 – 28 Μαΐου 2019 #40χρόνιαΕλλάδαΕΕ 🇬🇷🇪🇺

Πέρασαν 40 χρόνια από εκείνη την ιστορική στιγμή στο Ζάππειο…. Συνεχίζουμε μαζί. 🤲

Ζήτω η Ελληνική Ευρώπη! Ζήτω η Ευρωπαϊκή Ελλάδα! pic.twitter.com/N1JqEyBfNq

— Ευρωπαϊκή Επιτροπή 🇪🇺 (@EEAthina) May 25, 2019

Oι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις προηγούνται στην Ιρλανδία

Οι Πράσινοι προς έκπληξη πολλών ήταν το κόμμα που αύξησε θεαματικά το ποσοστό του στις ευρωεκλογές οι οποίες διεξήχθησαν χθες Παρασκευή στην Ιρλανδία και αναμένεται να αναδειχθούν πρώτο κόμμα στην πρωτεύουσα, το Δουβλίνο, σύμφωνα με exit poll. Το κεντροδεξιό κόμμα Φίνε Γκαέλ του πρωθυπουργού Λίο Βαράντκαρ οδεύει να κερδίσει δύο έδρες στο ΕΚ, ενώ το συντηρητικό Φιόνα Φέιλ οδεύει να καταλάβει τουλάχιστον μία. Η Ιρλανδία διαθέτει 11 έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επί συνόλου 751. Η συμμετοχή των Ιρλανδών ίσως είναι υψηλότερη φέτος, καθως ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές διεξάγεται δημοψήφισμα για τη χαλάρωση της νομοθεσίας για τα διαζύγια.

Τα ολλανδικά φιλοευρωπαϊκά κόμματα, διέψευσαν χθες τις δημοσκοπήσεις

Δημοσκοπήσεις και αναλυτές ανήγγειλαν τον θρίαμβο των λαϊκιστών αλλά ανατράπηκαν από τα πρώτα exit poll που έθεσαν στην πρώτη γραμμή τον Φρανς Τίμερμανς, υποψήφιο για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι Ολλανδοί Εργατικοί (PvdA) του Τίμερμανς, ξεπέρασαν κατά τις πρώτες εκτιμήσεις τόσο τους φιλελεύθερους (VVD) όσο και τους ακροδεξιούς λαϊκιστές (FvD), που θεωρούνταν τα φαβορί της αναμέτρησης.

Με το 18,1% των ψήφων, το PvdA αναμένεται να εξασφαλίσει τις πέντε από τις 26 έδρες που κατανέμονται στην Ολλανδία· η παράταξη του δεξιού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε, το Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) αναμένεται να καταλάβει τέσσερις έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αφού συγκέντρωσε 15% των ψήφων· ενώ το Φόρουμ για τη Δημοκρατία (FvD) του ευρωσκεπτικιστή λαϊκιστή Τιερί Μποντέ θα εξασφαλίσει τρεις έδρες.

Κύπρος: Ο μεγαλύτερος αριθμός υποψηφίων, που διεκδικεί εκλογή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Συνολικά 641.181 εγγεγραμμένοι εκλογείς καλούνται την Κυριακή να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα σε 1.095 εκλογικά κέντρα, στην Κύπρο, για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Όπως ανέφερε χθες ο Γενικός Έφορος Εκλογών, Κύπρος Κυπριανού, ο αριθμός των εγγεγραμμένων εκλογέων είναι ο μεγαλύτερος που υπήρξε ποτέ σε εκλογική διαδικασία στην Κύπρο. Από αυτούς, οι 549.011 είναι Ελληνοκύπριοι, οι 81.611 είναι Τουρκοκύπριοι ενώ 10.559 είναι οι Κοινοτικοί.

Τι διακυβεύεται στις ευρωεκλογές σε εθνικό επίπεδο

Γαλλία

Οι εκλογές χαρακτηρίζονται δημοψήφισμα για τα δύο πρώτα χρόνια στην εξουσία του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και το στοίχημα του να ηγηθεί η Γαλλία της μεταρρύθμισης της ευρωζώνης. Αν το κόμμα του έρθει δεύτερο μετά τον ακροδεξιό “Εθνικό Συναγερμό” της Μαρίν Λεπέν, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, θα είναι ένα ισχυρό πλήγμα. Το 2014 η Μαρίν Λεπέν ήταν πρώτη με περίπου 25%.

Γερμανία

Η Άνγκελα Μέρκελ, οραματίζεται την προαναγγελθείσα αποχώρησή της από την εξουσία, οι Σοσιαλδημοκράτες εταίροι της στο συνασπισμό, παραπαίουν στις δημοσκοπήσεις, οι οποίες συγκλίνουν πως η ακροδεξιά AfD θα επαναλάβει την ισχυρή επίδοση που είχε στις εθνικές εκλογές του 2017. Παρά το γεγονός ότι η Καγκελάριος έχει ευθέως δηλώσει ότι δεν είναι διατεθειμένη να αναλάβει κανένα πολιτικό πόστο μετά τη λήξη της θητείας της, το 2021, η συζήτηση σχετικά με το εάν θα διαδεχθεί τον Ντόναλντ Τουσκ στην Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου παραμένει αλληλένδετη των ευρωεκλογών.
Κρίσιμες θεωρούνται και οι κάλπες στη Βρέμη που θεωρείται ως κέντρο της σοσιαλδημοκρατίας στην Γερμανία. Στις εκλογές της Κυριακής το SPD κινδυνεύει – για πρώτη φορά έπειτα από περισσότερα από 70 χρόνια – να χάσει την πρώτη θέση, πυροδοτώντας ενδεχομένως ραγδαίες εξελίξεις για την ηγεσία του.

Ιταλία

Η εκστρατεία για τις ευρωεκλογές βρίσκει αντιμέτωπους τους εταίρους του κυβερνώντος συνασπισμού. Η ακροδεξιά Λέγκα  υπό τον Ματέο Σαλβίνι στοιχηματίζει σε πανευρωπαϊκή άνοδο των λαϊκιστών, ενώ η υποψηφιότητα του  Κάγιο Τζούλιο Τσέζαρε Μουσολίνι, δισέγγονου του ιδρυτή του φασιστικού κινήματος έχει ήδη προκαλέσει αίσθηση. Η προσωπικότητα που απειλεί τα πρωτεία του Σαλβίνι δεν είναι η Γαλλίδα σύμμαχός του Μαρί Λεπέν. Ο νέος «αστέρας», που ενδέχεται να γεννηθεί από τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών, ακούει στο όνομα Νάιτζελ Φάρατζ, ιδίως εάν επιβεβαιώσει και στην κάλπη τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων, που του πιστώνουν ένα ποσοστό άνω του 30%.

Βρετανία

Τόσο οι υποστηρικτές του Brexit (Leavers) όσο και οι υποστηρικτές της παραμονής (Remainers) θα εκμεταλλευθούν το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, το οποίο θα είναι άλλο ένα καρφί στο φέρετρο της Τερέζα Μέι ως πρωθυπουργού. Στις έρευνες της κοινής γνώμης για τις προθέσεις των ψηφοφόρων, το Κόμμα Brexit του Νάιτζελ Φάρατζ προηγείται έναντι των Συντηρητικών της Μέι και των αντιπολιτευόμενων Εργατικών, που είναι βαθιά διαιρεμένοι για το Brexit ενώ οι Remainers πρέπει να αποφασίσουν πού θα ρίξουν την ψήφο τους μεταξύ τριών ξεκάθαρα φιλοευρωπαϊκών κομμάτων.

• • Στις κάλπες σήμερα οι 70.000 Έλληνες της Μ. Βρετανίας (video)

Ισπανία

Οι ευρωεκλογές διεξάγονται την ίδια ημέρα με τις τοπικές και τις περιφερειακές εκλογές, ενώ εκκρεμούν οι συνομιλίες για  νέα κυβέρνηση μετά τις εκλογές της 28ης Απριλίου. Οι Σοσιαλιστές του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ κέρδισαν τις εκλογές χωρίς να εξασφαλίζουν απόλυτη πλειοψηφία  και προσδοκούν σε καλό αποτέλεσμα  που θα  ενισχύσει  τη διαπραγματευτική τους θέση. Οι Ισπανοί Σοσιαλιστές ελπίζουν ότι θα διεκδικήσουν ένα από τα πιο υψηλόβαθμα αξιώματα στην ΕΕ.

Ουγγαρία

Το δεξιό κόμμα Fidesz του πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν αναμένεται να εξασφαλίσει μια ισχυρή νίκη στις ευρωεκλογές, αφού κέρδισε  τρίτη θητεία σε εθνικές εκλογές πέρυσι στη βάση μιας σκληρής αντιμεταναστευτικής πλατφόρμας. Ανοικτό παραμένει κατά πόσον το Fidesz θα εγκαταλείψει το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα προκειμένου να συμπαραταχθεί με τους ακροδεξιούς εθνικιστές στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Αυστρία

Μεγάλη πολιτική αναστάτωση επικρατεί  στην Αυστρία μετά το σκάνδαλο που ξέσπασε  την προηγούμενη Παρασκευή  με πρωταγωνιστή τον πρώην αντικαγκελάριο και πρώην επικεφαλής του FPO Χάιντς- Κρίστιαν Στράχε. Η κυβέρνηση  συνασπισμού του Σεμπάστιαν Κουρτς έχει πλέον αναλάβει ρόλο υπηρεσιακής κυβέρνησης, καθώς αναμένεται να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές για τον Σεπτέμβριο. Την επομένη των Ευρωεκλογών, θα γίνει η ψηφοφορία για την πρόταση μομφής κατά του καγκελάριου.

Δανία

Η υποστήριξη για την Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα στη Δανία κυρίως εξαιτίας ενός χαοτικού Brexi, ενώ οι ευρωεκλογές,  διεξάγονται μόλις 10 ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές.

Πολωνία

Η ψηφοφορία θα αποτελέσει ένα τεστ για τη δημοτικότητα του εθνικιστικού κυβερνώντος κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) πριν από τις βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες ανησυχούν…

Σύμφωνα με έρευνα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR), οι πολίτες της ΕΕ ανησυχούν περισσότερο για τη μετανάστευση και ακολουθούν μια σειρά κοινωνικών ζητημάτων: η ανεργία, το κόστος ζωής και η υγειονομική περίθαλψη. Οι γενικοί όροι, ωστόσο, δεν λένε πολλά για συγκεκριμένα προβλήματα στις αντίστοιχες χώρες. Ένα παράδειγμα: οι Γερμανοί, οι Αυστριακοί, οι Δανοί και οι Σουηδοί ανησυχούν ιδιαίτερα για το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι μεταναστεύουν στις χώρες τους. Για τους Ρουμάνους, τους Τσέχους, τους Ισπανούς, τους Ιταλούς και τους Πολωνούς, πολύ σημαντικότερο είναι το ζήτημα της «αντίθετης» μετανάστευσης, καθώς πολλοί νέοι επιστήμονες εγκαταλείπουν αυτές τις χώρες. Στη Σουηδία αναδεικνύεται η κλιματική αλλαγή ως σημαντικότερο ζήτημα και στην Πορτογαλία η τρομοκρατία.

Το σύστημα των κορυφαίων υποψηφίων

Το σύστημα των κορυφαίων υποψηφίων το επέλεξαν τα κόμματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν από τις εκλογές του 2014 για να καταστήσουν την ΕΕ πιο δημοκρατική. Ήθελαν να σπάσουν την πρακτική οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων να επιλέγουν τον νέο προέδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις μεταξύ τους διαβουλεύσεις. Η συνθήκη αναφέρει μόνο ότι το κάθε κόμμα πρέπει να προτείνει έναν υποψήφιο στο Κοινοβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών εκλογών. Το 2014, το ζήτημα εξελίχθηκε σε αγώνα εξουσίας μεταξύ των θεσμικών οργάνων, στον οποίο τελικά κέρδισε το Κοινοβούλιο: εξελέγη ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ κορυφαίος υποψήφιος των Χριστιανοδημοκρατών που είχαν αναδειχθεί πρώτη δύναμη.

Δεν είναι σαφές εάν αυτό θα συμβεί ξανά και ορισμένοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων διατηρούν το δικαίωμα να αποκλίνουν από το σύστημα σε περίπτωση αμφιβολίας. Έτσι θα μπορούσε για παράδειγμα να συμβεί τώρα και ο Γερμανός Μάνφρεντ Βέμπερ, κορυφαίος υποψήφιος των Χριστιανοδημοκρατών, να μην εκλεγεί επικεφαλής της Ευρωπαϊκής επιτροπής, αν και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα πιθανότατα θα λάβει τις περισσότερες ψήφους. Ίσως τα κόμματα στο ΕΚ να συμφωνήσουν για τον υποψήφιο των Σοσιαλδημοκρατών, Φρανς Τίμερμανς, ή ακόμα και την Φιλελεύθερη Μαργκρέτε Βεστάγκερ. Ή κάποιον άλλο. Η μόνη βεβαιότητα είναι ότι το σύστημα των κορυφαίων υποψηφίων δεν έχει ακόμη ωριμάσει.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν αντικατοπτρίζει το πραγματικό ποσοστό του πληθυσμού σε κάθε κράτος μέλος

Για παράδειγμα, ο καθένας από τους 96 Γερμανούς ευρωβουλευτές του σημερινού κοινοβουλίου εκπροσωπεί περισσότερους από 860.000 πολίτες από τον συνολικό πληθυσμό της χώρας που ανέρχεται σε περίπου 83 εκατομμύρια. Οι έξι ευρωβουλευτές της μικρής Μάλτας όμως εκπροσωπούν από περίπου 80.000 πολίτες ο καθένας. Αλλά οι ψήφοι των βουλευτών έχουν την ίδια βαρύτητα όταν λαμβάνουν αποφάσεις στο ευρωκοινοβούλιο ανεξάρτητα από το πόσους πολίτες εκπροσωπούν. Αυτό κατοχυρώνεται μέσω των ευρωπαϊκών συνθηκών.

Ένας ευρωβουλευτής αμείβεται με 8.757 ευρώ τον μήνα, τα οποία φορολογούνται. Επιπλέον λαμβάνει επίδομα στέγασης ύψους 4.513 ευρώ για την κάλυψη γενικών δαπανών και καθημερινό επίδομα 320 ευρώ όταν συμμετέχει σε συνεδριάσεις. Ο βασικός μισθός είναι ανάλογος με εκείνον ενός δικαστή του Δικαστηρίου της ΕΕ (ΔΕΕ).

Η προσέλευση

Από την πρώτη άμεση εκλογή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 1979, η συμμετοχή μειώνεται σταθερά. Το 2014, μόνο το 42,6% των ψηφοφόρων της ΕΕ πήγε στις κάλπες. Ίσως ο αριθμός μετά την κρίση των τελευταίων ετών, αυτή τη φορά να είναι μεγαλύτερος .

Εκλογικό δικαίωμα και ηλικία

Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ η ψηφοφορία είναι προαιρετική. Στο Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, τη Βουλγαρία, την Κύπρο και την Ελλάδα, ωστόσο, είναι υποχρεωτική η προσέλευση στις κάλπες, αν και σπανίως υπάρχουν κυρώσεις.
Στην Ελλάδα, οι νέοι έχουν δικαίωμα ψήφου στα 17, στην Αυστρία και στη Μάλτα επιτρέπεται να ψηφίσουν από τα 16. Σε όλες τις άλλες χώρες από τα 18 .

ΕΡΤ1/Ανταπόκριση: Γιώργος Συριόπουλος, Παρίσι: Παντελής Γκόνος, Ρεπορτάζ: Κάλλη Λέκα, Μαρία Κονταξή

• • Σχετική είδηση: Εργασία, περιβάλλον, εκπαίδευση. Ποιες είναι οι συνήθειες των ευρωπαίων πολιτών;