Η τρομοκρατία έχει αλλάξει κλίμακα όχι όμως και στόχο: αυτός είναι η κεντρόφυγη εντατικότητα του αποτελέσματος, κοντολογίς η κλιμάκωση του τρόμου και η ωμότερη δυνατή «οπτικοποίηση» του. Στοχευμένη σφαγή παιδιών στο Manchester, κυριολεκτικά σφαγή με μαχαίρια αθώων πολιτών στο Λονδίνο.
Όλες αυτές οι εικόνες, τα τελευταία χρόνια (ας θυμηθούμε το Παρίσι, τη Νίκαια, το Βερολίνο) μας υπερβαίνουν όλους νομίζω. Και κυρίως δεν είναι ανεκτές, σε κανένα επίπεδο, τόνισε σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ Χανίων, ο Νίκος Παπαδάκης, Καθηγητής και Διευθυντής του Κέντρου Πολιτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Η εξαγωγή του εκβαρβαρισμού και του τρόμου από μεριάς ισλαμιστικού εξτρεμισμού φέρει την Ευρώπη ενώπιον μιας κρίσιμης πρόκλησης:
α) ένταση της συνέργειας στον τομέα της αποτροπής τρομοκρατικών επιθέσεων και συνακόλουθα μεγιστοποίηση της επιχειρησιακής ικανότητας των Υπηρεσιών που είναι επιφορτισμένες με την προστασία της ασφάλειας των πολιτών από τη μία και
β) αποτροπή του ορατού ενδεχόμενου απονεύρωσης του πολιτισμικού πλουραλισμού της Ένωσης, στη μορφή της γενίκευσης της ισλαμοφοβίας και γενικότερα της ξενοφοβίας. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν θα αποτελούσε απλά πλήγμα στο αξιακό πλέγμα της ΕΕ και στην αρχή της ανεκτικότητας (tolerance) αλλά φοβάμαι θα είχε και εκτατικές συνέπειες σε ζητήματα κοινωνικής συνοχής, ακόμα και ασφάλειας. Ρητορικές «επιθέσεις» τύπου Trump στον μουσουλμάνο Δήμαρχο του Λονδίνου και πρώην βουλευτή Sadiq Κhan, δείχνουν ξεκάθαρα το δρόμο που ΔΕΝ πρέπει να ακολουθήσει η Ευρώπη.
Η επίθεση που δεχόμαστε όλοι (καθώς όλοι κα Πολύζου στη σκέψη των τζιχαντιστών είμαστε άπιστοι άρα και δυνάμει θύματα) δεν απαντιέται μόνο με ad hoc δράσεις. Χρειάζεται μια νέα συνεκτική στρατηγική, κατά τη γνώμη μου, που αφενός να προτεραιοποιεί την ασφάλεια, χωρίς να θίγει θεμελιώδη δικαιώματα, κι αφετέρου να εδράζεται κάτι τη γνώμη μου στον δύσκολο πλην απολύτως αναγκαίο ισόρροπο ολισμό που μόλις περιέγραψα.
ΚΑΤΑΡ και εξελίξεις στη Μέση Ανατολή
Πολύ φοβάμαι ότι οι πρόσφατες εξελίξεις στη μέση Ανατολή προοιωνίζουν ένταση της ήδη διευρυμένης επισφάλειας σε γεωπολιτικό επίπεδο και σε επίπεδο διεθνούς πολιτικής. Νομίζω ότι παρακολουθούμε μια ισχυρή ανα-διευθέτηση των όρων προβολής ισχύος. Το Κατάρ εμφανίζεται ως ο αναγκαίος «αποσυνάγωγος», στο πλαίσιο του εγχειρήματος της ex post “από-χρέωσης” από τον εξτρεμισμό, χωρών για τις οποίες υπήρχαν ισχυροί προβληματισμοί ως προς την στάση τους απέναντι στον παλιό και νέο ισλαμιστικό εξτρεμισμό και τρομοκρατία. Το Κατάρ κατηγορείται επισήμως για υποστήριξη της τρομοκρατίας και για τις σχέσεις του με το Ιράν. Σίγουρα ο αυτό-προσδιορισμός της μικρής πλην πλουσιότατης αυτής χώρας του Κόλπου ως σχετικά αυτόνομου δρώντα (καλές σχέσεις με το Ιράν, στήριξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας – η οποία μεταξύ άλλων αποτελεί τον υπ’ αριθμόν 1 εχθρό της κυβέρνησης της Αιγύπτου-, αυτόνομη παρέμβαση στην αραβική κοινή γνώμη όσο και στη διεθνή δημόσια σφαίρα, μέσω του al-Jazeera) ερμηνεύουν τη συγκρότηση της νεόδμητης, μεγάλης κλίμακος, «φαντασιακής κοινότητας» (για να διασκευάσω τον Benedict Anderson) με όρους όμως εμπράγματων συμφερόντων. Συγχρόνως, η μετατόπιση Trump από το επιτυχημένο δόγμα της πολυμέρειας επί Obama σε έναν επιθετικό παρεμβατισμό δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Όλη η προεκλογική εκστρατεία του Trump δεν έδειχνε έναν απομονωτισμό με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Κι αυτό ακριβώς βλέπουμε: έναν μονομερή παρεμβατισμό, χωρίς ωστόσο να μπορούμε να διακρίνουμε μια συνεκτική στρατηγική σε επίπεδο διεθνών σχέσεων και εξωτερικής πολιτικής. Τακτική ναι, όπως η εύνοια Trump στην προοπτική μιας νέας κούρσας εξοπλισμών στον αραβικό κόσμο. Στρατηγική με την έννοια της μακροπρόθεσμης στόχευσης και της ενσωμάτωσης της αξιολόγησης επιπτώσεων (impact assessment), δύσκολα εντοπίζεται. Γι αυτό και ότι παρακολουθούμε έχει ήκιστα προβλέψιμες συνέπειες. Προφανώς από τη νέα συμμαχία των ισχυρότερων χώρων του αραβικού κόσμου χωρών υπό τη Σαουδική Αραβία υπάρχει ένας ξεκάθαρος ωφελούμενος: η ίδια η Σαουδική Αραβία. Ένας ξεκάθαρα πληττόμενος: το Κατάρ, που υφίσταται ήδη μια, σε εξέλιξη, πολυεπίπεδη ασφυξία. Συγχρόνως, οι προαναφερθείσες εξελίξεις συνιστούν ένα σοβαρό πλήγμα στη στρατηγική Ερντογάν, του οποίου ευκρινής ήταν η πρόθεση να καταστήσει εαυτόν ηγεμονικό εκπρόσωπο του μουσουλμανικού κόσμου, όσο και gatekeeper σε διεθνές επίπεδο, πάντα στο πλαίσιο της δικής του πρόσληψης για τα χαρακτηριστικά του ρόλου της Τουρκίας ως περιφερειακής υπερδύναμης. Το ρόλο αυτό αίφνης αναλαμβάνει η Σαουδική Αραβία κι ο ίδιος πρέπει να διαλέξει μεταξύ του νεόδμητου μετώπου εναντίον του Κατάρ και του στρατηγικού, οικονομικού και δυνάμει ενεργειακού εταίρου του, δηλαδή του ίδιου του Κατάρ.
Το βέβαιον είναι ότι «λεπτομέρειες» όπως ότι στο Κατάρ εδρεύει η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη των ΗΠΑ στην περιοχή (CENTCOM) και πολλές άλλες ανάλογες, καθιστούν εμφανές πόσο περιπλέκονται τα πράγματα, ειδικά αν το Κατάρ οδηγηθεί οριστικά στην ενδεχομένως φιλόξενη αγκάλη του Ερντογάν, του Πούτιν και του Ιράν. Μην ξεχνάμε άλλωστε τι είχε επισημάνει ο Roger Boyes στους Times πριν κάποιους μήνες: «Πλέον η Τουρκία, η Ρωσία και το Ιράν, αν και όχι οι καλύτεροι φίλοι και σύμμαχοι, αυτό-τοποθετούνται και προσδιορίζονται ως οι μελλοντικές δυνάμεις καταμερισμού συμφερόντων και επιρροής στη Συρία».
Φυσικά δεν αποκλείεται το Κατάρ, και λόγω συσχετισμού δυνάμεων, να ωθηθεί σε μια ταπεινωτική συμφωνία (συμπεριλαμβανομένων και ζητημάτων διακυβέρνησης).
Σε κάθε περίπτωση όλα τα προαναφερθέντα και κυρίως η απομείωση της όποιας προβλεπτικότητας στην περιοχή, υπονομεύουν την αναγκαία απάντηση ως προς το πώς ακριβώς ενδυναμώνονται οι προϋποθέσεις για τον επιβεβλημένο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, ο οποίος με τη σειρά του προϋποθέτει αφενός την πολιτική διευθέτηση του ζητήματος της Συρίας κι αφετέρου μια (επιτέλους) ουσιώδη συνεννόηση της διεθνούς κοινότητας.
Ακούστε τη συνέντευξη που παραχώρησε στην ΕΡΤ Χανίων ο κ. Παπαδάκης:
Ρεπορτάζ: Κατερίνα Πολύζου – Ηλεκτρονική Επεξεργασία: Βάιος Χειμώνας
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος