«Duo Zwiegespräche» Ελληνογερμανική συνεργασία η πρώτη ηχογράφηση άλμπουμ στο σπίτι που γεννήθηκε ο Μανός Χατζιδάκις στην Ξάνθη

Το φεστιβάλ η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι 14η περίοδος – Ξάνθη 2019 / Οκτώβριος – Νοέμβριος που διοργανώνει η ΦΕΞ, ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος σεμιναρίων και συναυλιών .
Συνεχίζεται όμως με τον δεύτερο κύκλο, όπου το φεστιβάλ θα κλείσει στα τέλη του Νοέμβριου.

Στο πλαίσιο αυτό ο καθηγητής βιολιού του Ιονίου Πανεπιστημίου Σπύρος Γκικόντης με την βιολονίστα και καθηγήτρια του Μουσικού Σχολείου του Lübeck (Γερμανία), Franziska Reichenbächer, με την οποία δημιούργησαν το μουσικό ντουέτο με την ονομασία «Duo Zwiegespräche» το 2015, βρέθηκαν στην Ξάνθη και παρουσίασαν στον Πολυχώρο Τέχνης Σκέψεις και Πολιτισμού, στο σπίτι που γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια ο Μανός Χατζιδάκις, την πρώτη ηχογράφηση άλμπουμ που έγινε στον Πολυχώρο Πολιτισμού στην Ξάνθη.

Ο καθηγητής βιολιού του Ιονίου Πανεπιστημίου Σπύρος Γκικόντης, ένας σπουδαίος οργανοπαίκτης βιολιού, εξαιρετικά μεταδοτικός ως δάσκαλος αλλά πολύ σεμνός ως άνθρωπος, για 14η χρόνια βρέθηκε στην Ξάνθη και αφήνει πλέον και με την πρώτη ηχογράφηση άλμπουμ που έγινε, στο σπίτι που γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια ο Μανός Χατζιδάκις, το δικό του το στίγμα και στον Πολυχώρο Τέχνης Σκέψεις και Πολιτισμού αλλά και στα Πολιτιστικά Μουσικά Δρώμενα της Ξάνθης, καθώς ήταν και από τους πρωτεργάτες του Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής στην Ξάνθη.

«Μετά από 13 χρονιά προσωπικής μου παρουσίας στην Ξάνθη με την ΦΕΞ, κάθε χρόνο παρουσιάζουμε με τους φοιτητές μου έργα κλασικής μουσικής αλλά στην Ξάνθη το πιο σημαντικό είναι, ότι οι μουσικοί αυτό που πάντα χρειάζεται, είναι η ανθρωπινή επαφή. Στην Ξάνθη έκανα πολλούς φίλους, πολλές συναυλίες αλλά κυρίως πολλές συζητήσεις για την μουσική και την φιλοσοφία», σημείωσε μιλώντας στην ΕΡΤ Κομοτηνής, και στον δημοσιογράφο της ΕΡΤ Κομοτηνής, Σαμή Καραμπουγιούκογλου ,ο καθηγητής βιολιού του Ιονίου Πανεπιστημίου Σπύρος Γκικόντης.

Στην ερώτηση για το πώς γεννήθηκε η ιδέα της ηχογράφησης ενός άλμπουμ με κλασική μουσική ο καθηγητής βιολιού Σπύρος Γκικόντης ανέφερε:

«Ήταν μεγάλη χαρά προσωπικά για μένα το σπίτι που γεννήθηκε ο Μανός Χατζιδάκις ,όταν το είδα για πρώτη φορά, ήταν μεγάλη έκπληξη και πολύ μεγάλη συγκίνηση προσωπικά για μένα . Μαζί με την βιολονίστα Γερμανίδα συνάδελφο μου Franziska Reichenbächer αποφασίσαμε σε αυτό το σπίτι, να ηχογραφήσουμε το πρώτο άλμπουμ που ηχογραφείτε στο σπίτι που γεννήθηκε ο Χατζιδάκις.

Το άλμπουμ υποστηρίχθηκε από την ΦΕΞ, ο ηχολήπτης είναι Ξανθιώτης,ο γραφίστας είναι επίσης Ξανθιώτης ,μαζί με την Franziska Reichenbächer ηχογραφήσαμε το άλμπουμ, που με λόγια η συγκίνηση που έχουμε την ημέρα που παρουσιάζουμε το άλμπουμ είναι πολύ δύσκολο να περιγράφει.
Επιλέξαμε έργα των συνθετών όπως του Jean-Marie Leclair (1697-1764) της Μπαρόκ εποχής και του Joseph Haydn (1732-1809)κλασικής εποχής, γιατί πιστεύουμε ότι αυτοί οι δυο σύνθετες και η σύνθεση που επιλέξαμε ταιριάζουν στον χώρο και με της ηχητικές δυνατότητες που προσφέρει το σπίτι που γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρονιά ο Μανός Χατζιδάκις, υπάρχει ένας καθαρός ήχος σε συνεχόμενη κυκλοφορία στον χώρο .Να αναφέρω μια λεπτομέρεια που είναι πολλή σημαντική για εμάς τους μουσικούς ,πως στην ηχογράφηση ο ήχος που ακούμε στο άλμπουμ, είναι πραγματικά ο ήχος όπως ακούγεται, ο ήχος μέσα στο σπίτι του Χατζιδάκι. Δεν χρησιμοποιήσαμε τεχνικές βελτίωσης ήχου ή Eko, που συνήθως μπαίνουν μετά την ηχογράφηση στα άλμπουμ .Δεν χρειάστηκε να βάλουμε γιατί ο ήχος υπήρχε, ήταν έτοιμος, εμείς απλά ηχογραφήσαμε τον ήχο του σπιτιού και οι ακροατές θα ακούσουν τον αυθεντικό ήχο από τον Πολυχώρο Τέχνης και Σκέψεις στην Ξάνθη.

Στην ερώτηση για την επιλογή ονομασίας του μουσικού σχήματος και πως πρόεκυψε ο Σ. Γκικόντης υπογράμμισε:
«Επιλέξαμε την γερμανική ονομασία για το σχήμα μας «Duo Zwiegespräche» το 2015, μαζί με την καθηγήτρια του Μουσικού Σχολείου του Lübeck (Γερμανία), Franziska Reichenbächer και σημαίνει συνεργασία όχι μόνο στην μουσική, αλλά και συνεργασία συνθετών και ερμηνευτών, συνεργασία ερμηνευτών και ακροατών, επιδιώκαμε με τον τίτλο αυτό, να δώσουμε την εικόνα της πολύπλευρης συνεργασίας, όπως το είχαμε σκεφτεί και το υλοποιούμε πλέον.

Ο δίσκος αυτή την στιγμή κυκλοφορεί στην Ελλάδα και στην Γερμανία, με πολύ καλές κριτικές και με την περιέργεια για την ιστορία του Πολυχώρου Τέχνης και Σκέψεις, το σπίτι που γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρονιά ο Μάνος Χατζιδάκις και την Ξάνθη που φιλοξένει αυτό το κτήριο. Ταξιδεύει τελικά με τον ήχο των βιολιών μας ,το σπίτι του Χατζιδάκι, ταξιδεύει η Ξάνθη και εμείς μεταφράζουμε το συναίσθημα και την δημιουργική αύρα του χώρου και της πόλης , όταν ερχόμαστε σε επαφή με αυτούς που παίρνουν το δίσκο και μας ρωτάνε για τον Χατζιδάκι ,για τους φίλους μας στην Ξάνθη, για την ΦΕΞ ,και την πόλη της Ξάνθης.

Στην ερώτηση για το πώς αντιμετώπισαν οι Γερμανοί αυτοί την Ελληνογερμανικη μουσικοί συνεργασία με επίκεντρο την κλασική μουσική και την ηχογράφηση στο σπίτι που γεννήθηκε ο Μ.Χατζιδάκις σημείωσε:
«Πάντα στη Γερμανία η σχέση με την μουσική όπως ξέρουμε με βάση την ιστορία τα βιολιά και η κλασική μουσική ,είναι όργανα τα οποία είναι μέσα στην καθημερινή ζωή τους, είναι μέσα στην εκπαίδευση τους, είναι μέσα βαθιά ριζωμένη στην ιστορία τους, είτε προς την εκτέλεση συνθέσεων, είτε προς την κατασκευή των οργάνων, που είναι μια μεγάλη παράδοση σε μια μεγάλη χώρα
Η περιέργεια των Γερμανών κάθε φορά που μιλάμε για το σπίτι που γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις και την Ξάνθη, όταν περιγράφουμε που βρίσκεται η πόλη, χαίρονται πρώτα παρά πολύ για την συνεργασία ενός Έλληνα Βιολιστή με μια Γερμανίδα Βιολονίστα και από τον ήχο που βγάζουμε, σκέφτονται πως ένας χώρος, όπως το Σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι, μπορεί να ενώνει δυο διαφορετικούς ανθρώπους με διαφορετικές συνήθειες, διαφορετικές κουλτούρες και διαφορετική ιστορία να βγαίνει ένας τέτοιος όμορφος και φυσικός ήχος υψηλού επίπεδου και να τροφοδοτεί μια συνεργασία πολύπλευρης συμμετοχικής και συνεργατικής αλληλεγγύης σε βάθος χρόνου».

Κλείνοντας ο καθηγητής βιολιού του Ιονίου Πανεπιστημίου Σπύρος Γκικόντης, ανεφερε με ευδιάκριτη χαρά στην ΕΡΤ Κομοτηνής, ότι ετοιμάζουν και μια δεύτερη ηχογράφηση στο σπίτι που γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια ο Μάνος Χατζιδάκις, στον Πολυχώρο Πολιτισμού της Ξάνθης, που θα είναι πάλι μια Ελληνογερμανικη συνεργασία με καινούργιο ρεπερτόριο, χωρίς να αποκαλύπτει ποιον σύνθετη θα ερμηνεύσουν.
Τόνισε όμως ,ότι ο νέος δίσκος θα κυκλοφορήσει περίπου σε ένα χρόνο ,χρόνος που χρειάζεται να παιχθούν και να ‘ψηθούν’ τα έργα και ότι θα κυκλοφορήσει ταυτόχρονα στην Ελλάδα και στην Γερμανία, πάντα με την στήριξη της ΦΕΞ(ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΗ ΕΝΩΣΗ ΞΑΝΘΗΣ).

H καθηγήτρια του Μουσικού Σχολείου του Lübeck (Γερμανία), Franziska Reichenbächer μιλώντας ΕΡΤ Κομοτηνής, σημείωσε ότι είναι πολλή χαρούμενη που βρέθηκε στην Ξάνθη και με τον τρόπο που την αγκάλιασαν στην πόλη της Ξάνθης, πολλή ικανοποιημένη από την συνεργασία και από το αποτέλεσμα της καταγραφής του φυσικού ήχου στο CD και την πολύ καλή κριτική που έχουν λάβει στην Γερμανία.

Ο Δημήτρης Βλάχος, συγγραφέας, φιλόλογος 3ου ΓΕΛ Ξάνθης και Τέως Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Ροδόπης που εμπνεύστηκε από την παρουσίαση του πρώτου δίσκου, που ηχογραφήθηκε στον Πολυχώρο Τέχνης ,Σκέψεις και Πολιτισμού ,το σπίτι που γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια ο Μανός Χατζιδάκις στην Ξάνθη και τον καθαρό ηχώ που έχει ο χώρος, παρουσίασε ένα κείμενο που έγραψε με τον τίτλο:
«DuoZwiegespräche – Μουσικοί διάλογοι στην Οικία Μάνου Χατζιδάκι
ή
η γέννηση ενός σπιτιού μέσα από τη μουσική συγκίνηση»

Αλήθεια, συλλογίστηκε ποτέ κανείς τι είναι ένα σπίτι; Το πότε κατασκευάστηκε και τη χρήση του τα ξέρουμε βάσει αδειών δόμησης και συμβολαιογραφικών πράξεων. Αλλά πότε γεννιέται ένα σπίτι; Δηλαδή πότε ένα σπίτι, μια οικία, αποκτά την ουσία της; Αυτό είναι ένα ερώτημα που δεν μπορεί να απαντηθεί από τους πολιτικούς μηχανικούς, τους αρχιτέκτονες και τους συμβολαιογράφους. Τα σπίτια από άποψη καθαρά υλική, κατασκευάζονται. Αλλά τα σπίτια από άποψη οντολογική, από άποψη ουσίας δηλαδή, γεννιούνται. Τα σπίτια που κατασκευάζονται, κάποτε γκρεμίζονται. Τα σπίτια όμως που γεννιούνται ως έργα αγάπης μεταμορφώνονται, κι αν πεθαίνουν δεν το ξέρουμε ούτε εμείς ούτε άλλος κανείς, όπως θα έλεγε κι ο Γιώργος Σεφέρης.

Η γέννηση ενός σπιτιού είναι μια μεγάλη αρχή που δεν ταυτίζεται με την κατασκευή του. Από οντολογική άποψη η γέννηση ενός σπιτιού, η ουσία του, προηγείται της κατασκευής του. Ένα σπίτι γεννιέται τη στιγμή που βρίσκει την ουσία του, που βρίσκει, δηλαδή, τον πραγματικό του εαυτό. Ένα σπίτι γεννιέται τη στιγμή που η παρουσία του γίνεται αισθητή ως συγκίνηση και ως αποκάλυψη νοήματος γι’ αυτούς που ζουν μέσα σ’ αυτό και κινούνται γύρω από αυτό.

Διαφορετικά, μπορείς κάθε μέρα να περνάς μπροστά από το πιο όμορφο σπίτι, το πιο μεγαλοπρεπές μέγαρο, να εργάζεσαι και να κυκλοφορείς στους χώρους του, κι ούτε καν να το παρατηρείς, να μην αισθάνεσαι την παρουσία του, να μην νιώθεις καμία απολύτως συγκίνηση στον εσωτερικό του χώρο. Συμβαίνει μάλιστα αρκετές φορές το κατασκευασμένο αλλά αγέννητο ακόμη σπίτι να το αισθάνεσαι τελείως άδειο, βουβό, ανύπαρκτο θα ΄λεγες. Κατασκευασμένο, βέβαια, με τα πιο στέρεα υλικά, αλλά στην ουσία του ακόμη αγέννητο.

Υπάρχουν σπίτια, αλλά και μέγαρα με ηχηρά ονόματα, που ενώ έχουν κατασκευαστεί εδώ και εκατό τόσα χρόνια, δεν έχουν ακόμη γεννηθεί, αλλά περιμένουν υπομονετικά τη γέννησή τους. Μπορεί κάποια από αυτά και να μην γεννηθούν ποτέ. Αλήθεια, για να ξαναπιάσουμε το αρχικό ερώτημα, πότε και πώς γεννιέται ένα σπίτι; Αυτό είναι το κατεξοχήν υπαρξιακό ερώτημα που μας αφορά κι όχι το πότε κατασκευάστηκε.

Ο λόγος για το επονομαζόμενο σήμερα σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι, κατασκευασμένο στα 1890 ως LeGrandMaison, και στην πορεία των 130 ετών γνωστό με διάφορα ονόματα ως Μέγαρο Σαρκούτσου, Οικονομική Εφορία του Μεσοπολέμου, Ταξιαρχία ή Λέσχη Αξιωματικών Φρουράς Ξάνθης. Το σπίτι αυτό, που για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα σχετίστηκε με την τρυφερή πρώτη παιδική ηλικία του Μάνου Χατζιδάκι, γεννήθηκε για μένα τα τελευταία χρόνια, και μάλιστα στις 13 Οκτώβρη 2019 εκδόθηκε και επίσημα το πιστοποιητικό της γέννησής του. Και μάλιστα ενώπιον μαρτύρων. Και θα εξηγήσω τι εννοώ.

Στις 13 Οκτώβρη 2019, παρουσιάστηκε στον πολυχώρο τέχνης και σκέψης «Οικία Μάνου Χατζιδάκι» ο ψηφιακός δίσκος κλασικής μουσικής με έργα για δύο βιολιά του Λεκλέρ και Χάιντν, σε εκτέλεση Σπύρου Γκικόντη και Φραντζίσκας Ραϊχενμπέχερ, και τίτλο DuoZwiegespräche (Ντουέτο – Διάλογοι – Μουσική για δύο βιολιά). Η παραγωγή του ψηφιακού δίσκου, δηλαδή η γέννησή του, έγινε με την υποστήριξη της ΦΕΞ σ’ αυτόν εδώ τον χώρο της Οικίας Μάνου Χατζιδάκι, όπου και παρουσιάστηκε από τους δημιουργούς του.

Ο κόσμος μας έτσι έγινε πλουσιότερος με ένα καινούργιο ον, αυτό το μουσικό CD, παιδί της αγάπης για τη μουσική δύο βιολιστών, που ηχογραφήθηκε, δηλαδή γεννήθηκε, σ’ αυτόν τον χώρο της «Οικίας Μάνου Χατζιδάκι». Πρόκειται για οντογένεση, κι αυτό το CD αποτελεί συγχρόνως μαρτυρία και πιστοποιητικό γεννήσεως. Πιστοποιεί όμως κάτι πολύ περισσότερο από την ίδια τη γέννησή του. Πιστοποιεί και τη γέννηση της Οικίας Μάνου Χατζηδάκη ως χώρου μουσικού πολιτισμού γεμάτου από νόημα και συγκίνηση.

Πατέρας, και όχι κατασκευαστής, αυτού του σπιτιού υπήρξε ο Μάνος Χατζιδάκις, με το όραμά του να καταστήσει την γενέτειρά του Ξάνθη ένα τέτοιο κέντρο μουσικού πολιτισμού. Η Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης, και ιδιαίτερα ο Πασχάλης Ξανθόπουλος ως Διευθυντής του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου της ΦΕΞ, υλοποίησε αυτό το όραμα, με τις άοκνες οργανωτικές προσπάθειές του, τους συνεργάτες του και τους φίλους του μουσικούς που τον στηρίζουν τόσα χρόνια στην πραγματοποίηση του φεστιβάλ κλασικής μουσικής της ΦΕΞ «Η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι».

Και η αγαθή τύχη έφερε στην Ξάνθη τον Σπύρο Γκικόντη, βιρτουόζο καθηγητή βιολιού και μουσικής δωματίου στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιόνιου Πανεπιστημίου. Και ο Σπύρος μαζί με τους φοιτητές και τους συνεργάτες του έπαιξαν σ’ αυτό το σπίτι τα τελευταία χρόνια. Και ο Σπύρος έπαιζε αλλά και άκουγε συγχρόνως. Περισσότερο όμως σαν καλός μουσικός άκουγε τη σιωπή του σπιτιού, παίζοντας τα έργα μεγάλων μουσικών. Αφουγκραζόταν πώς ο εσωτερικός αυτός χώρος απαντούσε στη μουσική του.

Άκουγε μόνος αυτός τη σιωπηλή μουσική των δωματίων της Οικίας Μάνου Χατζιδάκι.Άκουγε, όπως οι αλαφροϊσκιωτοι ακούν και βλέπουν όλα όσα εμείς οι κανονικοί άνθρωποι δεν μπορούμε να δούμε και να ακούσουμε. Και αφού άκουσε τη σιωπηλή μουσική της Οικίας Μάνου Χατζιδάκι, θέλησε να ξεκινήσει έναν διάλογο μαζί της. Στην πραγματικότητα θέλησε να ξεκινήσει σ’ αυτόν εδώ τον χώρο έναν μουσικό διάλογο με τον Μάνο Χατζιδάκι που οραματίστηκε τον εξανθρωπισμό μας μέσα από τη συγκίνηση που γεννούν τα έργα της μουσικής, τα έργα της αγάπης των μεγάλων δημιουργών και των ερμηνευτών τους.

Στις 13 του Οκτώβρη 2019, στις 11.00 το πρωί εκείνης της ηλιόλουστης Κυριακής, κατά την παρουσίαση του CD εδώ στην «Οικία Μάνου Χατζιδάκι», υπήρξαμε μάρτυρες της μεταμορφωτικής δύναμης των έργων της αγάπης. Νιώσαμε, εδώ σ’ αυτό το σπίτι, τη μουσική σαν μια αλυσίδα ανθρώπινης συγκίνησης που μας συνδέει και μας μεταμορφώνει συγχρόνως.

Τα έργα της αγάπης δεν τελειώνουν ποτέ, δεν πεθαίνουν, αλλά μεταμορφώνονται και γεννούν άλλα έργα. Το όραμα του Μάνου Χατζιδάκι για τον μουσικό πολιτισμό της ανθρώπινης συγκίνησης περίμενε για να γεννηθεί εδώ στην Ξάνθη και να γεννήσει αυτό το σπίτι χρόνια πολλά μετά την κατασκευή του.

Και η δυνατότητα του οράματος έγινε πραγματικότητα εδώ στην Οικία Μάνου Χατζιδάκι, μέσα από τον μουσικό διάλογο του βιολιστικού ντουέτου του Σπύρου Γκικόντη και της Φραντζίσκας Ραϊχενμπέχερ με τους Λεκλέρ, Χάιντν, και φυσικά υπό τη σκέπη του πνεύματος του Μάνου Χατζιδάκι. Και έτσι το CD αυτό που ηχογραφήθηκε, δηλαδή γεννήθηκε μέσα σ’ αυτό το σπίτι, γέννησε και αυτό το ίδιο το σπίτι ως «Οικία Μάνου Χατζιδάκι». Του έδωσε νόημα μέσα από τη συγκίνηση της μουσικής. Το έκανε, στ’ αλήθεια, σπίτι ανθρώπινο 130 χρόνια μετά την κατασκευή του από τον πλούσιο Εβραίο χρηματιστή και καπνέμπορο Ισαάκ Ντανιέλ. Ένα σπίτι καινούργιο, νεογέννητο, χάρη στη μεταμορφωτική οντογενετική δύναμη της μουσικής συγκίνησης, είναι αυτό το σπίτι. Και αυτό το CD των βιολιστικών διαλόγων είναι το πιστοποιητικό γέννησής αυτού του σπιτιού. Και εμείς όλοι που βρεθήκαμε εδώ υπήρξαμε μάρτυρες αυτής της γέννησης.

Η γέννηση οντολογικά, από άποψη αλήθειας δηλαδή, προηγείται της κατασκευής του σπιτιού. Η γέννηση συντελείται όταν το σπίτι κατοικείται από ανθρώπινο νόημα και ανθρώπινη συγκίνηση. Η μουσική ως έργο αγάπης νοηματοδοτεί και συγκινεί. Τα έργα της αγάπης μεταμορφώνουν τον κόσμο και τον εμπλουτίζουν με νέα όντα που κινούνται, κινούν και συγκινούν και γεννούν με τη σειρά τους άλλα παιδιά, νέα όντα. Αυτά είναι τα έργα της μουσικής. Αυτά είναι τα θαύματα της αγάπης.

https://drive.google.com/file/d/14KdKv3ZHrFKd4I6BAEr1CEm-rkixCxvY/view?usp=sharing
Στο ηλεκτρονικό σύνδεσμο μπορείτε να ακούσετε την συνέντευξη που έδωσε ο καθηγητής βιολιού του Ιονίου Πανεπιστημίου Σπύρος Γκικόντης με την βιολονίστα και καθηγήτρια του Μουσικού Σχολείου του Lübeck (Γερμανία), Franziska Reichenbächer στην ΕΡΤ Κομοτηνής και στο δίκτυο ΑΜ-Θ της ΕΡΤ.