Στην Casa Μπιάφρα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη

Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης και η Casa Μπιάφρα, το νέο του βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη μας συστήνουν το πρώτο κοινόβιο της Θεσσαλονίκης και μας γυρίζουν στο 1965. «Είναι η εποχή που σημαδεύτηκε από την αποστασία» δηλώνει εκείνος και εξηγεί πως επρόκειτο για μια κρίσιμη καμπή για τη χώρα που ουσιαστικά προαναγγέλλει την παρακμή της πολιτικής εποχής και την έλευση της χούντας μετά.
Συναντήσαμε τον συγγραφέα λίγες ώρες πριν την παρουσίαση του νέου του έργου στην Κομοτηνή γνωρίζοντας πόσο ευγενικός, καταδεκτικός, προσηνής και μερικές φορές προστατευτικός είναι νιώθαμε από μέσα μας τη βεβαιότητα ότι δεν θα μας αρνηθεί αυτή την κουβέντα, παρά το ακατάλληλο της ώρας. Έτσι κι έγινε και είχαμε την χαρά να τον ακούσουμε να μιλά ο ίδιος για την εποχή που παρουσιάζεται στο βιβλίο του με το αγαπητό σε όλους ήρεμο τόνο του και το υποδόριο χιούμορ του πάντα παρόν.

Ο συγγραφέας εξετάζει τα γεγονότα που διαδραματίζονται Μάιο, Ιούνιο, Ιούλιο του 65 μέχρι τα Ιουλιανά, μέχρι την αποστασία, ξεκινώντας από την Casa Μπιάφρα από ένα κοινόβιο της Θεσσαλονίκης, όπου ζουν κάποιοι περιθωριακοί τύποι οι οποίοι εμπλέκονται με τον πανίσχυρο τότε εκδότη της Θεσσαλονίκης, ο οποίος μαζί με τον Πάπας, που εκείνη την εποχή έφτιαξε την βιομηχανία της Esso Pappas στη Θεσσαλονίκη, άλλαξε τα οικονομικά δεδομένα στη Μακεδονία, αλλά και σε όλη χώρα.

Στην Casa Μπιάφρα  του Γιώργου Σκαμπαρδώνη
“Η αποστασία είναι ένα γνώριμο σπορ στην πολιτική και ενώ όλοι τις καταδικάζουν, όλοι τις χρησιμοποιούν και μάλιστα με μεγάλη ωμότητα όταν τους συμφέρει.» λέει ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης.

«Το πλαίσιο της αφήγησης είναι αυτή η χρονική περίοδος. Ο μεγάλος κύκλος είναι ο ψυχρός πόλεμος ,γιατί το 1965 υπάρχει το μπλοκ από την άλλη μεριά, η Ελλάδα είναι προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης οι αποφάσεις που παίρνονται από τους εσωτερικούς κυβερνήτες είναι περιορισμένες , υπάρχει πολιτική αστάθεια, είναι 16 χρόνια μετά τον εμφύλιο και ουσιαστικά οι ήρωες μέσα στο βιβλίο, περιθωριακοί και τυχοδιώκτες, εμπλέκονται σ’ αυτό το μεγάλο γεγονός της συνωμοσίας που τελικά καταλήγει στην ανατροπή, στην παραίτηση της Κυβέρνησης Παπανδρέου και στην λεγόμενη αποστασία, στα Ιουλιανά του 65.» εξηγεί ο κος Σκαμπαρδώνης.

Παράλληλα, μέσα στο βιβλίο αναδεικνύονται όλες οι συγκρούσεις, εσωτερικές, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές της εποχής. «Μην ξεχνάμε ότι υπήρχε μια πλευρά συντηρητική, οι Γυμνασιάρχες μας κούρευαν, από την άλλη το Ροκ , οι Γεγεδές, υπάρχει μια αναταραχή στην Ευρώπη, παντού.» σημείωσε προσθέτοντας πως στο βιβλίο μέσα φαίνονται φανερά κι αυτές οι οικονομικές συγκρούσεις, «η μετάβαση, είναι μια καμπή, είναι μια διελκυστίνδα αυτή η εποχή , όχι μόνο μια πολιτική μεταβολή, αλλά και πολλές αναζητήσεις μέσα στα σπλάχνα της κοινωνίας. Διαμάχες, συγκρούσεις, αμφισβητήσεις.»

«Η δικτατορία των Συνταγματαρχών έβαλε ένα φρένο σ’ αυτές τις αναζητήσεις, οπότε, κάποια πράγματα, ακόμη και σήμερα, τα «κουβαλάμε» άλυτα και μισοτελειωμένα από εκείνη την εποχή;» ρωτήσαμε τον συγγραφέα για να τον ακούσουμε να απαντά «Ναι. Χωρίς αμφιβολία συνέβη αυτό» και να εξηγεί ότι «οι κοινωνίες πάντα υπογείως δουλεύουν από κάτω. Πάντα ο κόσμος αναζητάει τους δρόμους του, επηρεάζεται από το εξωτερικό, αναζητάει τα καινούργια ρεύματα, τις καινούργιες ιδεολογίες, την καινούργια μόδα γιατί και επί Χούντας, η μόδα, η μουσική, δεν έπαψαν να υπάρχουν, απλώς έγινε πιο δύσκολη η φανερή τους διεκδίκηση.» Όπως λέει, είναι μια εποχή πολύ κρίσιμη για τη χώρα και για τον κόσμο. Είναι μια φάση του κόσμου και κυρίως μια περίοδος στην Ελλάδα πάρα πολύ σημαντική και αυτά που ξεκίνησαν τότε, με πολύ οδυνηρό τρόπο τα πληρώνουμε ακόμη και τώρα. «Ο ελληνισμός ακόμη και σήμερα είναι στοιχειωμένος από εκείνες τις διαμάχες, από εκείνες τις συγκρούσεις, τις αναζητήσεις, τις ανατροπές, τα πισωγυρίσματα.» δηλώνει και στο ερώτημά μας «Ακόμη κι όταν αυτό γίνεται προσχηματικά για να διατηρήσουν κάποιοι την πελατεία τους;» εκείνος απαντά «Πάντα γίνεται αυτό, δεν σταματάει, υπάρχει μια διαρκής ροή, υπάρχουν υπόγεια ρεύματα, νέοι άνθρωποι, καινούργιες γενιές , παρακμάζουν ιδεολογήματα, η νέα τεχνολογία, έρχονται καινούργιες μουσικές, καινούργια δοκίμια, νέα σκέψη , νέα φαινόμενα στην κοινωνία, όλα αυτά είναι μια σταθερή, διαρκής ροή με κορυφώσεις και καμπυλώσεις. Δεν τελειώνουν ποτέ. Δεν σταματάει κάπου η κοινωνία. Απλώς υπάρχουν εποχές που είναι κρίσιμες, έχουμε συμπύκνωση των γεγονότων, ένα πύρωμα, αποφασιστικές καμπές, αιφνίδιες στροφές οι οποίες είναι πολλές φορές σπαρακτικές , έχουν νεκρούς. Μια τέτοια περίοδος είναι η περίοδος που περιγράφω στο βιβλίο.»

Ο συγγραφέας αναφέρεται στην ιστορία του στον Σωτήρη Πέτρουλα, ο οποίος σκοτώθηκε στην πρώτη μεγάλη διαδήλωση για την Αποστασία. «Οι ήρωες που περιγράφω στο βιβλίο του εμπλέκονται στην Αποστασία και κάποιοι από αυτούς είναι παρόν στις διαδηλώσεις και ιδίως στη διαδήλωση που σκοτώνεται ο Σωτήρης Πέτρουλας, που είναι ένα κρίσιμο γεγονός, που επηρεάζει ακόμη περισσότερο γιατί οξύνει τα πνεύματα, έχει χυθεί αίμα, γίνονται διαδηλώσεις νυχθημερόν επί τρεις μήνες, δεν μπορούν να σταθούν οι κυβερνήσεις. Όλα αυτά ξεκινάνε 5 Ιουλίου του 65, που παραιτείται η κυβέρνηση και αναλαμβάνει μια άλλη, αλλά προετοιμάζονται από πριν. Υπάρχει ο ΙΔΕΑ μέσα στο στρατό, είμαστε 16 χρόνια μετά τον Εμφύλιο, υπάρχουν πυρήνες σκληροί, ένθεν κι ένθεν , υπάρχει ο ψυχρός πόλεμος κι όλα αυτά δημιουργούν ένα εκρηκτικό κλίμα το οποίο αποτυπώνω μυθιστορηματικά μέσα στο βιβλίο.»
«Τι σας έκανε να γυρίσετε σ’ αυτή την εποχή;» ρωτήσαμε τον Γιώργο Σκαμπαρδώνη για να μας απαντήσει πως υπήρχε μέσα του ο Θρύλος της Casa Μπιάφρα, ο θρύλος του πρώτου κοινοβίου της Θεσσαλονίκης, ένα κοινόβιο Γεγέδων. «Αυτήν την εποχή η έλευση της Esso Pappas μεταβάλει με ένα δραματικό τρόπο την πόλη , την Μακεδονία και την χώρα ολόκληρη γιατί εμπλέκεται σ΄αυτά τα γεγονότα. Είναι γνωστό ότι αργότερα έχει εμπλακεί στο Γουότερ Γκεϊτ με τον Νίξον. Προσπάθησα να δω, να ξαναδώ , να συνειδητοποιήσω κι εγώ τα γεγονότα, ξαναζώντας κι αναπλάθοντας μυθιστορηματικά τα γεγονότα αυτής της εποχής.»
«Οι Άνθρωποι του περιθωρίου είναι ξανά παρόντες» παρατηρούμε συμφωνεί μαζί μας και σημειώνει « και το περιθώριο και ο υπόκοσμος και ο ημίκοσμος, αλλά και ο πολύ καλός κόσμος, η πολύ καλή κοινωνία, περιγράφω τι γινόταν στο Mediterranean, όπου ζουν οι πολύ ισχυροί, είναι μια διαταξική ακτινογραφία της εποχής, ξεκινάει από κάτω, αλλά φτάνει μέχρι πάνω, μέχρι την κορυφή. Γιατί έτσι φαίνεται μια εικόνα της συνολικής κατάστασης.»
«Με το μάτι του δημοσιογράφου παρόν, ακόμη και ο χώρος που αναφέρατε, το ξενοδοχείο, από τα χρόνια του Εμφυλίου ακόμη τον επισκέπτονταν οι δημοσιογράφοι είτε ερχόμενοι σε επαφή με ανθρώπους που έμεναν εκεί, είτε παρακολουθώντας ανακοινώσεις υψηλών προσώπων, αλλά και εσείς ο ίδιος είστε άνθρωπος της δημοσιογραφίας» παρατηρούμε και ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης, δημοσιογράφος και ο ίδιος, σημειώνει « Το μάτι του δημοσιογράφου υπάρχει με την έννοια ότι υπάρχει έρευνα προηγουμένως, συνεντεύξεις πάρα πολλές, αναζήτηση πραγματολογικών στοιχείων, ντοκουμέντων, εφημερίδων, οπτικοακουστικού υλικού της εποχής. Όλα αυτά τα έχω ψάξει εξαντλητικά πριν ξεκινήσω να γράφω για να έχω μια επάρκεια, μια αυτάρκεια και να μπορώ να κινήσω τους ήρωες με άνεση και σιγουριά. Σ΄αυτό σίγουρα βοηθάει η θητεία στη δημοσιογραφία με την έννοια ότι ξέρεις πώς να ψάξεις, να αντλήσεις πράγματα. Είναι μια προεργασία , μια κατάστρωση του προβλήματος γιατί δεν μπορείς να γράψεις, αν δεν αισθάνεσαι πολύ ασφαλής και πολύ βαθύς γνώστης. Με την έννοια αυτή υπάρχει πάντα η δημοσιογραφία. Νομίζω ότι όλοι, περισσότερο ή λιγότερο, όλοι οι συγγραφείς, είναι λίγο πολύ και δημοσιογράφοι άσχετα αν δεν έχουν κάνει δημοσιογραφία, γιατί και αυτοί ψάχνουν με δικούς τους τρόπους για να βρούνε το ορυκτό εκείνο που θα τους βοηθήσει να στήσουν μια ιστορία.»

Όσον αφορά στα μηνύματα που το βιβλίο του περνά; Όπως λέει, πάντα αφήνεις την ιστορία στα χέρια του αναγνώστη. «Εγώ δεν προσπαθώ να κάνω προπαγάνδα της μιας ή της άλλης πλευράς. Προσπαθώ να φωτίσω τα πράγματα μαζί με τα σκοτεινά τους σημεία, εκθέτοντας όλες τις πλευρές κι ας αποφασίσει ο αναγνώστης για το τι κρίνει, τι θέλει ο ίδιος κι ας ψάξει παραπέρα , ας σκεφτεί κι ας αναστοχαστεί πάνω στο γεγονός. Δεν προσπαθώ να εκπέμψω ένα μήνυμα γιατί η Λογοτεχνία εκπέμπει πάρα πολλά μηνύματα, πολλά μυστικά, εμπεριέχει περιοχές που δεν είναι ορατές, τις καταλαβαίνεις στο δεύτερο διάβασμα και τις ξανασκέφτεσαι. Είναι μια αφορμή συλλογισμού, μια αφορμή να σκεφτεί κανείς ότι έχουν τα πάντα μεγάλη σχετικότητα. Θέλει πάρα πολύ μελέτη, πολλές διασταυρώσεις και να μην υπακούμε στην προπαγάνδα της μιας ή της άλλης πλευράς. Το να είσαι ψύχραιμος και να κρίνεις με το μυαλό σου είναι κάτι οδυνηρό, που θέλει εγρήγορση και διαρκές ψάξιμο, ιχνηλασία και μη προκατάληψη. Αν είσαι προκατειλημμένος τα βλέπεις όλα έτσι όπως σου αρέσουν και τελειώνει η ιστορία, αλλά δεν είναι έτσι η πραγματικότητα, είναι πολύ πιο σύνθετη.»
«Με τις αποστασίες πάντα παρούσες» …παρατηρούμε και εκείνος σχολιάζει «Πάντα υπάρχουν αποστασίες. Πρόσφατα έγιναν ουκ ολίγες και μάλιστα πολύ πιο κυνικές και εν ψυχρώ με υπουργοποιήσεις . Η αποστασία είναι ένα γνώριμο σπορ στην πολιτική και ενώ όλοι τις καταδικάζουν, όλοι τις χρησιμοποιούν και μάλιστα με μεγάλη ωμότητα όταν τους συμφέρει.»
Φώτο: Γιώργος Σκαμπαρδώνης συνέντευξη – κείμενο φωτογραφία: Μαρία Νικολάου

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος