Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στη Θεσσαλία με στοιχεία και αριθμούς

Η συζήτηση που έχει ανοίξει με αιτία την πανδημία αφορά σε ένα μεγάλο βαθμό,στην οργάνωση του συστήματος υγείας, τόσο της δευτεροβάθμιας όσο και της πρωτοβάθμιας φροντίδας και του τρόπου με τον οποίο μπορεί ή όχι να εμπλακεί στην διαχείριση της δύσκολης κατάστασης.

Τελευταία πληθαίνουν οι φωνές που τονίζουν την ανάγκη ενεργούς εμπλοκής της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας, κυρίως ως προς την διαλογή και ιχνηλάτηση των κρουσμάτων, ώστε να αποσυμφορηθούν τα Γενικά Νομαρχιακά Νοσοκομεία. Η ΕΡΤ στη Θεσσαλία ζήτησε την άποψη προέδρων Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών και Προέδρων Εργαζομένων στα Κέντρα Υγείας και αποτύπωσε την κατάσταση στην Πρωτοβάθμια Περίθαλψη.  

Στην παρούσα φάση, σύμφωνα με τους προέδρους των γιατρών και των εργαζομένων στα Κέντρα Υγείας, παρατηρούνται πολλά προβλήματα σε επίπεδο οργάνωσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας. Είναι ενδεικτικό ότι στη Θεσσαλία υπάρχουν δεκαεπτά (17) Κέντρα Υγείας, πέραν των νέων στις πρωτεύουσες των νομών, που λειτουργούν ως αστικού τύπου και τα οποία σε  Τρίκαλα και Καρδίτσα λειτουργούν χωρίς καν οργανόγραμμα.

Οι σημαντικότερες ελλείψεις σε προσωπικό στα Κέντρα Υγείας αφορούν σε παιδιάτρους και αυτό είναι κοινό πρόβλημα για την ΠΦΥ στη Θεσσαλία. Επίσης, σοβαρές ελλείψεις παρατηρούνται σε ακτινολόγους γιατρούς, παρότι τα περισσότερα Κέντρα Υγείας διαθέτουν ακτινολογικό μηχάνημα, η λειτουργία όμως του οποίου εμφανίζει προβλήματα στις εφημερίες, δηλαδή τις απογευματινές ώρες, οπότε και δεν υπάρχει κάποιος να το λειτουργήσει. Ομοίως προβλήματα και στα μικροβιολογικά εργαστήρια. Σε Κ.Υ. δεν υπάρχουν μικροβιολόγοι ή εργαστήρια. Είναι ενδεικτικό ότι Κ.Υ στη Θεσσαλία κάνει μόνο γενική αίματος σε επείγοντα περιστατικά με στικ! Κοινό στοιχείο επίσης ότι τα περισσότερα Κ.Υ. λειτουργούν με γενικούς γιατρούς, οι οποίοι όμως είναι μετακινούμενοι, είτε στα Νομαρχιακά Νοσοκομεία, είτε ακόμη και σε νησιά, προκειμένου να καλύψουν ανεπάρκειες του συστήματος.

Αντίστοιχα σημαντικό πρόβλημα υπάρχει και στα περιφερειακά πρώην αγροτικά ιατρεία. Πολλά εξ αυτών στεγάζονται σε ακατάλληλα και παλαιά κτίρια, χωρίς ιατρικό εξοπλισμό και, σε κάποιες περιπτώσεις, χωρίς καθαριότητα, την οποία είτε κάνουν οι ίδιοι οι γιατροί, είτε εναπόκειται στην καλή θέληση των κατοίκων των χωριών, που καθαρίζουν οι ίδιοι τα περιφερειακά ιατρεία.

Μαγνησία

Στην περιφερειακή ενότητα Μαγνησίας υπάρχουν έξι (6) Κ.Υ. , στον Αλμυρό, το Βελεστίνο, την Αργαλαστή, τη Ζαγορά, στη Σκιάθο, τη Σκόπελο και ένα Περιφερειακό Ιατρείο στην Αλόνησο.

Ακτινολογικά μηχανήματα διαθέτουν και τα έξι. Στη Σκόπελο, ωστόσο, το μηχάνημα δεν λειτουργεί. Στο Βελεστίνο, τον Αλμυρό και την Αργαλαστή τις γνωματεύσεις των ακτινογραφιών κάνουν επικουρικοί γιατροί, καθώς δεν υπάρχουν μόνιμοι στην αντίστοιχη ειδικότητα. Προβλήματα υπάρχουν και στα μικροβιολογικά εργαστήρια. Αν εξαιρέσουμε τον Αλμυρό και την Σκιάθο στα υπόλοιπα γίνεται παραλαβή για γενική αίματος και μόνο για έκτακτα περιστατικά.

Στα περισσότερα Κ.Υ. εργάζονται γενικοί γιατροί. Στον Αλμυρό, το Βελεστίνο και τη Ζαγορά δεν υπάρχει καθόλου παιδίατρος. Παιδίατρος υπάρχει στην Αργαλαστή και στα νησιά. Όταν δε τα Κ.Υ ξεκίνησαν να λειτουργούν, όπως δήλωσε ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων στα Κέντρα Υγείας κ. Γιάννης Γατής, υπηρετούσαν σε αυτά μέχρι και οδοντίατροι. Πλέον όσοι γιατροί αποχωρούν με συνταξιοδότηση, ασχέτως ειδικότητας, δεν αναπληρώνονται με νέες προσλήψεις. Έτσι, σύμφωνα με τον ίδιο, στο Βελεστίνο υπηρετούσαν τρεις παιδίατροι και πλέον δεν έχει μείνει κανένας παιδίατρος. Στη Ζαγορά είναι ενδεικτικό ότι υπάρχουν καινούργια οδοντιατρικά μηχανήματα, ο οποία «σαπίζουν» τυλιγμένα.

Προβλήματα με τους νοσηλευτές που υπηρετούν στα Κ.Υ. η Μαγνησία  δεν αντιμετωπίζει, σύμφωνα με τον Πρόεδρο, εκτός ίσως με κάποια προβλήματα που προέκυψαν με τις βάρδιες των νοσηλευτών για την κάλυψη και των νησιών.

Πρόβλημα αντιθέτως υπάρχει με την κάλυψη με ασθενοφόρα. Τα περισσότερα Κ.Υ δεν έχουν 24ωρη κάλυψη με ασθενοφόρα, παρότι το ΕΚΑΒ συνδράμει όσο και όπου μπορεί, όμως δεδομένου ότι οι αποστάσεις είναι μεγάλες, χάνεται πολύτιμος χρόνος.

Σύμφωνα με τον κ. Γατή, κανένα Κ.Υ στη Μαγνησία δεν έχει γίνει γνωστό αν θα λειτουργήσει ως αναφοράς για τον κορονοϊό. Στο Βελεστίνο μόνο, ο στρατός έστησε μία σκηνή έξω από το Κ.Υ. για να ελέγχει ύποπτα κρούσματα.

Καρδίτσα

Στην περιφερειακή ενότητα  Καρδίτσας λειτουργούν τρία (3) Κέντρα Υγείας σε Σοφάδες, Παλαμά και Μουζάκι και ένα αστικού τύπου στην πόλη της Καρδίτσας, το οποίο λειτουργεί χωρίς οργανόγραμμα!

Λειτουργεί μέχρι το απόγευμα, δεν διαθέτει παθολόγο και υπηρετούν σε αυτό δύο παιδίατροι, μετακινούμενοι όμως για να καλύψουν ανάγκες και σε άλλες δομές, δύο μικροβιολόγους, γαστρεντερολόγο, χειρουργό και οφθαλμίατρο. Το κτίριο βέβαια στο οποίο λειτουργεί είναι παλαιό και μάλλον ακατάλληλο, σύμφωνα με τον Γραμματέα της Ένωσης Νοσοκομειακών Γιατρών και Κέντρων Υγείας Καρδίτσας κ. Έκτορα Γάζο. Επίσης διαθέτει ακτινολογικό μηχάνημα, αλλά όχι ακτινολόγο.

Αναλυτικά, στις Σοφάδες, μία περιοχή στην οποία ζουν πολλοί Ρομά, στο Κ.Υ. υπηρετούν ένας παθολόγος, ένας οδοντίατρος, δύο γενικοί γιατροί σε θέση αγροτικού γιατρού (δεν είναι μόνιμοι δηλαδή) τρεις γενικοί γιατροί που πήραν θέση αγροτικού στα χωριά και ένας επικουρικός γυναικολόγος.

Πέραν του αστικού τύπου, η λειτουργία των υπολοίπων τριών Κ.Υ. είναι 24ωρη.

Στο Κ.Υ. Παλαμά υπηρετούν πέντε (5) γενικοί γιατροί, εκ των οποίων οι δύο (2) μετακινούμενοι για να καλύπτουν εφημερίες στο Νομαρχιακό Νοσοκομείο της Καρδίτσας. Υπηρετούν επίσης οκτώ (8) γενικοί γιατροί στα περιφερειακά, πρώην αγροτικά ιατρεία στα χωριά και δύο οδοντίατροι στο Κ.Υ. Παλαμά.

Στο Μουζάκι, υπηρετούν τρεις (3) γενικοί γιατροί , δύο (2) οδοντίατροι, οκτώ (8) γενικοί στα περιφερειακά πρώην αγροτικά ιατρεία των χωριών. Ακτινολογικά μηχανήματα υπάρχουν σε όλα. Εκτός από το Μουζάκι που διαθέτει ειδικό γιατρό ακτινολόγο και τεχνολόγο, στα υπόλοιπα υπάρχουν μόνο ακτινολόγοι. Επίσης, στην ίδια περίπτωση, δεν γίνονται εξετάσεις αίματος, διότι δεν υπάρχουν εργαστήρια στις εφημερίες και μικροβιολόγος. Σε έκτακτα επείγοντα περιστατικά γίνεται μόνο γενική αίματος με stick.

Αντίστοιχα ζητήματα με τη Μαγνησία αντιμετωπίζει και η Καρδίτσα με τα ασθενοφόρα, παρότι τα τρία Κ.Υ. είναι 24ωρης λειτουργίας και οι ανάγκες καλύπτονται με τη συνδρομή του ΕΚΑΒ, με υπαρκτό το πρόβλημα του χρόνου και των αποστάσεων.

Τρίκαλα

Τρία είναι τα περιφερειακά Κ.Υ και στην περιφερειακή ενότητα Τρικάλων και συγκεκριμένα, σε, Καλαμπάκα, Πύλη, Φαρκαδόνα και ένα στην πόλη αστικού τύπου, που λειτουργεί ομοίως με την Καρδίτσα χωρίς οργανόγραμμα.

Στην περίπτωση των Τρικάλων στο αστικού τύπου υπηρετεί παθολόγος, παιδίατρος και οδοντίατρος. Επίσης, μετακινούνται γενικοί γιατροί για να καλύπτουν τις ανάγκες.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Νοσοκομειακών Γιατρών και Κέντρων Υγείας των Τρικάλων κ. Βάϊο Τάσιο,  στην Καλαμπάκα υπάρχει ακτινολογικό μηχάνημα που δεν λειτουργεί όμως στις εφημερίες. Λειτουργεί μέχρι το απόγευμα με τεχνολόγο. Οπότε στις εφημερίες του Κ.Υ. δεν γίνονται ακτινογραφίες. Ακτινογραφίες δεν γίνονται επίσης όταν ο τεχνολόγος απουσιάζει με άδεια.

Επίσης, σε ό,τι αφορά τα εργαστηριακά δεν γίνονται, διότι δεν υπάρχει μικροβιολόγος, ενώ ελλείψεις παρατηρούνται στα Κ.Υ. και στο νοσοκομείο σε παιδίατρο. Το Κ.Υ. Καλαμπάκας έχει έναν παιδίατρο που μετακινείται όμως για να καλύψει τις ανάγκες του Νομαρχιακού Νοσοκομείου. Δηλαδή, υπηρετεί μία με δύο φορές την εβδομάδα στο Κ.Υ και πάντως μόνο το πρωί.

Θέμα με τη διάγνωση των ακτινολογικών είχε μέχρι πρότινος και η Πύλη. Και στα τρία Κ.Υ. των Τρικάλων τα προβλήματα με τις αιματολογικές εξετάσεις και τον ακτινολογικό έλεγχο στις εφημερίες είναι κοινά.

Παιδίατρο δεν έχουν επίσης οι Φαρκαδόνα και η Πύλη.

Και στα τρία Κέντρα Υγείας υπηρετούν γενικοί γιατροί, οι οποίοι είναι μετακινούμενοι, όμως, για να καλύπτουν και άλλες ανάγκες καθώς και τα περιφερειακά, πρώην αγροτικά ιατρεία, τα οποία λειτουργούν στα χωριά των δήμων με υποτυπώδεις κτιριακές εγκαταστάσεις και ξυλόσομπες. Είναι υπαρκτό δε σε αρκετά χωριά το πρόβλημα της σύνδεσης, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει ούτε καν συνταγογράφηση χωρίς σύνδεση με το διαδίκτυο.

Επίσης, υπαρκτό στα περιφερειακά ιατρεία είναι και το πρόβλημα της καθαριότητας. Δεν έχει προσληφθεί προσωπικό, οπότε καθαρίζουν οι γιατροί ή κάποιες φορές κάτοικοι των χωριών. Υπαρκτό επίσης θέμα οι μετακινήσεις των γιατρών, σε κάποιες περιπτώσεις όχι μόνο εντός νομού αλλά και σε άλλες περιοχές, όπως για παράδειγμα στα νησιά των Σποράδων για να καλύψουν ανάγκες.

Λάρισα

Στην περιφερειακή ενότητα Λάρισας λειτουργούν πέντε (5) Κέντρα Υγείας, στην Ελασσόνα, τα Φάρσαλα, την Αγιά, τον Τύρναβο και τους Γόνους. Ο νομός Λάρισας παρουσιάζει μία ιδιαιτερότητα. Διαθέτει το πρώτο Κέντρο Υγείας που άνοιξε ποτέ στη χώρα το 1985 και είναι αυτό της Ελασσόνας.

Αναλυτικά, στο Κ.Υ. Αγιάς υπάρχει παιδίατρος μετακινούμενος όμως. Αυτό σημαίνει ότι δεν βρίσκεται καθημερινά στο Κ.Υ. και πάντως βρίσκεται εκεί μόνο τις πρωινές ώρες.

Έχει ακτινολογικό μηχάνημα, χωρίς ειδικό γιατρό παρά μόνο με χειριστή, διαθέτει μικροβιολογικό  και γενικούς γιατρούς και παρότι 24ωρης λειτουργίας δεν καλύπτεται από ασθενοφόρα. Και σε αυτή την περίπτωση σώζει σε κάποιες περιπτώσεις η συνδρομή του ΕΚΑΒ.

Στους Γόνους υπηρετεί παιδίατρος. Το Κέντρο Υγείας Γόνων διαθέτει ακτινολογικό μηχάνημα, αλλά είναι ανενεργό, διότι δεν έχει άδεια το εργαστήριο και δεν διαθέτει ακτινολόγο. Δεν έχει επίσης μικροβιολόγο, παρά μόνο μία επικουρική παρασκευάστρια. Στην περίπτωση των Γόνων επιχειρεί το ΕΚΑΒ από τον Ευαγγελισμό.

Στα Φάρσαλα, δεν υπάρχει παιδίατρος, υπηρετεί αντιθέτως μικροβιολόγος και το ακτινολογικό λειτουργεί μέχρι το απόγευμα με χειριστή. Η κάλυψη του ΕΚΑΒ είναι στο 85%.

Ιδιαιτερότητες

Επειδή όλα τα παραπάνω είναι απλοί αριθμοί και θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί ότι δεν έχουν και μεγάλη σημασία, είναι σημαντικό να δει κάποιος τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής. Έτσι, η περιφερειακή ενότητα Τρικάλων με πληθυσμό που ξεπερνά τις 130.000 και η περιφερειακή ενότητα Καρδίτσας με πληθυσμό που ξεπερνά τις 110.000 έχουν πολλές ορεινές, απομακρυσμένες περιοχές. Αυτό σημαίνει προφανώς ότι η πρόσβαση σε μία δομή υγείας, εάν εξαιρέσουμε τα περιφερειακά πρώην αγροτικά ιατρεία, που όλοι συμφωνούν ότι υπολειτουργούν λόγω ελλιπούς στελέχωσης και ελλιπούς εξοπλισμού, είναι δυσχερής εξαιτίας των αποστάσεων. Ειδικά το χειμώνα με την κακοκαιρία και τα χιόνια στα ορεινά.

Η περιφερειακή ενότητα Λάρισας διαθέτει σε έναν μικρότερο βαθμό ορεινές απομακρυσμένες περιοχές, έχει όμως παράλια και πληθυσμό που ξεπερνά τις 280.000.

Τέλος, η περιφερειακή ενότητα Μαγνησίας με πληθυσμό πάνω από 190.000 κατοίκους έχει ορεινές περιοχές και έχει και τα νησιά. Ομοίως στην περίπτωση κακοκαιρίας (ισχυρών ανέμων για παράδειγμα), τα νησιά είναι αποκλεισμένα.

Για το θέμα η ΕΡΤ ζήτησε και την άποψη της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας. Ο πρόεδρος της 5ης ΥΠΕ υποστήριξε ότι όλες οι δυνάμεις αυτή τη στιγμή κατευθύνονται στην αντιμετώπιση του κορονοϊού και επιφυλάχθηκε να καταθέσει το σχέδιο της Περιφερειακής Αρχής μετά την αντιμετώπιση της πανδημίας.