Η συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή μπορεί να μας θυμίζει ένα μεγάλο τραύμα στην ιστορία του Ελληνισμού, αποτελεί όμως και αφορμή αναστοχασμού αλλά και ομοψυχίας. Ο εκπατρισμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας γύρισε μια νέα σελίδα για τη χώρα μας, με την τεράστια προσφορά των Μικρασιατών στον πολιτισμό, την κοινωνία, τις τέχνες.
Το Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας ετοίμασε για τους ακροατές του, μια σειρά εκπομπών που φωτίζουν την πολιτιστική και πολιτισμική εξέλιξη του αιώνα αυτού στη χώρα μας, ως αποτέλεσμα της Μικρασιατικής Καταστροφής, τόσο με επιλεγμένα ντοκουμέντα από το Αρχείο της Ραδιοφωνίας σε επιμέλεια του Σιδερή Πρίντεζη, όσο και με ολοκαίνουριες παραγωγές αλλά και δύο συναυλίες.
Συγκεκριμένα:
Κυριακή, 25.09.22, στις 22:00. O ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης είναι καλεσμένος στην εκπομπή «Με τα πόδια μέχρι την αλήθεια», όπου συζητά με την Λίνα Νικολακοπούλου και την Αλεξάνδρα Χριστακάκη για τη δύσκολη συμβίωση προσφύγων και γηγενών στην μεσοπολεμική Ελλάδα. Στην εκπομπή μεταδίδεται ηχητικό απόσπασμα από την αφήγηση της Φιλιώς Χαϊδεμένου για την άφιξή της στον Πειραιά το 1922 από το ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ1 «Σαν παραμύθι», σε σκηνοθεσία Νίκου Παπαθανασίου.
Δευτέρα, 26.09.22, στις 11:30, στην εκπομπή της Μαρίας Κοζάκου θα ακούσουμε ένα συνταρακτικό, όσο και συγκινητικό ντοκουμέντο. Έτος 1983 και η Μαρία Ρεζάν στην ιστορική εκπομπή της «Μια ώρα έτσι, χωρίς πρόγραμμα» συναντά την 95χρονη Αικατερίνη Τουρτουρή που αφηγείται με γλαφυρό και ανθρώπινο τρόπο, πώς έζησε την καταστροφή, πώς έσωσε τα 80 παιδάκια του ορφανοτροφείου που διηύθυνε στη Σμύρνη, πώς συνταξίδεψε με τον Χέμινγουέι στο αμερικανικό αντιτορπιλικό που τους έσωσε αλλά και τους πρώτους μήνες της προσφυγιάς στη Θεσσαλονίκη.
Δευτέρα 26.09.22 στις 16:00. «Ραδιονοσταλγία: Σμύρνη». Εκπομπή του Γιώργου Παπαστεφάνου με παλιές ηχογραφήσεις και νεότερες επανεκτελέσεις, αλλά και τραγούδια που γράφτηκαν αργότερα για τους αλησμόνητους τόπους. Μεταδόθηκε το 2010.
Τρίτη 27 και Τετάρτη 28.9.22, στις 21:00, στην εκπομπή του Γιώργου Τσάμπρα. Οι πρώτες καταγραφές, οι πέντε μαέστροι της Σμύρνης που καθόρισαν τα ακούσματα της κυρίως Ελλάδας στην Αθήνα του ’30, το πέρασμα στην κυρίως Ελλάδα, η «λήθη» μετά την Κατοχή και στα χρόνια του ’50, η αναθέρμανση των σμυρνέικων ακουσμάτων στα νεότερα χρόνια και στις νεότερες γενιές. Παρεμβαίνουν εκπρόσωποι δυο μακρινών μεταξύ τους γενεών: ο Παναγιώτης Κουνάδης – από τους «υπεύθυνους» για την καταγραφή των ανθρώπων και του υλικού της Μικράς Ασίας εδώ και 60 χρόνια και ο Γιάννης Παπαγεωργίου – που πολύ νέος, βρέθηκε να καταγράφει στη λεπτομέρειά του το υλικό του Κώστα Σκαρβέλη – ενός από τους πέντε μαέστρους που προαναφέρονται.
Τετάρτη, 28.09.22 στις 14:00, ο Φώτης Απέργης υποδέχεται στο studio του Δεύτερου Προγράμματος τον Ηλία Μαγκλίνη. Αφορμή, το καινούριο του βιβλίο με τίτλο «Το μόνο της ζωής τους ταξίδι», μια αυτοβιογραφική αφήγηση, όπου, μέσα από την ταραχώδη ιστορία του παππού του δημοσιογράφου και συγγραφέα, ξεδιπλώνεται η κοινή περιπέτεια χιλιάδων Ελλήνων που πολέμησαν στη Μικρασιατική Εκστρατεία.
Πέμπτη, 29.09.22 στις 10:00: «Το ξερίζωμα». Ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ της Μαριάννας Κορομηλά με μαρτυρίες, ιστορικά στοιχεία και ηχητικά ντοκουμέντα. Μεταδόθηκε το 1977 για τα 55 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή.
Παρασκευή 30.09.22 στις 22:00. Συναυλία Γιάννη Κότσιρα & Εστουδιαντίνας Νέας Ιωνίας Βόλου υπό τη διεύθυνση του Ανδρέα Κατσιγιάννη με τίτλο “Η Σμύρνη του έρωτα”. Συμμετέχουν η Ασπασία Στρατηγού και ο Θοδωρής Μέρμηγκας. Πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 20 Μαρτίου του 2012.
Σάββατο, 01.10.22, στις 08:00. «Τα χρώματα της μνήμης» θα ζωντανέψουν η Λίτσα Τότσκα και ο ιστορικός Μιχάλης Βαρλάς, σ’ έναν ραδιοφωνικό καμβά που δανείζεται κλωστές από την πολύχρωμη Σμύρνη για να φτιάξουν το υφαντό της ζωής των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Την περιπέτεια της εγκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα ξεδιπλώνει ο ιστορικός Νίκος Ανδριώτης, συγγραφέας του βιβλίου «Πρόσφυγες στην Ελλάδα 1821-1940. Άφιξη, περίθαλψη, αποκατάσταση».
Σάββατο, 01.10.22, στις 14:00. Δύο εκπομπές από τη σειρά «Το ρεμπέτικο τραγούδι» του Σπύρου Παπαϊωάννου με τραγούδια και κείμενα για τη Σμύρνη. Η πρώτη εκπομπή εστιάζει στο ελαφρό και η δεύτερη στο λαϊκό ρεπερτόριο. Μεταδόθηκαν για πρώτη φορά το 1982.
Σάββατο, 01.10.22, στις 17:00, ο Στάθης Δρογώσης θα τιμήσει την γυναίκα της Σμύρνης με ιστορικές και λαογραφικές αναφορές στην καθημερινότητα των γυναικών στη μικρά Ασία και ειδικά στη Σμύρνη και θα ακουστούν τραγούδια από σπουδαίες ερμηνεύτριες της εποχής όπως και σμυρνέικα διασκευασμένα στον σημερινό ήχο.
Σάββατο, 01.10.22, στις 22:00. Ειδική ζωντανή ηχογράφηση στα στούντιο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, σε επιμέλεια Γιώργου Τσάμπρα με μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά παραδοσιακά τραγούδια της Σμύρνης και της Πόλης τραγουδισμένα από την Μαρία Σουλτάτου. Μαζί της, μια αντιπροσωπευτική ορχήστρα σολίστ: Κώστας Μίτσιος: κιθάρα, ούτι, Σωτήρης Μαργώνης: βιολί, Μάνος Κουτσαγγελίδης: κανονάκι και τραγούδι. Η εκπομπή μεταδόθηκε για πρώτη φορά στις 20 Απριλίου του 2007.
Κυριακή, 02.10.22, στις 10:00. «Σήμερα είναι Κυριακή: Σμύρνη-Ιωνία»: Εκπομπή της Φεβρωνίας Ρεβύνθη με ανθολόγηση κειμένων από τη λογοτεχνία και τραγουδιών για τη Σμύρνη και τη Μικρασιατική καταστροφή. Μεταδόθηκε το 2009.
Κυριακή, 02.10.22 στις 22:00. Η ερευνήτρια λαογραφίας Σούλα Μπόζη, συγγραφέας του βιβλίου «Ο γευστικός πολιτισμός των Ρωμαίων της Πόλης και της Μικράς Ασίας» είναι καλεσμένη στην εκπομπή «Με τα πόδια μέχρι την αλήθεια», σε ένα ιστορικό, λαογραφικό, γευστικό πανόραμα της διατροφικής παράδοσης της Πόλης, της Θράκης, της Ιωνίας, της Καππαδοκίας και του Πόντου. Με τη Λίνα Νικολακοπούλου και την Αλεξάνδρα Χριστακάκη.
Τέλος, το Δεύτερο Πρόγραμμα επέλεξε, σε επιμέλεια της Σύσσης Καπλάνη, 7 τίτλους βιβλίων από τη μεγάλη βιβλιογραφία των καταγεγραμμένων συμβάντων, όσο και των μυθοπλαστικών προεκτάσεων και προσφέρει στους ακροατές του τα εξής: Έξοδος, 3ος τόμος, του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, Χαμένος Παράδεισος του Μίλτον Τζάιλς, Αϊβαλί, η πατρίδα μου του Φώτη Κόντογλου, Ιστορία ενός αιχμαλώτου του Στρατή Δούκα, Σμύρνη: περίκαλλη και χιλιοτραγουδισμένη του Θωμά Κοροβίνη, Νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη και Η μεγάλη Φωτιά του Λου Γιουρενέκ.
Δεύτερο Πρόγραμμα 103.7 | www.deftero.gr