Ο Νίκος Κεσσανλής (1930-2004) ήταν Έλληνας εικαστικός καλλιτέχνης, σημαντικός εκπρόσωπος του μοντερνισμού, καθηγητής και Πρύτανης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Σπούδασε στην Α.Σ.Κ.Τ, στα εργαστήρια του Ουμβέρτου Αργυρού, του Γιάννη Μόραλη και του Νίκου Νικολάου. Το 1955 εκθέτει για πρώτη φορά έργα του βασισμένα στη μέθοδο της εγκαυστικής ενώ όταν εγκαθίσταται στη Ρώμη αρχίζει να παρουσιάζει τα πρώτα “άμορφα” έργα του (art informel). Στην Ιταλία δημιουργεί την “Ομάδα Σίγμα” μαζί με τους Γιάννη Γαΐτη, Δημήτρη Κοντό, Βλάση Κανιάρη και Κώστα Τσόκλη. Aργότερα, ζει στο Παρίσι και συνεργάζεται με τον κριτικό τέχνης Pierre Restany, γεγονός που συμβάλει στη διεθνοποίηση της καριέρας του. Από το 1965 συνυπάρχει με την επίσης καλλιτέχνιδα Χρύσα Ρωμανού και πρωτοστατεί στο κίνημα Mec Art, διερευνώντας τώρα την τεχνική αναπαραγωγιμότητα της εικόνας πάνω σε φωτοευαίσθητο πανί. Το 1981 εκλέγεται καθηγητής στην Α.Σ.Κ.Τ και εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα στις αρχές του επόμενου χρόνου. Διετέλεσε επίσης πρύτανης της Σχολής από τον Αύγουστο του 1991 ως έως τον Αύγουστο του 1995. Ως πρύτανης συνέβαλε ιδιαίτερα στον εκσυγχρονισμό της σχολής και στη μεταστέγαση της στο εργοστάσιο υφαντουργίας με την επωνυμία «Σικιαρίδειον» επί της οδού Πειραιώς 256. Η αρχική συμφωνία είχε πραγματοποιηθεί μεταξύ της Πολιτείας και του πρύτανη Παναγιώτη Τέτση, αλλά οι εγκαταστάσεις αξιοποιήθηκαν ουσιαστικά στη συνέχεια από τον πρύτανη Νίκο Κεσσανλή. Σήμερα στους χώρους αυτούς στεγάζεται το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων της Α.Σ.Κ.Τ. όπως τα εργαστήρια,τα αμφιθέατρα, η Βιβλιοθήκη, ο εκθεσιακός χώρος «Νίκος Κεσσανλής», το Θέατρο και ο Κινηματογράφος.
Το έργο του Κεσσανλή διερευνά τα όρια της ζωγραφικής, την εικαστική δύναμη της χειρονομίας και τις δυνατότητες φωτομηχανικής αναπαραγωγιμότητας της εικόνας, ενώ είναι σε διαρκή τριβή με τον κοινωνικό, τεχνολογικό και πολιτισμικό μηχανισμό της εποχής του. Εκτός από τη συμμετοχή του σε πληθώρα εκθέσεων και Μπιενάλε αλλά και τις πολλές αναδρομικές παρουσιάσεις της πρακτικής του, έργα του Κεσσανλή έχουν κοσμήσει δημόσιους χώρους όπως το Αττικό Μετρό και συγκεκριμένα στο Σταθμό της Ομόνοιας με το έργο «Ουρά».
Για τα 20 χρόνια που πέρασαν από το θάνατο του Κεσσανλή το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει το επεισόδιο της σειράς:
ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ :
5ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ 1986
Το «Περισκόπιο» ήταν σειρά επιμορφωτικού ντοκιμαντέρ πολιτιστικού περιεχομένου που ξεκίνησε να προβάλλεται στην ΕΡΤ το 1984.
Το συγκεκριμένο επεισόδιο του 1986 είναι αφιερωμένο στους ανθρώπους που διδάσκουν και σε εκείνους που διδάσκονται την τέχνη της ζωγραφικής στο 5ο Εργαστήρι Ζωγραφικής της Σχολής Καλών Τεχνών που είχε ιδρυθεί νωρίτερα την ίδια χρονιά. Παράλληλα προσεγγίζει τα προβλήματα καθηγητών και σπουδαστών των εργαστηρίων γλυπτικής, χαρακτικής και ζωγραφικής.
Αρχικά ο τότε πρύτανης της Σχολής Γιώργος Νικολαΐδης μιλά για τους εκπαιδευτικούς σκοπούς των εργαστηρίων της Α.Σ.Κ.Τ, ενώ συζητά και για το σύστημα των εισαγωγικών εξετάσεων και το μεγάλο ενδιαφέρον των υποψήφιων σπουδαστών για την σχολή. Μετά ο αφηγητής παραθέτει κάποια ιστορικά στοιχεία από τη διαδρομή της σχολής, τις υποδομές και τους σταθμούς εκτός Αθήνας και ο καθηγητής χαρακτικής Θανάσης Εξαρχόπουλος μιλά για την τέχνη ως ουσία και όχι ως χόμπι. Στη συνέχεια ο Νικολαΐδης μιλά για το διδακτικό έργο στην σχολή και τις ιδιαιτερότητές του όπως για παράδειγμα η διδασκαλία χωρίς ύλη, βιβλία κ.α.
Έπειτα παρουσιάζεται το νεοσύστατο 5ο εργαστήριο ζωγραφικής και ο καθηγητής του, Νίκος Κεσσανλής παραθέτει τις απόψεις του για τη διδασκαλία και για τα προβλήματα των εργαστηρίων, συνδέοντάς τα με τους οικονομικούς πόρους.
Πρώην φοιτήτρια του εργαστηρίου χαρακτικής που εργάζεται στη σχολή υπογραμμίζει επίσης το γεγονός πως η πολιτεία παραμελεί τις εικαστικές τέχνες σε επίπεδο οικονομικό ενώ αντιπαραβάλει πως ο χώρος του θεάτρου λαμβάνει αρκετά χρήματα και υποστήριξη. Θέτει επίσης το ζήτημα της επαγγελματικοποίησης και του βιοπορισμού μετά την αποφοίτηση. Έπειτα φοιτητής μιλά για τα ενδιαφέροντά του και τα περάσματά του από τη ζωγραφική στη γλυπτική και από τις 2 διαστάσεις στους τρισδιάστατους όγκους. Μετά, γυναίκα – μοντέλο των εργαστηρίων μιλά για τη δυσκολία του ρόλου της και τις σωματικές, κοινωνικές, ηθικές και ψυχολογικές επιπτώσεις αλλά και για την ευχαρίστηση που αντλεί από αυτό.
Ο καθηγητής χαρακτικής Θανάσης Εξαρχόπουλος μιλά για τις τρεις κατευθύνσεις της σχολής: χαρακτική, ζωγραφική και γλυπτική, εστιάζοντας στο δικό του κομμάτι, της χαρακτικής ενώ εκφράζει και τις ευχαριστίες του στους σπουδαστές και τους συνεργάτες τους Λεώνη Βιδάλη, Βασίλη Καζάκο και Άκη Σπηρουνίδη. Έπειτα σπουδαστής της χαρακτικής μιλά για την εμπειρία του εκεί και παράλληλα σχολιάζει το εκπαιδευτικό σύστημα και αναφέρει το θάνατο του χαράκτη Τάσου ως γεγονός που έκανε πιο δημοφιλή την χαρακτική μέσα από τα ΜΜΕ . Ο Εξαρχόπουλος μιλά για την τέχνη της χαρακτικής και ο θεατής βλέπει τη διαδικασία δημιουργίας χαλκογραφίας και ξυλογραφίας μαζί με έργα που παράχθηκαν.
Στη συνέχεια πρώην σπουδάστρια μιλά για τα υλικά που αξιοποιούν στη σχολή και σχολιάζει το τεράστιο κόστος τους. Τέλος, ο καθηγητής Πάνος Χαραλάμπους μιλά για τους διαφορετικούς χώρους και χρόνους της Σχολής, και ο Εξαρχόπουλος κλείνει με μια νότα αισιοδοξίας για το μέλλον.
Προβάλλονται πλάνα από το παλαιό κτήριο της Α.Σ.Κ.Τ στην οδό Χέυδεν. Η κάμερα της εκπομπής περιηγείται στους χώρους των εργαστηρίων και καταγράφει τη δουλειά των σπουδαστών, των μοντέλων και των διδασκόντων.
Σκηνοθεσία: Κική Λαζόγκα
Έρευνα – κείμενα: Μίλτος Σαλβαρλής
Συντονισμός Εκπομπής: Βάσω Κανελλοπούλου
Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr
Πηγές άρθρου:
Δασκαλοθανάσης, Νίκος. “Ιστορική διαδρομή της ΑΣΚΤ”. ΑΣΚΤ, https://www.asfa.gr/askt/istoriki-diadromi-askt/
Σπανουδάκη, Μάρη. “Nikos Kessanlis.” Ελληνική Διασπορά, www.hellenicdiaspora.org/artist-bio/?artist=nikos-kessanlis
Πανδή, Τίνα. “ Νίκος Κεσσανλής – Από την ύλη στην εικόνα.” ΕΜΣΤ, https://www.emst.gr/exhibitions/nikos-kessanlis-apo-tin-yli-stin-ikona
“Nikos Kessanlis.” Εθνική Πινακοθήκη, https://www.nationalgallery.gr/artist/kessanlis-nikos/
Με ευχαριστίες στην κυρία Μαρίνα Κομπολύτη, βιβλιοθηκονόμο Α.Σ.Κ.Τ. για τις χρήσιμες πληροφορίες.