Η Ηρωική Έξοδος του Μεσολογγίου, που συνέβη τη νύχτα της 10ης Απριλίου 1826, υπήρξε ένα από τα πιο τραγικά και τα πιο ξακουστά επεισόδια του Αγώνα που συγκλόνισαν τον Ελληνισμό και προκάλεσαν συγκίνηση στην Ευρώπη.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ του Βαγγέλη Σερντάρη, παραγωγής 1984, που ξετυλίγει τα γεγονότα με μοναδικό τρόπο:
ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ
Ιστορικό ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει τα γεγονότα της πρώτης και δεύτερης φάσης της πολιορκίας του Μεσολογγίου μέχρι την ηρωική Έξοδο και την πτώση της πόλης στις 10 Απριλίου 1826. Η ιστορική αναδρομή υποστηρίζεται από μια μεγάλη πλαστική ανάγλυφη μακέτα που πάνω της γίνεται η ανασύνθεση των χώρων και των γεγονότων.
Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί τα σημαντικότερα γεγονότα της πρώτης και δεύτερης φάσης της πολιορκίας του Μεσολογγίου και την Έξοδο της γενναίας φρουράς του, με την αφήγηση να βασίζεται κυρίως στα απομνημονεύματα του στρατιωτικού Μιχαήλ Σπυρομίλιου (Απομνημονεύματα της δεύτερης πολιορκίας του Μεσολογγίου 1825-1826) και του Μακεδόνα αγωνιστή Νικόλαου Κασομούλη (Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821-1833) που πολέμησαν στο Μεσολόγγι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας και κατέγραψαν με θαυμαστή ακρίβεια τα γεγονότα. Σε αντιπαραβολή, προβάλλονται πλάνα του 1979 από το πανηγύρι του Αη Συμιού που καταγράφουν τα λαϊκά δρώμενα μιας θρησκευτικής τελετής που μεταμορφώθηκε σε πανηγυρική θεατρική αναπαράσταση της εξόδου της φρουράς του Μεσολογγίου. Συνδέθηκε επίσης με το γεγονός της ανακατάληψης της πόλης τον Μάιο το 1829. Μια παραδοσιακή γιορτή που πραγματοποιείται στο Μεσολόγγι ώς σήμερα.
Τον Απρίλιο του 1825 ξεκίνησε η πρώτη φάση της πολιορκίας του Μεσολογγίου από τον Μεχμέτ Ρασίτ Πασά ή Κιουταχή, και στη συνέχεια από τον Δεκέμβριο του 1825, η πιο σκληρή φάση της πολιορκίας από τον Ιμπραήμ Πασά. Τον πρώτο καιρό οι πολιορκημένοι απέκρουσαν με επιτυχία τους Τούρκους, ενώ ο Ανδρέας Μιαούλης τους εφοδίαζε με τρόφιμα και πολεμοφόδια σπάζοντας τον τουρκικό αποκλεισμό από τη θάλασσα.
Πάνω στην ανάγλυφη μακέτα αποτυπώνεται η ευρηματική οχύρωση της πόλης, ο οχυρωματικός περίβολος με τα οχυρωματικά έργα (που είχε αναλάβει ο Χιώτης μηχανικός Μιχαήλ Κοκκίνης) ενισχυμένα με κανόνια, η τάφρος με τους πύργους και τα προτειχίσματα, ένα σπουδαίο έργο για την καλύτερη οργάνωση της άμυνας των τειχών, 1600 μ. μήκους και 8-9 πλάτους (που ο Ιμπραήμ περιφρονητικά χαρακτήρισε «φράκτη» και άστοχα υπολόγιζε ότι θα καταλάμβανε σε λίγες μέρες).
Ο φακός της εκπομπής καταγράφει απομεινάρια μόνο λίθινων τειχών από την οχύρωση της πόλης. Επίσης, τα νησάκια στη λιμνοθάλασσα που με τη φρουρά τους λειτούργησαν ως φυσικό οχυρό της πόλης. Δίνονται, ακόμη, πληροφορίες για τους πρωταγωνιστές και τα πρόσωπα. Επικεφαλής της φρουράς του Μεσολογγίου ήταν ο Αθανάσιος Ραζηκότσικας, ενώ την άμυνα της πόλης υπηρέτησαν ο Νότης Μπότσαρης, ο Σπυρομίλιος, ο Χρήστος Καψάλης και ο Κίτσος Τζαβέλας.
Παρουσιάζονται στοιχεία για τον πληθυσμό της πόλης, την αριθμητική αναλογία Ελλήνων και Τούρκων πολεμιστών και τη βασική πολεμική τακτική των δύο πλευρών που ήταν κατασκευή χαρακωμάτων και υπόγειων στοών (λαγούμια). Περιγράφονται με λεπτομέρειες οι επιχειρήσεις κατά τις οποίες οι Μεσολογγίτες ανατίναζαν νέες υπόγειες σήραγγες υπονομεύοντας τις τουρκικές θέσεις, καθώς και γεγονότα όπως, η διάσπαση του ναυτικού αποκλεισμού από τον Ανδρέα Μιαούλη στα τέλη Ιουλίου 1825, και η όχι και τόσο γνωστή επική Μάχη της Κλείσοβας (25 Μαρτίου 1826) που έλαβε χώρα στη λιμνοθάλασσα λίγο πριν την μεγαλειώδη Έξοδο.
Τελικά η αδυναμία επιβίωσης λόγω έλλειψης τροφής σε συνδυασμό με τον στενό αποκλεισμό της πόλης και τις αλλεπάλληλες επιθέσεις, οδήγησε τους πολιορκημένους στην απελπισμένη και συνάμα ηρωική Έξοδο τη νύχτα της 10ης προς την 11η Aπριλίου 1826.
Έτος παραγωγής: 1984
Σκηνοθεσία-εκτέλεση παραγωγής: Βαγγέλης Σερντάρης
Ημερομηνία προβολής: 25 Μαρτίου 1984
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr