Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος – 27 Ιανουαρίου

Η 27η Ιανουαρίου έχει καθιερωθεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Η συγκεκριμένη ημέρα επιλέχθηκε επειδή στις 27 Ιανουαρίου του 1945 τα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το Άουσβιτς-Μπιρκενάου, το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης του ναζιστικού καθεστώτος.

Ως Ολοκαύτωμα περιγράφεται ο συστηματικός διωγμός και η γενοκτονία διαφόρων εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών ή/και πολιτικών ομάδων κατά τη διάρκεια του Β‘ Παγκοσμίου Πολέμου, που ήταν αποδεδειγμένα υποκινούμενος από τη Ναζιστική Γερμανία και τους συμμάχους της. Οι Εβραίοι της Ευρώπης ήταν τα κύρια θύματα του Ολοκαυτώματος. Ο αριθμός των θυμάτων του εβραϊκού πληθυσμού συνήθως υπολογίζεται στα έξι εκατομμύρια.

Εκτός από τους Εβραίους, περίπου 220.000 Ρομά και Σίντι θανατώθηκαν στο Ολοκαύτωμα, δηλαδή το 25-50% του ευρωπαϊκού τους πληθυσμού. Άλλες ομάδες που κρίθηκαν «φυλετικά κατώτερες» ή «ανεπιθύμητες» και διώχθηκαν ή εξοντώθηκαν από τους Ναζί ήταν οι εξής: Σοβιετικοί στρατιώτες και πολίτες αιχμάλωτοι σε κατεχόμενες περιοχές, Πολωνοί μη Εβραίοι, διανοητικά ασθενείς ή σωματικά ανάπηροι, ομοφυλόφιλοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Ελευθεροτέκτονες, Κομμουνιστές και άλλοι πολιτικοί αντιφρονούντες, συνδικαλιστές, καλλιτέχνες και κάποιοι Καθολικοί και Προτεστάντες κληρικοί. Κάποιες εκτιμήσεις τοποθετούν το συνολικό αριθμό θυμάτων του Ολοκαυτώματος στα 26 εκατομμύρια ανθρώπους, όμως τα 9 έως 11 εκατομμύρια θύματα συνήθως θεωρείται η πιο αξιόπιστη εκτίμηση.

Το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει το επεισόδιο ”Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης” της σειράς ιστορικών ντοκιμαντέρ ”Ιστορικοί Περίπατοι”, παραγωγής 2018.

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ
ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ


Οι «Ιστορικοί Περίπατοι» είναι μια εκπομπή-ντοκιμαντέρ που έχει σκοπό να αναδείξει πλευρές της ελληνικής Ιστορίας άγνωστες στο πλατύ κοινό. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο, η Μαριλένα Κατσίμη ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη και μαζί με την ιστορικό του ΑΠΘ Μαρία Καβάλα αναδεικνύουν πτυχές της ιστορίας της εβραϊκής κοινότητας της πόλης από το 1913 έως το Ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους Ναζί.

Η πρώτη στάση του συγκεκριμένου ιστορικού περιπάτου πραγματοποιείται στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης από όπου ξεδιπλώνεται η ιστορία του κτιρίου που το φιλοξενεί παράλληλα με μια αναδρομή στις τρεις ομάδες Εβραίων της ”Διασποράς” και στην ιστορική διαδρομή της συγκεκριμένης θρησκευτικής κοινότητας από την αρχαιότητα έως το Μεσαίωνα. Ακόμη, δίνονται πληροφορίες για το πως οι Εβραίοι της Ισπανίας και αργότερα της Ιταλίας μετανάστευσαν στην περιοχή της Θεσσαλονίκης κατά το 15ο και 16ο αιώνα.

Από την πλατεία Χρηματιστηρίου, η Μαρία Καβάλα μιλά για την οικονομική ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της Θεσσαλονίκης στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα μετά και τις μεταρρυθμίσεις του Αβδούλ Χαμίτ Β’. Αναδεικνύεται ακόμη η επιχειρηματική δραστηριότητα των Εβραίων της πόλης. Στην συνέχεια, από την πλατεία Άθωνος και την αγορά παρουσιάζεται η Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου και η αλλαγή της φυσιογνωμίας της πόλης μετά τον ερχομό των προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Ακόμη, η Μαρία Καβάλα αναφέρεται στην ίδρυση οργανώσεων με αντικομουνιστικό και αντισημιτικό χαρακτήρα όπως η ΕΕΕ καθώς και στο πογκρόμ εναντίον των Εβραίων που δημιουργεί ένα κύμα μετανάστευσης εκτός της χώρας.

Από την Πλατεία Ελευθερίας, οι συντελεστές της εκπομπής μιλούν για το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, τα βασανιστήρια που υπέστησαν οι Εβραίοι από τους Ναζί και η αποστολή τους στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία. Έπειτα, από την Πανεπιστημιούπολη της Θεσσαλονίκης και το μνημείο που θυμίζει πως κάποτε η περιοχή ήταν εβραϊκό νεκροταφείο περιγράφεται ο τρόπος μεταφοράς του νεκροταφείου και η βεβήλωση των μνημείων. Παρέχονται πληροφορίες για το πως οι περιουσίες των Εβραίων που έφυγαν ως αιχμάλωτοι στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης παραδόθηκαν αρχικά στην κατοχική κυβέρνηση αλλά τα εκμεταλλεύτηκαν Ναζί και δωσίλογοι καθώς και τις προσπάθειες απονομής δικαιοσύνης από το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ.

Η Μαριλένα Κατσίμη και η Μαρία Καβάλα από τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης μιλούν για τις συνθήκες μεταφοράς των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τη θανάτωσή τους με βιομηχανικό τρόπο. Αναφέρονται και στην επιστροφή των αιχμαλώτων από το Άουσβιτς.

Η τελευταία στάση αυτού του ιστορικού περιπάτου γίνεται στην συναγωγή Μοναστηριωτών, μια από τις τρεις συναγωγές που υπάρχουν τώρα στη Θεσσαλονίκη. Επιπλέον, αναφέρονται στο πως αναδιοργανώθηκε η εβραϊκή κοινότητα της πόλης μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και στη διαχείριση της εβραϊκής μνήμης της.

Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλεται πλούσιο φωτογραφικό και οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό.

Έτος παραγωγής: 2018
Σκηνοθεσία: Έλενα Λαλοπούλου
Παρουσίαση-Αρχισυνταξία: Μαριλένα Κατσίμη

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ

TOP NEWS