Στις 9 Αυγούστου 2004 πέθανε σε ηλικία 81 ετών ο Γιώργος Σαββάκης, ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες αυτοδίδακτους ζωγράφους, ο οποίος δημιούργησε για πάνω από μισό αιώνα στο κέντρο της Αθήνας, στις γειτονιές της Πλάκας. Οι διακοσμήσεις που εκτέλεσε για ταβέρνες της Πλάκας, αποτελούν τον κύριο όγκο του έργου του, με αγαπημένα θέματα τη ζωή και τη διασκέδαση στις πλακιώτικες ταβέρνες τα οποία αποτυπώνουν ξεχασμένους πια τρόπους διασκέδασης απλών, λαϊκών ανθρώπων. Είχε ζωγραφίσει τους τοίχους σε πάνω από 40 ταβέρνες της Πλάκας, αποτυπώνοντας ηθογραφικές σκηνές της καθημερινότητας και όψεις της καθημερινής ζωής της Αθήνας των μέσων του 20ού αιώνα.
Γύρω στη δεκαετία του ’60 δημιούργησε και το ατελιέ του στην οδό Θέσπιδος, στους πρόποδες της Ακρόπολης. Εκείνη την περίοδο τον ανακάλυψαν επιμελητές τέχνης στην Αμερική και στη Γαλλία και τον αξιολόγησαν ως αντίστοιχου βεληνεκούς καλλιτέχνη με τους ομοτέχνους του Θεόφιλο και Σπαθάρη. Το 1973 ξεκίνησε να ζωγραφίζει και σε καμβά. Τον Ιανουάριο του 1980, παρουσίασε την πρώτη ατομική του έκθεση στην γκαλερί «Διογένης» στην Αθήνα. Από τότε, το έργο του παρουσιάστηκε σε πολλές ατομικές και συλλογικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Οι τοιχογραφίες του Σαββάκη σώζονται σε παλιές πλακιώτικες ταβέρνες όπως οι Γέρος του Μωριά, του Ψαρρά, Σταματόπουλος, Σπηλιά, Πλάτανος. Άλλα έργα του βρίσκονται σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, στο Μουσείο Βορρέ, στη Συλλογή της Εθνικής Τράπεζας, στο Διεθνές Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στη Νιόν της Γαλλίας.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ το αφιέρωμα του 1987:
ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΑΪΚΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΒΒΑΚΗΣ, από την Πλάκα
(video)
Σειρά ντοκιμαντέρ η οποία αναφέρεται στους σπουδαιότερους εκπροσώπους της λαϊκής ζωγραφικής της χώρας μας. Το ντοκιμαντέρ, αφιερωμένο στη λαϊκή καλλιτεχνική έκφραση, παρουσιάζει απλούς ανθρώπους του μόχθου, που οι εσωτερικές τους αναζητήσεις, η ξεχωριστή τους προσωπικότητα και η ανάγκη τους να εκφραστούν, τους οδήγησαν στα μονοπάτια της ζωγραφικής. Στη συγκεκριμένη εκπομπή παρουσιάζεται το πορτρέτο και το έργο του λαϊκού ζωγράφου της Πλάκας, Γιώργου Σαββάκη (1922 ή 1924 – 2004), ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του είδους του.
Ο Γιώργος Σαββάκης γεννήθηκε και έζησε στην Πλάκα και λίγο μετά τον πόλεμο ξεκίνησε να ζωγραφίζει. Τα θέματά του είναι παρμένα από τη γειτονιά που έζησε, από την Πλάκα της Παλιάς Αθήνας. Ζωγραφίζει κυρίως τοιχογραφίες στις ταβέρνες και τα καπηλειά της Πλάκας. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο ίδιος: «Στις 50 ζωγραφισμένες ταβέρνες που έχει η Πλάκα τις 49 τις έχω ζωγραφίσει εγώ».
Ο Γιώργος Σαββάκης μιλά για τη γειτονιά της Πλάκας όπου μεγάλωσε και για τα θέματα της ζωγραφικής του, εμπνευσμένα από την ζωή στη συνοικία της Πλάκας αλλά και από την παλιά Αθήνα και τη λαϊκή αρχιτεκτονική. Μοιράζεται αναμνήσεις του και περιγράφει με νοσταλγία τις όμορφες στιγμές από τη ζωή στις γειτονιές της Πλάκας.
Ο Σαββάκης έδειξε την κλίση και την αγάπη του για την ζωγραφική και το σχέδιο από νεαρή ηλικία. Μιλά για την πρώτη του επαφή με τη ζωγραφική, την περίοδο που μαθητής του δημοτικού ακόμη σχεδίαζε σκίτσα με μολύβι, αποτυπώνοντας σκηνές από την καθημερινή ζωή της πόλης. Θυμάται τις γιορτές στην Πλάκα με αποκορύφωμα τη γιορτή της Αποκριάς και το ξεφάντωμα στα σοκάκια της με τα λαϊκά έθιμα εκείνων των ημερών. Περιγράφει τη ζωή στις πλακιώτικες ταβέρνες, που αποτέλεσε το πιο προσφιλές θέμα της ζωγραφικής του.
Στο φακό της εκπομπής που τον συναντά στο ατελιέ του στην Πλάκα, ο Γιώργος Σαββάκης αφηγείται πώς ξεκίνησε την καλλιτεχνική του πορεία στα μέσα της δεκαετίας του ’50 ζωγραφίζοντας τοίχους ύστερα από προτροπή του Βαγγέλη Οικονομόπουλου, ιδιοκτήτη της ταβέρνας «Βάκχος» στην Πλάκα και πώς άρχισε να δίνει ζωή στους τοίχους των μαγαζιών της Πλάκας. Ζωγράφιζε κατευθείαν με χρώματα που κατασκεύαζε ο ίδιος, εικόνες απ’ την παλιά γειτονιά που γνώρισε σαν παιδί.
Μιλά τέλος για τις μορφές που ζωγραφίζει, έχοντας ως επίκεντρο της θεματικής των έργων του τους ανθρώπους της Πλάκας. Πρόκειται για υπαρκτά πρόσωπα, όπως χαρακτήρες που ασχολούνταν με παλιά επαγγέλματα, που είχαν αποτυπωθεί στη μνήμη του, λόγω της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας και προσωπικότητάς τους.
Έτος παραγωγής: 1987
Σκηνοθεσία: Σταύρος Ιωάννου
Φωτογραφία: Τάκης Βενετσανάκος
Ημερομηνία μετάδοσης: 8/1/1988
Copyright ΕΤ-1
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr