Στις 6 Αυγούστου 2015 φεύγει από τη ζωή ένας από τους μεγαλύτερους λαϊκούς δημιουργούς και σημαντικότερους Έλληνες στιχουργούς, ο Κώστας Βίρβος. Στη μακρόχρονη και δημιουργική πορεία του, από το 1948, όταν ηχογραφήθηκε το πρώτο του τραγούδι, και επί πέντε δεκαετίες, έγραψε στίχους για 2.500 τραγούδια, ρεμπέτικα, λαϊκά, έντεχνα με κοινωνικό και πολιτικό περιεχόμενο, πολλά από τα οποία τραγουδιούνται μέχρι σήμερα. Κυρίως στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 που θριάμβευε το λαϊκό τραγούδι, έγραψε τραγούδια για μεγάλα ονόματα του χώρου. Συνεργάστηκε με τους γνωστότερους συνθέτες όπως, με τον Βασίλη Τσιτσάνη, τον Απόστολο Καλδάρα, τον Θόδωρο Δερβενιώτη αλλά και με τον Χρήστο Λεοντή, τον Γιάννη Μαρκόπουλο, τον Μίκη Θεοδωράκη και άλλους, καθώς και με κορυφαίους ερμηνευτές όπως, με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και τον Στέλιο Καζαντζίδη, χαρίζοντας διαχρονικές επιτυχίες.
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ ένα αφιέρωμα για την 50χρονη προσφορά του στο τραγούδι:
ΦΩΤΑ ΠΟΡΕΙΑΣ με την Έλενα Ακρίτα
ΚΩΣΤΑΣ ΒΙΡΒΟΣ
(video)
Ο μεγάλος λαϊκός στιχουργός Κώστας Βίρβος φιλοξενείται στην εκπομπή «Φώτα Πορείας» με την Έλενα Ακρίτα όπου σε μια δίωρη συνομιλία ξετυλίγει σταθμούς της ζωής του και της 50χρονης πορείας του στο ελληνικό τραγούδι, ζωντανεύοντας με τις διηγήσεις του μια ολόκληρη εποχή.
Ο Κώστας Βίρβος γεννήθηκε το 1926 στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας. Υπήρξε πτυχιούχος του Παντείου Πανεπιστημίου. Ασχολήθηκε ως στιχουργός με το λαϊκό τραγούδι από πολύ νωρίς και διακρίθηκε στο χώρο αυτόν από το 1950 μέχρι σήμερα. Από το 1954 έως το 1985 δούλεψε ως δημόσιος υπάλληλος στο Υπουργείο Οικονομικών.
Μιλάει για τη γενέτειρά του τα Τρίκαλα, ιδιαίτερη πατρίδα επίσης των σπουδαίων μουσικών Βασίλη Τσιτσάνη και Απόστολου Καλδάρα, όπου διαμορφώθηκε ο ίδιος με ένα κράμα δημοτικής και μάγκικης μουσικής, και για τα πρώτα του μουσικά ακούσματα στη γειτονιά που μεγάλωσε.
Στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ σπουδαστών και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Ήταν τότε που ξεκίνησε, όπως ο ίδιος λέει, να γράφει ποιήματα. Μιλάει στην εκπομπή για τη σύλληψή του και για τα βασανιστήρια από τους Γερμανούς τον Μάρτιο του ‘44. Αναφέρεται στους ποιητικούς στίχους που έγραψε στο αντάρτικο και κάνει ειδική μνεία στα τραγούδια «Δεν θέλω να μου δέσετε τα μάτια», «Ένας ξύλινος σταυρός» από τον κύκλο «Καταχνιά» που μελοποίησε ο Χρήστος Λεοντής, με θέμα την Κατοχή, την Αντίσταση και την Απελευθέρωση.
Μιλά για τους μουσικούς της γενιάς του με τους οποίους είχε εκτεταμένη συνεργασία όπως με τον Απόστολο Καλδάρα, με τον οποίο κυκλοφόρησε το πρώτο του τραγούδι «Να το βρεις από άλλη» το 1948, τον Θόδωρο Δερβενιώτη με τον οποίο έγραψαν “χρυσές” σελίδες στο λαϊκό τραγούδι κυρίως τη δεκαετία του ’60, και για τη φιλία του και συνεργασία με τον Βασίλη Τσιτσάνη. Δεν παραλείπει ανέκδοτες διηγήσεις για τα μεγαλύτερα ονόματα του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού όπως τη Μαρίκα Νίνου, τη Σωτηρία Μπέλλου, τον Στράτο Διονυσίου, τον Στέλιο Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα, τη Μαίρη Λίντα, την Πόλυ Πάνου, τη Βίκυ Μοσχολιού, τον Τόλη Βοσκόπουλο, τον Γιώργο Νταλάρα, φωνές για τις οποίες ο Κώστας Βίρβος έγραψε εκατοντάδες επιτυχίες, τραγούδια που παραμένουν σημαντικά και κλασικά, με τα οποία σπουδαίοι καλλιτέχνες έκαναν το δισκογραφικό τους ντεμπούτο.
Ειδική αναφορά κάνει στη μακρά συνεργασία και φιλία του με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση ο οποίος τραγούδησε περί τα 200 τραγούδια του Βίρβου. Αφηγείται τη συνάντηση του Μπιθικώτση με τον Μίκη Θεοδωράκη αλλά και τη συνεργασία του ίδιου με τον κορυφαίο συνθέτη στο «Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού» και στη «Συνοικία το Όνειρο».
Ο σπουδαίος στιχουργός θυμάται, επίσης, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δημιουργήθηκαν σπουδαία τραγούδια: «Της γερακίνας γιος», «Θα κάνω ντου βρε πονηρή», «Καθάρισε τη θέση σου» (μουσική Βασίλη Τσιτσάνη), «Μένα με λένε Περικλή» (μουσική Απ. Καλδάρα). Κάνει λόγο για το ύφος των τραγουδιών του, με έμφαση στο κοινωνικό-λαϊκό τραγούδι με βιωματικό χαρακτήρα, βγαλμένο μέσα από προσωπικές εμπειρίες που ήταν η κινητήρια ώθηση στο να γράψει τραγούδια, ενώ σχετικά με το ρεπερτόριο του Καζαντζίδη υπογραμμίζει ότι το μεγαλύτερο μέρος του είναι δικά του τραγούδια, όπως αυτά της μετανάστευσης.
Αφηγείται επίσης περιστατικά μέσα από τις συνεργασίες του με τις δισκογραφικές εταιρείες Columbia του Λαμπρόπουλου και Odeon (αργότερα Minos) του Μάτσα, και περιγράφει πώς ο ίδιος έγινε ο πρώτος στιχουργός που κατάφερε να λαμβάνει πριμ από τις πωλήσεις των δίσκων του.
Γίνεται επίσης αναφορά στον δίσκο «Εξ αδιαιρέτου» (1984) του Μανώλη Μητσιά που μοιράζονταν τις δυο πλευρές του οι Δερβενιώτης-Βίρβος και Κραουνάκης-Νικολακοπούλου, συνδέοντας την παλαιά με τη νέα τότε γενιά δημιουργών.
Ο Κώστας Βίρβος από το σύνολο του έργου του ξεχωρίζει τον «Θεσσαλικό κύκλο» με τον Γιάννη Μαρκόπουλο, την «Καταχνιά» με τον Χρήστο Λεοντή και το «Ζει;» με τον Μίμη Πλέσσα με συμβολισμούς εμπνευσμένους από τις χάρτινες φιγούρες του Καραγκιόζη, που κυκλοφόρησε στη Δικτατορία κι αντιμετώπισε πολλές περιπέτειες από τη χουντική λογοκρισία, με ερμηνευτές τον Γιώργο Νταλάρα και τον Γιάννη Καλατζή.
Τέλος, ο μεγάλος λαϊκός δημιουργός αναφέρεται στην αγάπη του για το δημοτικό τραγούδι έχοντας ήδη καταθέσει ένα δίσκο με δημοτικά τραγούδια, το «Πράσινα βουνά και χρυσαφένιοι κάμποι» σε στίχους και μουσική του ίδιου. Ενα από τα συγκλονιστικότερα κομμάτια του δίσκου είναι το «Βάγια Μοσχοβάγια», που αναφέρεται σε ένα ζευγάρι άοπλο, τον Χρήστο και την Ελένη, που τους τουφέκισαν οι Γερμανοί.
Στην εκπομπή μιλούν για τον Κώστα Βίρβο ο ποιητής και χρονογράφος Δημήτρης Ιατρόπουλος, ο Στέλιος Διονυσίου, ο Χρήστος Νικολόπουλος που του οφείλει το ξεκίνημά του το 1968 όταν εγκαινιάστηκε η συνεργασία τους με το τραγούδι «Νυχτερίδες και αράχνες», ο Τόλης Βοσκόπουλος, ο Δημήτρης Τσαουσάκης, ο Αντώνης Κυρίτσης, και ο φίλος του Γ. Παπαδημητρόπουλος, Αντ/γος, Β΄Υπαρχηγός Αστυνομίας.
Σε όλη τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται αποσπάσματα από εκπομπές και κινηματογραφικές ταινίες απ’ όπου ακούγονται μεγάλες επιτυχίες σε στίχους του Κώστα Βίρβου: «Περιπλανώμενη ζωή» σε μουσική Β. Τσιτσάνη (τραγουδά η Σωτηρία Μπέλλου), «Στου Μπελαμή το ουζερί» με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, «Κοιμήσου αγγελούδι μου» Μ. Θεοδωράκη, «Μια παλιά ιστορία» με τον Στέλιο Καζαντζίδη, «Στο κατώφλι ένα γράμμα πεταμένο» με τη Μαίρη Λίντα, «Άνοιξε μάνα άνοιξε», «Ψύλλοι στ’ αυτιά μου μπήκανε», «Σε ικετέυω», «Ίσως» του Θ. Δερβενιώτη, «Λίγα ψίχουλα αγάπης σου γυρεύω», «Γιατί να γίνω μάνα» σύνθεση Χρήστου Λεοντή, «Ρίξε μια ζαριά καλή», «Σου χω έτοιμη συγγνώμη» Θ. Δερβενιώτη, «Βάγια Μοσχοβάγια» με τον Αντώνη Κυρίτση κ.ά.
Τα γυρίσματα έγιναν στο Θέατρο Πειραιώς 131.
Έτος παραγωγής: 2000
Σκηνοθεσία: Στέλιος Ράλλης
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr