Ο Κώστας Βρεττάκος, σκηνοθέτης, φωτογράφος, εκδότης, διαφημιστής, πεζογράφος και ποιητής, έφυγε από τη ζωή πριν από 5 χρόνια, στις 6 Νοεμβρίου 2018. Γιος του σπουδαίου Έλληνα ποιητή, νικηφόρου Βρεττάκου, ξεχώρισε από μικρός για τις καλλιτεχνικές του ευαισθησίες και ασχολήθηκε από νωρίς με τον κινηματογράφο. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1938 και σπούδασε κινηματογράφο στην Ελλάδα και την Ιταλία, ενώ η πρώτη του επαφή με τον κινηματογράφο έγινε το 1966, όταν συμμετείχε ως ηθοποιός στην ταινία μικρού μήκους του Παντελή Βούλγαρη «Τζίμης ο Τίγρης». Κατά την περίοδο 1977-1987 γύρισε μικρού μήκους ντοκιμαντέρ, ενώ η μοναδική μεγάλου μήκους μυθοπλασίας ταινία του «Τα παιδιά της Χελιδόνας» (1987), με πρωταγωνιστές τον Αλέκο Αλεξανδράκη και τη Μαίρη Χρονοπούλου, διακρίθηκε στο 28ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με βραβεία καλύτερης ταινίας, καλύτερου σεναρίου, ήχου, πρώτου γυναικείου ρόλου (Μαίρη Χρονοπούλου), δεύτερου ανδρικού ρόλου (Βασίλης Διαμαντόπουλος) και Βραβείο Κριτικών Κινηματογράφου. Ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο «Τρία Φύλλα», ασχολήθηκε ενεργά την διαχείριση του ελληνικού κινηματογράφου αρχικά ως ειδικός σύμβουλος κινηματογραφίας του υπουργείου Πολιτισμού (1989) και έπειτα ως πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (1991-1998) αλλά και εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Eurimages, (1991-2006). Το βιβλίο του «Ασκήσεις Περιέργειας» (εκδ. Ποταμός, 2016), τιμήθηκε το 2016 με το Βραβείο Μυθιστορήματος της Ακαδημίας Αθηνών.
Το Αρχείο της ΕΡΤ για τα πέντε χρόνια από το θάνατο του σημαντικού σκηνοθέτη παρουσιάζει την εκπομπή:
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
ΤΟ ΣΤΡΩΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΡΕΤΤΑΚΟΥ
(video)
Σε αυτό το επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ, παραγωγής 2009, σε σενάριο και σκηνοθεσία Άγγελου Κοβότσου, ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «Το στρώμα της καταστροφής», Κώστας Βρεττάκος, μαζί με τον αρχαιολόγο Πέτρο Θέμελη, επιστρέφουν στην αρχαία Καλλίπολη, στο σημείο όπου γυρίστηκε το ντοκιμαντέρ του 1978.
Τότε, ο αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης, διενεργούσε σωστική ανασκαφή, στην αρχαία Καλλίπολη, δίπλα στο χωριό Κάλιο (Βελούχι), στις όχθες του ποταμού Μόρνου. Ήταν η εποχή που κατασκευαζόταν το φράγμα του Μόρνου και η ομάδα των αρχαιολόγων έπρεπε να προλάβει να ολοκληρώσει την ανασκαφή προτού τα νερά της τεχνητής λίμνης καλύψουν την αρχαία πόλη και το χωριό Κάλιο. Ο σκηνοθέτης Κώστας Βρετάκος κατέγραφε με την κάμερά του επί δύο χρόνια (1978 – 80) το εγχείρημα, αλλά και την σταδιακή κάλυψη της αρχαίας πόλης και του χωριού από το νερό, μετά από πρόσκληση του Πέτρου Θέμελη. Από τα γυρίσματα αυτά προέκυψε το ντοκιμαντέρ «Το στρώμα της καταστροφής› το οποίο τιμήθηκε με το 1ο βραβείο ταινίας Μικρού μήκους στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1980 και διακρίθηκε σε πολλά ξένα φεστιβάλ.
Το 2009 ο σκηνοθέτης Κώστας Βρεττάκος επισκέπτεται τα ίδια μέρη, συναντά κατοίκους του Καλίου που υπάρχουν στην ταινία του και μοιράζεται τις αναμνήσεις του με τον αρχαιολόγο Πέτρο Θέμελη. Η κάμερα καταγράφει τις αλλαγές που έφερε ο χρόνος στο τοπίο και στους ανθρώπους με το πέρασμά του. Επιχειρείται μ’ αυτόν τον τρόπο ένας «διάλογος› με την ταινία του Βρεττάκου, αφού εικόνες του σήμερα αντιπαρατίθενται με τις εικόνες του τότε. Εξ ου και η παράφραση του σημερινού τίτλου της ταινίας : «Το στρώμα της καταστροφής αναδύεται›. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής ο Κώστας Βρεττάκος μαζί με τον Πέτρο Θέμελη επισκέπτονται τα σημεία στα οποία επικεντρώθηκε το ντοκιμαντέρ του 1978, στους αρχαιολογικούς χώρους, στο χωριό και τη λίμνη, ενώ συνομιλούν με τους κατοίκους της περιοχής και θυμούνται ιστορίες από τις ανασκαφές και τα γυρίσματα του 1978.
Σενάριο – σκηνοθεσία : ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΒΟΤΣΟΣ
Διεύθυνση φωτογραφίας : ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΥΛΙΔΗΣ
Έτος παραγωγής: 2009