Ο σπουδαίος αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης πέθανε στις 27 Οκτωβρίου 2023, αφήνοντας πίσω του πλούσιο ανασκαφικό και αναστηλωτικό έργο. Επί 36 χρόνια ήταν διευθυντής του Προγράμματος Ανασκαφής και Αναστήλωσης της Αρχαίας Μεσσήνης, προσφέροντας μεγαλειώδες έργο. Ανέδειξε την αρχαίο πολιτεία που ιδρύθηκε το 369 π.Χ. από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα, ως έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους παγκοσμίως.
Ο Πέτρος Θέμελης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Έλαβε πτυχίο Ιστορίας και Αρχαιολογίας από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Διετέλεσε επιστημονικός βοηθός στην Αρχαιολογική Υπηρεσία του Νομού Θεσσαλονίκης και συμμετείχε στις ανασκαφές Βεργίνας, Πέλλας κ.ά. Υπηρέτησε ως Επιμελητής και Έφορος Αρχαιοτήτων Hλείας-Mεσσηνίας, Aττικής-Εύβοιας, Φωκίδος-Λοκρίδος, Διευθυντής Mουσείου Δελφών και Προϊστάμενος Εφορείας Παλαιοαναθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας. Δίδαξε κλασική αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (1984-2003) Διηύθυνε την πανεπιστημιακή ανασκαφή της αρχαίας Eλεύθερνας (1985-2003) και από το 1986 διηύθυνε το έργο των ανασκαφών και των αναστηλώσεων της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας στην αρχαία Μεσσήνη, το οποίο βραβεύτηκε με τρία βραβεία Europa Nostra (2005, 2011, 2019).
Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ την αυτοβιογραφική εκπομπή:
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ
ΠΕΤΡΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ
(video)
Ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Πέτρος Θέμελης (1936-2023) ο οποίος σφράγισε με την παρουσία και το έργο του την αρχαιολογική έρευνα από την Πέλλα ως την Ερέτρια και από τους Δελφούς ως την Ελεύθερνα στην Κρήτη, κι έκανε όραμα ζωής του την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Μεσσήνης, αυτοβιογραφείται στο «Μονόγραμμα».
Μιλά για το οικογενειακό του περιβάλλον και τα μαθητικά του χρόνια στο Πειραματικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης όπου δίδασκε ο πατέρας του, φιλόλογος και ποιητής. Θυμάται τους δασκάλους του και το πνευματικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε και τον επηρέασε, όπως τη λογοτεχνική συντροφιά στο σπίτι της Ζωής Καρέλλη, λογοτέχνιδας και αδελφής του Νίκου-Γαβριήλ Πεντζίκη. Αναφέρεται στις σπουδές του στη Φιλολογία και αφηγείται πώς οδηγήθηκε στην απόφαση να το επάγγελμα του αρχαιολόγου. Καθοριστική στάθηκε η παρακολούθηση μαθημάτων στη Σχολή Ξεναγών, όπου συνάντησε τους τότε σπουδαίους αρχαιολόγους και βυζαντινολόγους της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στη Μακεδονία. Περιγράφει τους σταθμούς της διαδρομής του κατά τους οποίους μυήθηκε στην Αρχαιολογία την περίοδο 1955-1965. Έλαβε μέρος, κοντά στον Χαράλαμπο Πέτσα στην μεγάλη αρχαιολογική ανακάλυψη της Πέλλας, μια από τις μεγαλύτερες ανασκαφές τότε στην Ελλάδα ενώ η πορεία του ξεκίνησε όταν ο έφορος Αρχαιοτήτων Χαράλαμπος Μακαρόνας τον προσέλαβε στο Μουσείο Θεσσαλονίκης ως έμμισθο επιμελητή. Στη συνέχεια θυμάται πώς μπήκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία κι έγινε επιμελητής Αρχαιοτήτων και τον ερχομό του στην Αθήνα το 1963. Εξαίρει τη μαθητεία του δίπλα στη διακεκριμένη αρχαιολόγο Σέμνη Καρούζου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Σημαντική υπήρξε η πενταετής θητεία του στην Αρχαία Ολυμπία. Το 1969 πηγαίνει στο Μόναχο όπου εκπονεί τη διδακτορική του διατριβή.
Έπειτα η αφήγησή του επικεντρώνεται στην περίοδο της θητείας του επί 21 χρόνια στην Αρχαιολογική Υπηρεσία με αναφορές στις θέσεις τις οποίες υπηρέτησε ως το 1980. Πριν να εκλεγεί καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης το 1984, όπου δίδαξε ως το 2003, υπηρέτησε επί πέντε συνεχή έτη ως Έφορος Αρχαιοτήτων Φωκίδας και Διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου των Δελφών. Μιλά ακόμη για την ιδιωτική του ζωή, τη γνωριμία με τη γυναίκα του στην Αρχαία Ολυμπία, με την οποία απέκτησαν έναν γιο.
Στο τελευταίο μέρος της εκπομπής, ο Πέτρος Θέμελης μιλά για την αρχαιολογική έρευνα στην Αρχαία Μεσσήνη που άρχισε την περίοδο 1986-1987 και η οποία, χάρη στις ενέργειές του, συνέβαλε στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Κάνει επίσης αναφορά στην ίδρυση του Κέντρου Μελετών Αρχαίας Μεσσήνης στην οδό Ψαρομηλίγκου στην Αθήνα, με τη συμβολή της της Μελίνας Μερκούρη. Κάνει λόγο για τις ανασκαφικές και αναστηλωτικές εργασίες στον χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης και μας ξεναγεί στο περίφημο αρχαίο θέατρο με αναφορά στην κινητή σκηνή, το πλέον εντυπωσιακό στοιχείο του μνημείου που λειτουργούσε ως τον 1ο αι. μ.Χ., όπως ανακάλυψε ο ίδιος όταν έφερε στο φως τρεις παράλληλες λίθινες αύλακες όπου κυλούσαν οι τροχοί της. Τέλος, επισημαίνει τη συμβολή των θετικών επιστημών στην Αρχαιολογία κάνοντας λόγο για τη σύγχρονη τεχνολογία και τη μέθοδο του γεωραντάρ στην ανεύρεση θαμμένων αρχαιοτήτων.
Σκηνοθεσία: Ηρώ Σγουράκη
Έρευνα-παρουσίαση: Γιώργος Σγουράκης
Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης
Copyright ΕΡΤ Α.Ε. 2012-2013
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr