Κώστας Αξελός – 4 Φεβρουαρίου 2010

3 Φεβρουαρίου 2019

Πριν από εννέα χρόνια στις 4 Φεβρουαρίου 2010, “έφυγε” από τη ζωή ο Έλληνας φιλόσοφος και κορυφαίος διανοητής του 20ου αι. Κώστας Αξελός ο οποίος έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στο Παρίσι. Το τεράστιο φιλοσοφικό του έργο επικεντρώνεται στον Μάρξ, τον Φρόυντ και τον Χάιντεγκερ. Εξέδωσε είκοσι τέσσερα βιβλία και πλήθος κειμένων στα γαλλικά, τα ελληνικά και τα γερμανικά, τα οποία μεταφράστηκαν σε δεκαεννέα γλώσσες.
Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή “ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ. Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ” του 1983 που γυρίστηκε με αφορμή την επίσκεψη του διεθνούς φήμης φιλόσοφου στην Αθήνα, προσκεκλημένος του Γαλλικού Ινστιτούτου, όπου έδωσε διάλεξη. Η συγκεκριμένη εκπομπή παρουσίαζε για πρώτη φορά τον Έλληνα στοχαστή στην ελληνική τηλεόραση, ο οποίος από το 1945 ήταν εγκατεστημένος στη Γαλλία.
(video)
Νέο

Επεισόδιο αφιερωμένο στο φιλόσοφο και στοχαστή Κώστα Αξελό, ο οποίος αφηγείται την πορεία του στη ζωή και μιλάει για μια σειρά φιλοσοφικών θεμάτων που ο ίδιος θεωρεί σημαντικά, ιδιαίτερα για τη σύγχρονη κοινωνία. Σε συνέντευξή του στο σπίτι του ζωγράφου και θείου του Μιχάλη Αξελού, ο Κώστας Αξελός αφηγείται βιογραφικά του στοιχεία, την μεγαλοαστική του καταγωγή, την ένταξή του στην Εθνική Αντίσταση, την αποχώρησή του από το κομουνιστικό κίνημα και την απόφασή του να φύγει στο Παρίσι το 1945 για να σπουδάσει. Μιλάει για τις σπουδές φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και για την απογοήτευση που βίωσε και εκεί από τον ακαδημαϊσμό και τη σχολικότητα που κυριαρχούσε.

Ακολουθεί εκτενές απόσπασμα από τη διάλεξη που έδωσε ο Κώστας Αξελός στις 6 Απριλίου του 1983, προσκεκλημένος του Γαλλικού Ινστιτούτου, επισκεπτόμενος την Ελλάδα μετά από τριανταεπτά χρόνια. Τίτλος της διάλεξης: «Γιατί να σκεφτόμαστε». Αναφέρεται στις απαρχές της σκέψης από τον Ηράκλειτο και τον Παρμενίδη μέχρι τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, ενώ σχολιάζει με τρόπο πάντα επίκαιρο την μη-ανάγκη του σύγχρονου τεχνικού κόσμου για τη σκέψη. Όπως αναφέρει ο Έλληνας στοχαστής, χωρίς να είναι ούτε αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος, παρατηρεί ότι στην εποχή μας «δεν υπάρχει ζήτηση σκέψης» και ότι «η μη ανάγκη σκέψης σήμερα συμβαδίζει με την κυρίαρχη τάξη και αταξία των πραγμάτων».

Στη συνέχεια ο Κώστας Αξελός βρίσκεται στον Ναό του Ηφαίστου στο Θησείο και ανάμεσα στα αρχαιοελληνικά ερείπια, στην ελληνική φύση, τη βυζαντινή αρχιτεκτονική, ανατρέχει στην ιστορία της φιλοσοφίας, από τον Ηράκλειτο και τον Πλάτωνα, ως τον Μαρξ, τον Φρόϋντ και τον Χάϊντεγκερ και αναλύει τις απόψεις του σχετικά με τη φιλοσοφία, τη δημοκρατία, την αριστερά, τη μαρξιστική θεωρία, τη σύγχρονη κοινωνία και πολιτική, αλλά και τη φροϋδική σκέψη. Θέτει καίρια ερωτήματα όπως «Ποια είναι η πατρίδα της σκέψης;», «Το όραμα της δημοκρατίας είναι θεμιτό;», ενώ σχολιάζει τη σχέση της πολιτικής με τον τεχνικό κόσμο. Σε άλλο σημείο, αναφέρει τον «περιορισμό του ανθρώπινου οράματος από τα κυρίαρχα κόμματα» και επισημάνει ότι: «όσες φορές ο στοχαστής προσπάθησε να καλυφθεί κάτω από μια πολιτική στέγη, αυτή έπεφτε και τον πλάκωνε». Επίσης εξηγεί τα τρία κεντρικά σημεία του δικού του στοχασμού: τον Κόσμο, την Περιπλάνηση και το Παιχνίδι. Η εκπομπή τελειώνει με ένα ερώτημα που θέτει ο Κώστας Αξελός για τη σκέψη στη σύγχρονη νεοελληνική πραγματικότητα.

Η εκπομπή προβλήθηκε στις 12 Μαΐου 1983.

Σκηνοθεσία: Τάκης Χατζόπουλος

Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr

Γιώργος Αμαραντίδης – 2 Φεβρουαρίου 2013

1 Φεβρουαρίου 2019

Φέτος συμπληρώνονται έξι χρόνια από το θάνατο του Πόντιου λυράρη Γιώργου Αμαραντίδη, στις 2 Φεβρουαρίου 2013. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή:

ΜΟΥΣΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΜΑΡΑΝΤΙΔΗΣ

(video)

Νέο

Στον Πόντιο λυράρη Γιώργο Αμαραντίδη είναι αφιερωμένη εκπομπή. Ο ίδιος μιλά για τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο Καπνοχώρι Κοζάζης, όπου γεννήθηκε το 1944, όπως και για τους γονείς του, που κατάγονταν από την περιοχή Ματσούκας του Πόντου. Αποκαλύπτει πώς αγάπησε την ποντιακή λύρα από τον πατέρα του και πώς έκανε τους πρώτους πειραματισμούς του στα εφηβικά του χρόνια. «Όταν πήγαιναν οι γονείς μου στα χωράφια εγώ έβρισκα την ευκαιρία, έπαιρνα τον κεμεντζέ και προσπαθούσα. Είμαι αυτοδίδακτος. Όταν έφτασα 15 χρονών άρχισα να γίνομαι γνωστός στα γύρω χρονιά. Με έπαιρναν οι γέροι στις παρέες, στους γάμους. Από αυτούς έμαθα την παράδοση, τους στίχους», λέει χαρακτηριστικά.

Ο Γιώργος Αμαραντίδης μιλά επίσης για τη συνεργασία του με τη Δόρα Στράτου, που ξεκίνησε το 1973, για τα 11 χρόνια που δούλεψαν μαζί στο θέατρο της, αλλά και για τις περιοδείες τους σε διάφορες χώρες του εξωτερικού. Αναφέρεται επίσης στη συνεργασία του με τη Δόμνα Σαμίου, από την οποία, όπως παραδέχεται, έχει μάθει πολλά για την παράδοση. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής επισκέπτεται την Εύξεινο Λέσχη Κοζάνης και άλλα μέρη που αγάπησε και συνδέθηκε μαζί τους, ενώ παίζει κεμεντζέ και τραγουδάει. Στην εκπομπή ψάλλει ο πρωτοψάλτης της Παναγίας Σουμελά Βασίλειος Φωτειάδης και χορεύουν ο Χριστόφορος Χριστοφορίδης και ο Γιώργος Σπινθηρόπουλος.

Σενάριο-σκηνοθεσία: Μιχάλης Μούζας

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Κώστας Μουντάκης – 31 Ιανουαρίου 1991

30 Ιανουαρίου 2019

Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του λαϊκού καλλιτέχνη, λυράρη και τραγουδιστή Κώστα Μουντάκη που “έφυγε” από τη ζωή στις 31 Ιανουαρίου 1991, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την σχετική εκπομπή της σειράς ντοκιμαντέρ “ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ“.
(video)
Νέο Σειρά αυτοβιογραφικών ντοκιμαντέρ από το 1982, του Γιώργου και της Ηρώς Σγουράκη, στην οποία σκιαγραφούνται προσωπικότητες από τον πνευματικό, καλλιτεχνικό, πολιτικό και κοινωνικό χώρο. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «Μονόγραμμα», που αποτελεί ανάπλαση της εκπομπής του 1984, αυτοπαρουσιάζεται ο Κρητικός λυράρης και δάσκαλος της κρητικής μουσικής Κώστας Μουντάκης (γεν.1926).

Αρχικά, ο φακός της κάμερας περιηγείται στο χωριό όπου γεννήθηκε ο Κώστας Μουντάκης, στην Αλφά Μυλοποτάμου στο Ρέθυμνο ενώ προβάλλονται εικόνες από διάφορα μέρη της Κρήτης που συνδέονται με τη ζωή του. Ο κορυφαίος λυράρης που σηματοδότησε με την προσωπική του τεχνική στη λύρα την κρητική μουσική, αφηγείται λεπτομέρειες για τη ζωή του και την καλλιτεχνική του πορεία. Αναφέρεται στην καταγωγή των γονιών του και στη ρίζα της οικογένειάς του που κρατούσε από τον Καλλικράτη των Σφακίων. Μιλάει για τα σχολικά του χρόνια, καθώς και για την πρώτη του επαφή με τη δημοτική μουσική και τη λύρα. Περιγράφει πώς απέκτησε την πρώτη του λύρα μέσα στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής. Εξομολογείται ακόμη, τον προσωπικό του τρόπο που βιώνει και αντιλαμβάνεται την κρητική μουσική.

Κατόπιν, μνημονεύει την ένταξή του στον κύκλο των Κρητών μουσικών στην Αθήνα στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Μιλάει για τη συμβολή τους στην καθιέρωση της κρητικής μουσικής στην πρωτεύουσα, μέσα από την εμφάνισή τους στα κοσμικά κέντρα αλλά και από τις εκπομπές στο ραδιόφωνο που αποτελούσε το μοναδικό μέσο για την προβολή της παραδοσιακής μουσικής. Από το 1951 ξεκινάει στενή συνεργασία με τον Σίμωνα Καρά παίζοντας επανειλημμένα στο ραδιόφωνο του ΕΙΡ. Την ίδια εποχή ξεκινά να παίζει στην ταβέρνα του Μπασιά πίσω από την Αγία Ειρήνη, στην οδό Αιόλου, μαζί με τον λαουτιέρη Στέλιο Κουτσουρέλη και άλλους σπουδαίους μουσικούς. Ο Κώστας Μουντάκης θυμάται, επίσης, την περίοδο που δούλευε στο εργοστάσιο λιπασμάτων της Δραπετσώνας. Τέλος, κάνει αναφορά στις περιοδείες του στο εξωτερικό ως καθιερωμένος πλέον λυράρης αλλά και στην πρωτοβουλία του για την οργάνωση της κρητικής μουσικής διδασκαλίας, δηλωτική της συμβολής του στη διατήρηση της λαϊκής μουσικής παράδοσης του τόπου. Ιδρύει την πρώτη σχολή λύρας στο Ηράκλειο στο «Ωδείο Απόλλων», το 1979, μετά στο Ρέθυμνο (1980) κι έπειτα στα Χανιά το 1981. Όλη η εκπομπή είναι διανθισμένη με τραγούδια και σκοπούς από τη λύρα του Κώστα Μουντάκη. Προλογίζει ο Γιώργος Σγουράκης.

Η εκπομπή προβλήθηκε στις 21/2/2006.

Σκηνοθεσία: Γιώργος Σγουράκης

Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr

Ορέστης Μακρής – 29 Ιανουαρίου 1975

28 Ιανουαρίου 2019

Αφιέρωμα του Αρχείου της ΕΡΤ στον ηθοποιό Ορέστη Μακρή, που έφυγε από τη ζωή στις 29 Ιανουαρίου 1975. Μάθετε πώς από τενόρος έγινε ηθοποιός, πώς υποδύθηκε για πρώτη φορά τον «μεθύστακα», αλλά και άγνωστα περιστατικά από την πολύχρονη καριέρα του, μέσα από τις μαρτυρίες ανθρώπων του καλλιτεχνικού χώρου που τον έζησαν από κοντά, στην εκπομπή:

Τ’ ΑΣΤΕΡΙΑ ΛΑΜΠΟΥΝ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ

ΟΡΕΣΤΗΣ ΜΑΚΡΗΣ

(video)

Νέο

Στην εκπομπή σκιαγραφείται το πορτρέτου του ηθοποιού. Άνθρωποι του καλλιτεχνικού χώρου, σκηνοθέτες, ηθοποιοί μιλούν για το ξεκίνημα της καλλιτεχνικής του πορείας, για το ταλέντο και τους χαρακτηριστικούς ρόλους που υποδύθηκε.

Ο Αλέκος Σακελλάριος αποκαλύπτει πώς από οπερετικός τενόρος, ο Ορέστης Μακρής, έγινε ηθοποιός, πώς αντέδρασε όταν ο Αιμίλιος Βεάκης του πρότεινε για πρώτη φορά να υποδυθεί τον μεθύστακα σε κάποια επιθεώρηση, όπως και άγνωστα περιστατικά από την καριέρα του στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Η Ροζίτα Σώκου, αναφερόμενη στην ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα «Ο μεθύστακας», τονίζει ότι ο Ορέστης Μακρής κατάφερε έναν πραγματικό άθλο. «Από σκηνή σε σκηνή βυθιζόταν περισσότερο στο πιοτό. Περνούσαν τα χρόνια και έδειχνε την κατάπτωση του ανθρώπου. Από απλός, κεφάτος μπεκρής γινόταν ένας δύστυχος μεθύστακας», λέει χαρακτηριστικά.

Ο σκηνοθέτης Φίλιππος Φυλακτός μιλά για τη συνεργασία του μαζί του στην κινηματογραφική ταινία «Η κάλπικη λίρα», όπου ο ίδιος εργαζόταν ως βοηθός του Γιώργου Τζαβέλλα, τονίζοντας ότι ο Ορέστης Μακρής ήταν «ο πιο συνεπής, ο πιο πειθαρχημένος και ο πιο διαβασμένος ηθοποιός, ανάμεσα στους μεγάλους του ελληνικού κινηματογράφου». Για τον σπουδαίο ηθοποιό μιλούν επίσης ο Παντελής Παλιεράκης, φροντιστής της ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜ, ο Φρίξος Ηλιάδης και η Άννα Παναγιωτοπούλου, ενώ προβάλλονται αποσπάσματα από κινηματογραφικές ταινίες στις οποίες πρωταγωνίστησε.

Έτος παραγωγής: 1990

Σκηνοθεσία: Πάνος Κέκας

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος – 27 Ιανουαρίου

25 Ιανουαρίου 2019

Από το 2005, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η 27η Ιανουαρίου καθιερώθηκε ως Διεθνής Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος από τους Ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με σκοπό την αφύπνιση της κοινωνίας ώστε να μην επαναληφθούν ξανά όσα βίωσε η ανθρωπότητα την περίοδο του Ναζισμού. Η ημερομηνία επιλέχθηκε καθώς στις 27 Ιανουαρίου 1945 απελευθερώθηκε από τα προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύματα το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου.

Οι Εβραίοι της Ευρώπης υπήρξαν τα κύρια θύματα του ναζιστικού ρατσισμού και στο πλαίσιο της εφαρμογής του πολιτικού σχεδίου «Τελική Λύση», εξοντώθηκαν έξι περίπου εκατομμύρια Εβραίοι. Ανάμεσά τους, δεκάδες χιλιάδες Έλληνες Εβραίοι βρήκαν τον θάνατο στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ένα απόσπασμα από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης», θυμίζοντας τις μαύρες σελίδες ενός από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του 20ου αι. κατά της ανθρωπότητας, μέσα από τις συγκλονιστικές μαρτυρίες επιζώντων ομήρων στα ναζιστικά στρατόπεδα.
(video)
Το απόσπασμα, που προέρχεται από το 14ο επεισόδιο της ιστορικής σειράς ντοκιμαντέρ «Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης» με τίτλο «Η Οργανωμένη Τρομοκρατία των Κατακτητών», αναφέρεται στον εκτοπισμό και την εξόντωση των Ελλήνων Εβραίων και συγκεκριμένα στον αφανισμό της εβραϊκού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης, που το 1941 αποτελούσε τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα. Από τους 46.091 Θεσσαλονικείς Εβραίους που μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, επέστρεψαν μόνο 1950, δηλ. ένα ποσοστό 4% περίπου.
Για τη ναζιστική πολιτική πρακτική απέναντι στους Εβραίους μιλάει ο Γιάννης Τριάρχου, στέλεχος της ΕΠΟΝ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και ο Ελληνοεβραίος Σολομών Χάουελ, όμηρος, που κατάφερε να βγει ζωντανός από το στρατόπεδο του Άουσβιτς. Γίνεται ακόμη λόγος για τη συμπαράσταση του λαού της Θεσσαλονίκης και της εθνικής αντίστασης στους Ισραηλίτες. Τις απάνθρωπες συνθήκες εγκλεισμού ομήρων στα στρατόπεδα εξόντωσης περιγράφει ο Δημήτρης Μπαλτάς, όμηρος στο στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν. Περιλαμβάνεται σπάνιο φωτογραφικό υλικό και ξένα κινηματογραφικά ντοκουμέντα με σκηνές φρίκης από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Έτος παραγωγής: 1987

Σενάριο: Πέτρος Ανταίος – Αντώνης Βογιάζος
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Αναστασιάδης

Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr

Θόδωρος Αγγελόπουλος – 24 Ιανουαρίου 2012

23 Ιανουαρίου 2019

Με αφορμή την επέτειο θανάτου του βραβευμένου διεθνούς φήμης Έλληνα σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου, στις 24 Ιανουαρίου 2012, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει την εκπομπή «Παρασκήνιο» του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (ΡΙΚ) με τη συνέντευξή του, μόλις έναν χρόνο πριν από τον πρόωρο θάνατό του. Η συνέντευξη, που ολοκληρώθηκε σε δύο μέρη, δόθηκε στο ΡΙΚ το 2011, όταν ο ίδιος βρέθηκε στην Κύπρο με αφορμή την προβολή της ταινίας του «Η Σκόνη του Χρόνου» αλλά και για να αναζητήσει τους χώρους για το γύρισμα της επόμενης ταινίας του «Η άλλη θάλασσα», που θα συμπλήρωνε την τριλογία. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος μιλάει για την ταινία του «Η Σκόνη του Χρόνου» και ταυτόχρονα φωτίζει θέματα του κινηματογραφικού του κόσμου και πτυχές της κινηματογραφικής του δημιουργίας.

Α΄Μέρος
(video)
Η «Σκόνη του Χρόνου» αποτέλεσε τη δεύτερη ταινία της τριλογίας, η οποία παρακολουθεί τις σχέσεις και τα βιώματα των ηρώων στη δίνη των μεγάλων ιστορικών γεγονότων του 20ου αι. Στο Α΄ μέρος της εκπομπής, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος μιλάει για το σενάριο και τα χρονικά όρια της συγκεκριμένης ταινίας, και περιγράφει την εμπειρία του από τα γυρίσματα στις χώρες του εξωτερικού, τη Ρωσία και το Καζακστάν. Αναφέρεται ακόμη, στην ιδέα που στάθηκε η αφορμή για την τριλογία και στο ρόλο του αρχαίου δράματος στις ταινίες του. Περιγράφοντας την έννοια της «καταγωγικής αναφοράς» στους μύθους, ανατρέχει στην πρώτη του ταινία την «Αναπαράσταση» (1970), αντιπροσωπευτικό δείγμα του προσωπικού του ύφους. Εξηγεί τη σχέση του με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό που αναπτύσσει σε πολλά από τα έργα του, καθώς και για ποιο λόγο συγκεκριµένοι µύθοι, όπως αυτός των Ατρειδών, επανέρχονται στην καλλιτεχνική δηµιουργία του. Γίνεται, τέλος, αναφορά στη δραματουργική χρήση του χρόνου στις ταινίες του, με τον ίδιο να αποκαλύπτει στοιχεία της κινηματογραφικής του γραφής. Παρεμβάλλονται πλάνα από τα γυρίσματα της ταινίας «Η Σκόνη του Χρόνου» (2008).

Β΄Μέρος
(video)
Στο δεύτερο μέρος της εκπομπής, γίνεται λόγος, αρχικά, για το αυτοβιογραφικό μέρος του έργου του. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος αναφέρεται στα προσωπικά βιώματα της νεανικής του ηλικίας κατά την περίοδο του Εμφυλίου, τα οποία συμπεριέλαβε στις ταινίες του. Συζητώντας για τη «Σκόνη του Χρόνου», ταινία με χαρακτηριστικό της στοιχείο τις πολλαπλές αναδρομές στο παρελθόν, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος μιλάει για την μεγάλη Ιστορία, τον ρόλο της στη διαμόρφωση της προσωπικής ιστορίας και για τη σημασία της έννοιας του χρόνου. Στη συνέχεια, κάνει λόγο για τη συνεργασία του με την συνθέτρια Ελένη Καραϊνδρου αλλά και για τη σχέση που ο ίδιος αναπτύσσει με τους ηθοποιούς που συμμετέχουν στις ταινίες του. Αφηγείται, τέλος, την πρώτη του επαφή με τον κινηματογράφο, την απόφασή του να γίνει σκηνοθέτης και θυμάται περιστατικά από τη φοίτησή του στην Εθνική Σχολή Κινηματογράφου της Γαλλίας. Στην εκπομπή προβάλλονται αποσπάσματα από τις ταινίες του «Η Σκόνη του Χρόνου», «Ο Θίασος» (1975), «Ο Μεγαλέξαντρος» (1980) και «Ταξίδι στα Κύθηρα» (1984).

Έρευνα-Παρουσίαση: Μαρία Αγγελίδου

Σκηνοθεσία: Σοφία Μουαϊμη

Παραγωγή ΡΙΚ 2011

Το πρόγραμμα εντάσσεται στο πλαίσιο της ανταλλαγής αρχειακού υλικού μεταξύ των Αρχείων ΡΙΚ-ΕΡΤ.

Δείτε περισσότερα εδώ: ΑΡΧΕΙΑ ΕΡΤ – ΡΙΚ

Μενέλαος Λουντέμης – 22 Ιανουαρίου 1977

21 Ιανουαρίου 2019

Ένα σπάνιο τηλεοπτικό ντοκουμέντο ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ, με αφορμή τη συμπλήρωση 42 χρόνων από το θάνατο του Μενέλαου Λουντέμη, στις 22 Ιανουαρίου 1977. Πρόκειται για την εκπομπή «Πορτραίτα της Πέμπτης», η οποία μαγνητοσκοπήθηκε την Τρίτη 25 Ιανουαρίου 1977, λίγο μετά την κηδεία του.

ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ ΤΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ

ΟΙ ΚΕΡΑΣΙΕΣ ΔΕΝ Θ’ ΑΝΘΙΣΟΥΝ ΕΦΕΤΟΣ…

(video)

Νέο

Οι πρώτες ελπίδες και τα τελευταία όνειρα του Μενέλαου Λουντέμη καταγράφονται στο αφιέρωμα που ετοίμασε ο Φρέντυ Γερμανός και προβλήθηκε λίγες μέρες μετά το θάνατο του. Όπως τονίζει ο παρουσιαστής, δεν πρόκειται για το πορτρέτο του αλλά για ένα ρεπορτάζ γύρω από τη ζωή του σπουδαίου συγγραφέα και ποιητή. Κάποια από τα ποιήματα του διαβάζει ο καλός του φίλος Μάνος Κατράκης, ενώ ακούγεται ο ίδιος σ’ ένα μαγνητοφωνημένο γράμμα που είχε στείλει στους φίλους του, παραμονές Πρωτοχρονιάς του 1970.

Στην εκπομπή μιλά ο παλιός του φίλος Θεόδωρος Ευθυμιάδης, ο οποίος αποκαλύπτει πως γνωρίστηκαν στην Αιδηψό το 1928, όπου ο Μενέλαος Λουντέμης εργαζόταν ως γκαρσόνι σε ένα καφενείο. Θυμάται τις δύσκολες στιγμές των νεανικών τους χρόνων που πέρασαν μαζί στη σοφίτα της οδού Γενναδίου, όπως και τα λόγια που του έλεγε τότε: «Εμένα που με βλέπεις μια μέρα θα πουλάω δικά μου βιβλία και θα γράφουν όλες οι εφημερίδες για μένα». Αναφέρεται επίσης στο τελευταίο Σάββατο της ζωής του, το οποίο πέρασαν μαζί.

Σημαντική είναι και η μαρτυρία του Γιώργου Αβτζή, στο δικηγορικό γραφείο του οποίου εργαζόταν ως δακτυλογράφος ο Μενέλαος Λουντέμης το 1936. Εκεί έγραψε και τη συλλογή διηγημάτων του «Τα πλοία δεν άραξαν», που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας το 1938. Για τα 18 χρόνια που έζησε στη Ρουμανία μιλά ο Β’ γραμματέας της Ρουμανικής Πρεσβείας Ντιμίτρου Νικολάι, ενώ προβάλλεται η συνέντευξη που είχε δώσει στο δημοσιογράφο της ΕΡΤ Μανώλη Μαυρομμάτη αμέσως μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα. Για τον τελευταίο χρόνο της ζωής του Μενέλαου Λουντέμη μιλά ο φίλος και εκδότης του Αριστείδης Κλάδος, όπως και η δακτυλογράφος του Δέσποινα Λιαναρδοπούλου, η οποία ήταν και το τελευταίο πρόσωπο που μίλησε μαζί του στο τηλέφωνο. Στην εκπομπή προβάλλεται φωτογραφικό υλικό από τη ζωή του και πλάνα από την κηδεία του.

Τηλεσκηνοθεσία: Δάφνη Τζαφέρη

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Γιάννης Σκαρίμπας – 21 Ιανουαρίου 1984

20 Ιανουαρίου 2019

Συμπληρώνονται φέτος 35 χρόνια από τον θάνατο του λογοτέχνη Γιάννη Σκαρίμπα (γεν. 1893), ο οποίος “έφυγε” από τη ζωή στις 21 Ιανουαρίου 1984. Ιδιόρρυθμος στη γλώσσα και νεωτεριστής, υπήρξε ξεχωριστή περίπτωση για την ελληνική λογοτεχνία. Μοναδική και αυθεντική προσωπικότητα, έζησε όλη του τη ζωή στη Χαλκίδα η οποία υπήρξε σημείο αναφοράς στο έργο του. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή:

ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

ΤΟ ΣΟΛΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΣΚΑΡΙΜΠΑ

(video)
Νέο Το επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ “Παρασκήνιο” με τίτλο “Το Σόλο του Γιάννη Σκαρίμπα” παρουσιάζει το πορτρέτο του συγγραφέα μέσα από μια ανάλυση του έργου του.
Οι μελετητές του έργου του Γιάννη Σκαρίμπα, Συμεών Σταμπουλού και Κατερίνα Κωστίου, ανατρέχουν σε όλο το εύρος της συγγραφικής του δραστηριότητας και εξηγούν την ιδιαιτερότητα των διηγημάτων του, παραθέτοντας ταυτόχρονα στοιχεία που αφορούν τη ζωή του στη Χαλκίδα. Εξηγούν τη σχέση του με τον μοντερνισμό, την ηθογραφική χροιά των έργων του και την ταξική τοποθέτηση του ίδιου του Γιάννη Σκαρίμπα όπως αυτή προκύπτει μέσα από τα διηγήματά του.

Η πρώτη του επίσημη εμφάνιση στα νεοελληνικά γράμματα γίνεται το 1929 όταν παίρνει το πρώτο βραβείο διηγήματος για το διήγημά του “Καπετάν Σουρμελής ο Στουραΐτης”. Το 1930 εκδίδει την πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο “Καημοί στο Γριπονήσι”. Στην εκπομπή σχολιάζεται ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκε το έργο του και η αδυναμία να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του λογοτεχνικού πλούτου που αυτό περιείχε. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το βιβλίο του “Το 21 και η Αλήθεια” είναι ίσως το πλέον γνωστό, αλλά ότι δεν έχει αναγνωριστεί όπως θα έπρεπε το σύνολο του έργου του (όπως τα διηγήματα “Ο Μαριάμπας”, “Το Σόλο του Φίγκαρω” και “Η Περίπολος Ζ”). Εξηγείται, επίσης, η ιδιαίτερη χρήση της γλώσσας στα διηγήματά του και η επίσης ξεχωριστή φύση των χαρακτήρων του, οι οποίοι είναι πάντα πολύ ανθρώπινοι και συχνά τρελαίνονται ή αυτοκτονούν. Το έργο του Σκαρίμπα σύμφωνα με τους Συμεών Σταμπουλού και Κατερίνα Κωστίου συγκρίνεται με αυτό του Παπαδιαμάντη και Ντοστογιέφσκι, χαρακτηρίζεται από την πρωτοτυπία στα θέματα, στους χαρακτήρες και από έναν μοντερνισμό ακούσιο, υπερβαίνοντας την ηθογραφία και δυναμιτίζοντας κάθε συγγραφική τεχνοτροπία. Γίνεται επίσης λόγος για τη σχέση του με τη γενιά του ’30.

Το επεισόδιο περιλαμβάνει πλάνα από αποσπάσματα συνέντευξης του Γιάννη Σκαρίμπα στην εκπομπή “Παρασκήνιο” του 1978, σε σκηνοθεσία Βασίλη Κεσίσογλου. Κατά τη διάρκεια της αφήγησης προβάλλονται πλάνα από την πόλη της Χαλκίδας, τον τόπο στον οποίο έζησε και από τον οποίο εμπνεύστηκε ο συγγραφέας. Επίσης εμφανίζονται χειρόγραφά του αλλά και φωτογραφίες από φιγούρες θεάτρου σκιών-καραγκιόζη, τις οποίες κατασκεύαζε ο ίδιος. Διαβάζονται αποσπάσματα από τα έργα του “Καημοί στο Γριπονήσι”, “Το θείο τραγί”, “Μαριάμπας”, “Στάδιον Δόξης” “Το Σόλο του Φίγκαρω”.

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Γκουζιώτης

Έτος παραγωγής: 2008

Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr

Βασίλης Τσιτσάνης – 18 Ιανουαρίου 1984

18 Ιανουαρίου 2019

Φέτος συμπληρώνονται 35 χρόνια από το θάνατο του Βασίλη Τσιτσάνη, στις 18 Ιανουαρίου 1984. Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη του, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το επεισόδιο από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Τραγούδια που έγραψαν ιστορία»:

«ΣΥΝΝΕΦΙΑΣΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ» (1948)

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΤΣΙΤΣΑΝΗ

(video)

Νέο

Το συγκεκριμένο επεισόδιο είναι αφιερωμένο στο τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη «Συννεφιασμένη Κυριακή». Ο Κώστας Παπαδόπουλος, ο Γιώργος Κοντογιάννης, ο Στέλιος Φαρατζής-«Κίμων» και ο Κώστας Τρίμης μιλούν για την αξία και τη σημαντικότητα του συγκεκριμένου τραγουδιού, ενώ παρουσιάζεται βίντεο στο οποίο ο Βασίλης Τσιτσάνης αποκαλύπτει την πηγή έμπνευσής του: «Στην κατοχή, στη Θεσσαλονίκη, εμπνεύστηκα τη «Συννεφιασμένη Κυριακή». Τη ματωμένη εκείνη Κυριακή, που αφορμή μου έδωσαν τα πολλά περιστατικά. Η φτώχεια, η πείνα, η δυστυχία, η καταπίεση, η εξαθλίωση, οι πολλές ελλείψεις και οι εκτελέσεις».

Ακόμα, ο Κώστας Παπαδόπουλος θυμάται πως έκαναν πρόβες στο υπόγειο του σπιτιού του Βασίλη Τσιτσάνη, αλλά και την ηχογράφηση της «Συννεφιασμένης Κυριακής» με ερμηνευτές τον Στέλιο Καζαντζίδη, τη Γιώτα Λύδια και τη Μαρινέλλα. Ο Γιώργος Κοντογιάννης μιλά για την γνωριμία του με τον συνθέτη, που, όπως τονίζει, επηρέασε όλα τα είδη του τραγουδιού. «Πήρε το ρεμπέτικο τραγούδι και το έκανε λαϊκό, με την έννοια της λαϊκής, της ευρύτατης κοινωνικής αποδοχής. Τα τραγούδια του τραγουδιόταν από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα, σε όλη την Ελλάδα. Αυτό ο Τσιτσάνης το ήθελε, το επιδίωξε και το κατάφερε», αναφέρει χαρακτηριστικά. Παράλληλα ο Κώστας Τρίμης μιλά για τα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου και αποκαλύπτει πως ένιωσε όταν άκουσε τη «Συννεφιασμένη Κυριακή», ενώ ο Στέλιος Φαρατζής-«Κίμων» θυμάται τι γινόταν στο «Χάραμα» όταν ο Βασίλης Τσιτσάνης έπαιζε το συγκεκριμένο τραγούδι.

Στην εκπομπή ακούγονται η πρώτη εκτέλεση της «Συννεφιασμένης Κυριακής», με τον Πρόδρομο Τσαουσάκη και τη Σωτηρία Μπέλλου, η δεύτερη με τη Μαρίκα Νίκου και τον Γιαννόπουλο και η τρίτη με τον Στέλιο Καζαντζίδη, τη Γιώτα Λύδια και τη Μαρινέλλα. Επίσης, παρουσιάζονται αποσπάσματα από την εκπομπή «Τσιτσάνης-40 χρόνια τραγούδια», καθώς και αρχειακό υλικό.

Έτος παραγωγής 2007

Σκηνοθεσία-παραγωγή: Γιώργος Χρ. Ζέρβας

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr

Δανάη Στρατηγοπούλου – 18 Ιανουαρίου 2009

17 Ιανουαρίου 2019

Συμπληρώνονται φέτος δέκα χρόνια από το θάνατο της αξέχαστης τραγουδίστριας Δανάης, η οποία «έφυγε» από τη ζωή στις 18 Ιανουαρίου 2009, έχοντας διανύσει 45 χρόνια παρουσίας στο χώρο της μουσικής, υπηρετώντας το ελαφρό τραγούδι και ερμηνεύοντας όλους τους κορυφαίους συνθέτες της εποχής της. Τη δεκαετία του’ 30 μαζί με τη Σοφία Βέμπο υπήρξαν οι δημοφιλέστερες τραγουδίστριες του είδους. Ο Χρήστος Χαιρόπουλος είχε πει για τη Δανάη: «..έχει μια φωνή σαν την εμφάνισή της. Απαλή, γλυκιά, βελουδένια. Ευγενική, συγκρατημένη, ακολουθώντας απόλυτα τους νόμους της μουσικής αισθητικής. Όταν προχωρεί με την κιθάρα της για να σταθεί να τραγουδήσει σας δίδει την εντύπωσιν μιας ιέρειας».(εφημ. Μακεδονία, 18.12.1937).
Από νωρίς καθιερώθηκε ως ιδιαίτερη ερμηνεύτρια του Κλέωνα Τριανταφύλλου-Αττικ και ταυτίστηκε με τις μεγάλες δημιουργίες του: «Ζητάτε να σας πω», «Μαραμένα τα γιούλια», «Άδικα πήγαν τα νιάτα μου». Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ανέπτυξε έντονη αντιστασιακή ενώ την περίοδο της επταετίας έζησε στη Χιλή. Η Δανάη Στρατηγοπούλου υπήρξε ακόμη συγγραφέας, ποιήτρια και δημοσιογράφος ενώ ασχολήθηκε και με μεταφράσεις, όπως με τη μετάφραση του «Κάντο Χενεράλ (Canto General)», έργο του νομπελίστα ποιητή Πάμπλο Νερούδα, τον οποίο γνώρισε προσωπικά.
Το Αρχείο της ΕΡΤ, τιμώντας τη μνήμη της, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει ένα μοναδικό ραδιοφωνικό ντοκουμέντο του 1955 από την εκπομπή του ΕΙΡ «Πέστε Μας τη Γνώμη Σας».
(audio)
Νέο Πρόκειται για ενημερωτική εκπομπή του ΕΙΡ της περιόδου 1954-1955 που παρουσίαζε θέματα επικαιρότητας και μεταδιδόταν κάθε Τετάρτη από το Β΄ Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Η συγκεκριμένη εκπομπή απ’ όπου προέρχεται το απόσπασμα, είχε ως θέμα της την ελαφρά μουσική και περιλάμβανε δηλώσεις Ελλήνων καλλιτεχνών. Στο πλαίσιο αυτό δόθηκε η συνέντευξη της Δανάης Στρατηγοπούλου, το παλαιότερο σωζόμενο ντοκουμέντο με τη φωνή της στο ΕΙΡ.

Στη σπάνια αυτή ηχογράφηση, η Δανάη μιλάει στον Νέστορα Μάτσα για το ελαφρό τραγούδι, το οποίο με αυταπάρνηση υπηρέτησε, χαρακτηρίζοντάς το «μεγάλη Τέχνη των μικρών τραγουδιών» και καταθέτει παράλληλα μια αποτίμηση της δικής της στάσης απέναντι στην εμπορικότητα στο χώρο της μουσικής. Επίσης, η σπουδαία τραγουδίστρια, με αφορμή τη συμπλήρωση 11 χρόνων από το θάνατο του Αττίκ, μιλάει για τον δάσκαλό της. Η συνεργασία της με τον πρωτεργάτη της θρυλικής Μάντρας είχε ξεκινήσει στα τέλη του 1935, μια συνεργασία που άφησε εποχή στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού. Η Δανάη θυμάται την είδηση του θανάτου του Αττίκ το 1944 και περιγράφει με συγκινητικό τρόπο την καλλιτεχνική του φυσιογνωμία.

Στη συνέχεια, παίζει και ερμηνεύει τραγούδια του Αττίκ συντροφιά με την κιθάρα της και με τη συνοδεία των μαθητών της. Ήταν η εποχή που η Δανάη δίδασκε φωνητική και ορθοφωνία στο Ελληνικό Ωδείο, στο Ωδείο Ορφείο και στη Σχολή Χατζίσκου μεταδίδοντας την τέχνη της σε μια ολόκληρη γενιά νεότερων τραγουδιστών όπως η Άντζελα Ζήλεια, η Μαριάννα Χατζοπούλου, ο Νάσος Πατέτσος κ.ά. Ακούγονται στίχοι από τα τραγούδια του Αττίκ: «Αν βγουν αλήθεια», «Άδικα πήγαν τα νιάτα μου», «Τόσοι σου παν σ’ αγαπώ», «Γιατί μεθώ», καθώς και από το ανέκδοτο ως τότε τραγούδι του «ο Χωρισμός».

Η ηχογράφηση της συνομιλίας πραγματοποιήθηκε το 1955 στο σπίτι της Δανάης από το συνεργείο της Υπηρεσίας Επικαίρων του ΕΙΡ.

Η συγγραφή και η ραδιοφωνική παραγωγή ήταν του Κώστα Ασημακόπουλου και του Νέστορα Μάτσα.

Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr

1...27,71627,71727,718...27,764 Σελίδα 27,717 από 27,764

ert.gr

Κώστας Αξελός – 4 Φεβρουαρίου 2010

Γιώργος Αμαραντίδης – 2 Φεβρουαρίου 2013

Κώστας Μουντάκης – 31 Ιανουαρίου 1991

Ορέστης Μακρής – 29 Ιανουαρίου 1975

Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος – 27 Ιανουαρίου

Θόδωρος Αγγελόπουλος – 24 Ιανουαρίου 2012

Μενέλαος Λουντέμης – 22 Ιανουαρίου 1977

Γιάννης Σκαρίμπας – 21 Ιανουαρίου 1984

Βασίλης Τσιτσάνης – 18 Ιανουαρίου 1984

Δανάη Στρατηγοπούλου – 18 Ιανουαρίου 2009

Burning (Το Παιχνίδι με τη Φωτιά)

A Kid Like Jake

Descendants of the Sun – Οι απόγονοι του ήλιου