47 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την 23η Φεβρουαρίου 1975, όπου οι 2 κρητικοί αντάρτες Σπύρος Μπλαζάκης και Γιώργης Τζομπανάκης κατεβαίνουν από το βουνό, όπου παρέμεναν κρυμμένοι για 35 περίπου χρόνια.
Oι Σπύρος Μπλαζάκης (1916 – 4 Δεκεμβρίου 1996) και Γιώργης Τζομπανάκης (1919- 1 Νοεμβρίου 1996) ήταν Έλληνες Κρητικοί αντάρτες, μέλη του ΕΑΜ (Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου) και αργότερα του ΔΣΕ (Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας) και πολέμησαν στη Μάχη της Κρήτης, στην Κατοχή ως μέλη της Εθνικής Αντίστασης αλλά και στον Εμφύλιο, στην περιοχή των Λευκών Ορέων της Κρήτης.
Με το πέρας του Εμφυλίου, πολλοί αντάρτες του ΔΣΕ βρέθηκαν σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όμως οι αντάρτες στην Κρήτη έμειναν εγκλωβισμένοι στο νησί τους και οι Μπλαζάκης και Τζομπανάκης παρέμειναν παράνομοι και κρυμμένοι εκεί για περίπου 35 χρόνια, καθώς επικηρύχθηκαν με κατηγορίες για αντικυβερνητική δράση. Διώχθηκαν από τους Γερμανούς, τους Βρετανούς, τη δικτατορία των συνταγματαρχών και αρνήθηκαν τρεις φορές την αμνηστία που τους προσέφεραν οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα. Τελικά, η αμνηστία και η απελευθέρωση ήρθε λίγους μήνες μετά τη μεταπολίτευση, το 1975.
Με αφορμή την επέτειο 47 ετών από την επανεμφάνιση των δύο ανταρτών το Αρχείο της ΕΡΤ ψηφιοποίησε και παρουσιάζει επεισόδιο της σειράς «Εκπομπές που αγάπησα» (προβλήθηκε στις 3/7/1994 ) στο οποίο ο Φρέντυ Γερμανός θυμάται την εκπομπή – αφιέρωμα της σειράς «Πρώτη σελίδα» (προβλήθηκε στις 30/6/1982) στους δύο Κρητικούς ήρωες.
ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ
ΣΠΥΡΟΣ ΜΠΛΑΖΑΚΗΣ & ΓΙΩΡΓΗΣ ΤΖΟΜΠΑΝΑΚΗΣ
(video)
Στο συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς «Εκπομπές που αγάπησα» οι Γιώργης Τζομπανάκης και Σπύρος Μπλαζάκης αφηγούνται τη ζωή τους στα 35 χρόνια Αντίστασης στην Κρήτη- κατά την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, από τον Μάιο του 1941, στον Εμφύλιο Πόλεμο, έως το 1975, οπότε και έλαβαν αμνηστία και μιλούν για την επιβίωσή τους στις σπηλιές και στα βουνά της Κρήτης και ξεδιπλώνουν μαζί την κοινή τους ιστορία επιβίωσης.
Αρχικά ο Φρέντυ Γερμανός επισημαίνει πως το μήνα προβολής της εκπομπής (Ιούλιος 1994) συμπληρώνονταν είκοσι χρόνια Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Παράλληλα κάνει λόγο για μία ακόμη επέτειο, που δεν ήταν ευρέως γνωστή, αυτή της επανεμφάνισης των δύο ανταρτών στον δημόσιο βίο του τόπου τους. Μας συστήνει τους δύο αντάρτες και παρουσιάζει άρθρο της εφημερίδας Guardian με θέμα τους δύο άντρες και την ιστορία τους.
Έπειτα η εκπομπή παρουσιάζει μια «ξενάγηση» σε κρυψώνες των δύο Κρητικών ενώ παράλληλα ακούγεται κρητική παραδοσιακή μουσική. Άντρες και γυναίκες από την Κρήτη μιλάνε στην κάμερα της εκπομπής για τον Τζομπανάκη και τον Μπλαζάκη, σκιαγραφώντας το πορτραίτο δύο ασυμβίβαστων ηρώων. Ο Γιώργης Τζομπανάκης μιλά για τη Μάχη της Κρήτης, αναφέροντας τις ιδιαιτερότητές της σε σχέση με άλλες συρράξεις του Β’ παγκόσμιου πολέμου. O Σπύρος Μπλαζάκης συνεχίζει την εξιστόρηση για τη μάχη, και αναφέρει με υπερηφάνεια μεταξύ άλλων το δισταγμό των Γερμανών αλεξιπτωτιστών να προσεγγίσουν την Κρήτη μετά τη σκληρή αντίσταση από τους ντόπιους.
Ο Φρέντυ Γερμανός χαρακτηρίζει το επεισόδιο ως «ντοκουμέντο ανθρώπινης επιβίωσης» και ακολουθεί η εξιστόρηση των δυο ανταρτών σχετικά με το πώς επιβίωσαν τόσα χρόνια, ενώ ο Mπλαζάκης περιγράφει πώς εγκλωβίστηκαν σε σπηλιά σε παραθαλάσσια κρυψώνα για κάποιες ημέρες και πως παρασκεύασαν την κρητική «φτωχόσουπα» για να επιβιώσουν.
Αργότερα η εκπομπή μας μεταφέρει στο 1955 όπου οι δύο άντρες συμπληρώνουν 14 χρόνια επιβίωσης, αναφέροντας την άρνηση τους να υπογράψουν δήλωση μετάνοιας. Περιγράφεται η περίοδος του πρώτου μισού της δεκαετίας του 1960 και ο Μπλαζάκης μιλά για το τραγούδι, τη διασκέδαση και το χορό, εκφάνσεις της καθημερινότητας στις οποίες συμμετείχαν κάποιες φορές κρυφά. Ο Φρέντυ Γερμανός μιλά για το τέλος της μεγάλης περιπέτειας των δύο αντρών με την αμνηστία που τους χορηγήθηκε το 1975. Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνεντεύξεις των συζύγων των ανταρτών, Ευαγγελίας Μπλαζάκη και Μαρίας Τζομπανάκη ενώ προβάλλονται και προσωπικά – οικογενειακά τεκμήρια.
Το επεισόδιο κλείνει με συζήτηση του Φ. Γερμανού και των δύο αντρών για τον τρόπο με τον οποίο τελείωσε η ιστορία τους στο βουνό, για το πώς αποχαιρέτισαν τις σπηλιές, βλέποντάς τις πλέον σαν ζωντανούς οργανισμούς. Ο Μπλαζάκης παίζει λύρα, ενώ προβάλλονται πλάνα της 23ης Φλεβάρη 1975 με τη λεζάντα «Γυρισμός από 35 χρόνια νύχτα». Οι δύο αντάρτες χαρακτηρίζουν τον εμφύλιο πόλεμο ως ότι χειρότερο μπορεί να συμβεί στην ανθρώπινη κοινωνία.
Μέσω της προβολής τεκμηρίων και αρχειακού υλικού από την ελληνική και ξένη επικαιρότητα (πλάνα αρχείου από τον Β παγκόσμιο πόλεμο, παλιές φωτογραφίες των δύο ανταρτών, σελίδες εφημερίδων, χάρτες και αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό) εντάσσεται η κοινή ιστορία επιβίωσης των δύο ανταρτών στο γενικότερο ιστορικό πλαίσιο.
Σκηνοθετική επιμέλεια: Στέλιος Ράλλης
Παρουσίαση: Φρέντυ Γερμανός
Έτος παραγωγής: 1994
Ημερομηνία πρώτης προβολής: 3/7/1994
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr