Σαν σήμερα, στις 8 Οκτωβρίου 1912, ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τη Λήμνο έπειτα από 456 χρόνια Οθωμανικής κυριαρχίας. Η απελευθέρωση της Λήμνου από τον ελληνικό στόλο, το θρυλικό θωρηκτό Αβέρωφ και το ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη έγινε στα πλαίσια του Α’ Βαλκανικού πολέμου και έχει ιδιαίτερη σημασία μιας και αποτέλεσε τον προπομπό της απελευθέρωσης όλων των νησιών του Βορείου Αιγαίου.
Επιπλέον, η Λήμνος πολύ γρήγορα μετατράπηκε σε ορμητήριο του ελληνικού στόλου, ο οποίος κατάφερε να εμποδίσει τη μεταφορά τουρκικών στρατευμάτων από τη Μ. Ασία στη Μακεδονία και τη Θράκη όπου βρισκόταν σε εξέλιξη η προέλαση του ελληνικού στρατού. Έτσι, σε λιγότερο από 20 μέρες αργότερα τα ελληνικά στρατεύματα εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη.
Το Αρχείο της ΕΡΤ, με αφορμή την συμπλήρωση 110 ετών από το συγκεκριμένο γεγονός ψηφιοποίησε και παρουσιάζει την εκπομπή ”Απελευθέρωση της Λήμνου”.
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ
Το ιστορικό ντοκιμαντέρ ”Απελευθέρωση της Λήμνου”, παραγωγής 1990, παρουσιάζει το χρονικό της απελευθέρωσης του νησιού του Βορείου Αιγαίου.
Η εκπομπή ξεκινά με ένα απόσπασμα από το ημερολόγιο του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη όπου ο ίδιος περιγράφει την ημέρα της απελευθέρωσης του νησιού από τους Τούρκους και τις αντιδράσεις των ντόπιων. Επιπλέον, παρέχονται πληροφορίες για τη δοξολογία που τελέστηκε στο νησί ελεύθερα, για πρώτη φορά μετά από 456 χρόνια Οθωμανικής κατοχής και για τον τρόπο αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων. Δύο οργανοπαίχτες ερμηνεύουν ένα τοπικό, παραδοσιακό νησιώτικο τραγούδι.
Αναφορά γίνεται και στο έργο του Σοφοκλή ”Φιλοκτήτης” η υπόθεση του οποίου λαμβάνει χώρα στη Λήμνο ενώ προβάλλονται πλάνα και από το αρχαίο θέατρο του νησιού αλλά και από διάφορες αρχαιότητες. Παράλληλα, παρουσιάζεται το σχέδιο του Κουντουριώτη για μετατροπή της Λήμνου σε ορμητήριο του ελληνικού στόλου για την επίτευξη της απελευθέρωσης και των υπολοίπων νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου.
Στην συνέχεια, ο αφηγητής Λευτέρης Ελευθεριάδης διαβάζει το ιστορικό των ημερών της απελευθέρωσης από τις 6 έως τις 9 Οκτωβρίου 1912. Έπειτα, η Ελευθερία Παπαρετού, κόρη του ιερέα Παπαρετού ο οποίος συμμετείχε στην αντίσταση εναντίον των Τούρκων το 1912 μιλά για τον πατέρα της, την αποχώρηση των Τούρκων και περιγράφει τις αντιδράσεις των κατοίκων κατά την απελευθέρωση. Ο Ολυμπιόδωρος Ιωαννίδης μιλά για τον πατέρα του Εμμανουήλ Ιωαννίδη από τον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, απεσταλμένο της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου στη Λήμνο που είχε ανέλαβε να ξεσηκώσει τους κατοίκους για την απελευθέρωση. Τέλος, ένας ακόμη κάτοικος του νησιού θυμάται πως γιόρτασαν μαζί με τους στρατιώτες την απελευθέρωση του νησιού.
Έτος παραγωγής: 1990
Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Κωνσταντίνου
Αφήγηση: Λευτέρης Ελευθεριάδης