Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξέσπασε στην Ευρώπη, όταν η Ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία, σαν σήμερα, την 1η Σεπτεμβρίου του 1939. Ειδικότερα, τα ξημερώματα της 1ης Σεπτεμβρίου 1939, ο στρατός της Ναζιστικής Γερμανίας αιφνιδίασε τους Πολωνούς και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα κατέλαβε τη χώρα. Η Βαρσοβία δέχθηκε ανηλεείς βομβαρδισμούς από τη γερμανική αεροπορία (Luftwaffe) και το γερμανικό πυροβολικό. Τελικά παραδόθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου και μεγάλες περιοχές της χώρας προσαρτήθηκαν στο Ράιχ στις 8 Οκτωβρίου. Από τις 3 Σεπτεμβρίου 1939 (κήρυξη του πολέμου από την Μεγάλη Βρετανία στη Γερμανία) έως και τις 10 Μαΐου 1940 (έναρξη της Γερμανικής επίθεσης στο Δυτικό Μέτωπο), διεξάγονταν πολύ περιορισμένες χερσαίες ή εναέριες εχθροπραξίες κι η περίοδος αυτή ονομάστηκε ”Γελοίος Πόλεμος” (Drôle de Guerre).
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε για την Ευρώπη στις 9 Μαΐου 1945, με την είσοδο του σοβιετικού στρατού στο Βερολίνο και την συνθηκολόγηση της Γερμανίας και για τον υπόλοιπο κόσμο λίγους μήνες αργότερα, στις 2 Σεπτεμβρίου 1945, με την επίσημη υπογραφή της άνευ όρων παράδοσης της Ιαπωνίας στις Η.Π.Α., ενώ είχε προηγηθεί η ρίψη δύο ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε καταστροφικός και στο πλαίσιο του πραγματοποιήθηκαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας όπως το Ολοκαύτωμα των Εβραίων και άλλων κοινωνικών ομάδων (ρομά, ομοφυλόφιλοι, άτομα με ειδικές ανάγκες, κομμουνιστές κ.ά.) στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ναζιστικής Γερμανίας.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το τελευταίο επεισόδιο της σειράς ”Το Πανόραμα του Αιώνα” παραγωγής 1983.
ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ
Η σειρά ιστορικού ντοκιμαντέρ “Πανόραμα του Αιώνα” αποτελείται από 32 επεισόδια που καλύπτουν το χρονικό διάστημα από το 1895 έως τις 28 Οκτωβρίου 1940 και αναφέρονται στη μετάβαση από τον 19ο στον 20ό αιώνα. Μέσα από την προβολή σπάνιου οπτικοακουστικού αρχειακού υλικού προβάλλονται ιστορικά, πολιτιστικά και κοινωνικά γεγονότα όπως αυτά αποτυπώθηκαν σε κινηματογραφικά και φωτογραφικά τεκμήρια, εφημερίδες και έγγραφα, στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, κατά την περίοδο 1985 – 1940.
Το συγκεκριμένο επεισόδιο είναι το τελευταίο επεισόδιο της κινηματογραφικής σειράς ”Πανόραμα του αιώνα” και εστιάζει στις παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και στο ξέσπασμά του. Αρχικά, παρακολουθούμε τις πολεμικές προετοιμασίες της ναζιστικής Γερμανίας, τη σχετική προπαγάνδα, το Γερμανο-Σοβιετικό Σύμφωνο που υπογράφηκε αναπάντεχα το καλοκαίρι του 1939, την στάση της Αμερικής και του Προέδρου Ρούζβελτ απέναντι στον Αδόλφο Χίτλερ. Επιπλέον, γίνεται λόγος για τις διπλωματικές κινήσεις της Αγγλίας και της Γαλλίας καθώς και το φόβο που επικρατούσε στην ευρωπαϊκή ήπειρο για παγκόσμια καταστροφή το καλοκαίρι του 1939. Ακόμη, περιγράφεται η στάση ουδετερότητας που κράτησε η Ελλάδα μετά την κήρυξη του πολέμου, η οικονομική ανασφάλεια που επικρατεί στη χώρα, η έλλειψη ειδών διατροφής, η άνοδος τιμών στα τρόφιμα, η αύξηση της ανεργίας και η πρόσδεση της χώρας στα συμφέροντα της Μεγάλης Βρετανίας.
Τα θλιβερά πλάνα που ακολουθούν αφορούν την κήρυξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που ξεσπά με τον βομβαρδισμό της Βαρσοβίας από τον Χίτλερ. Παράλληλα, γίνεται λόγος για τις κινηματογραφικές ταινίες του 1939, όπως το ”Όσα παίρνει ο άνεμος”, με τη Βίβιαν Λι και τον Κλαρκ Γκέιμπλ, κ.ά. αλλά και διάφορες ταινίες με πολεμικό περιεχόμενο. Παράλληλα, παρουσιάζονται οι αεροπορικές επιθέσεις της Ναζιστικής Γερμανίας ενάντια στη Μεγάλη Βρετανία. Τέλος, γίνεται αναφορά στον αντίκτυπο του Πολέμου στην Ελλάδα. Το επεισόδιο αλλά και η ίδια η σειρά ολοκληρώνονται με την κήρυξη του πολέμου της φασιστικής Ιταλίας εναντίον της Ελλάδας την 28η Οκτωβρίου 1940.
Έτος παραγωγής: 1983
Σενάριο-σκηνοθεσία: Φώτος Λαμπρινός
Ιστορικός σύμβουλος: Γιάννης Γιαννόπουλος
Κείμενα: Ελένη Ασβεστά, Γιώργος Γκουζούλης
Αφήγηση: Σπύρος Μηλιώνης, Κώστας Σκόκος