Ο συνθέτης, μουσικολόγος και ερευνητής, Γιώργος Παπαδάκης γεννήθηκε το 1947 στα Χανιά. Σπούδασε ανώτερα θεωρητικά, σύνθεση και ιστορία της μουσικής στο Εθνικό Ωδείο στην Αθήνα. Εργάσθηκε ως μουσικοσυνθέτης στο θέατρο και στον κινηματογράφο για περισσότερα από είκοσι πέντε θεατρικά έργα και τριάντα ταινίες. Παράλληλα ασχολήθηκε με την έρευνα και συλλογή μουσικού – λαογραφικού υλικού που αφορά την ιστορία και εξέλιξη της παραδοσιακής, λαϊκής και δημοτικής μουσικής στην Ελλάδα, ενώ χαρακτηριστικό δείγμα της δουλειάς αυτής ήταν η έκδοση του βιβλίου του «Λαϊκοί Πρακτικοί Οργανοπαίχτες» το 1983, ενώ η τελευταία του έρευνα αφορούσε στην προέλευση του ρεμπέτικου τραγουδιού.
Συνεργάσθηκε με εφημερίδες και περιοδικά, ήταν τακτικός συντάκτης του περιοδικού «Ιστορικά» για θέματα μουσικής και της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία». Συνεργάστηκε επί χρόνια και με την ΕΡΤ, ως μουσικός, παραγωγός και διοικητικό στέλεχος από το 1978. Το 1981 διετέλεσε διευθυντής του μουσικού τμήματος του Δεύτερου προγράμματος της EPA, το 1987 σύμβουλος του τομέα ψυχαγωγίας της ET-1, ενώ το διάστημα 1993-97 ήταν διευθυντής προγράμματος της ET-2.
Από το 1982 μέχρι το 1999, ασχολήθηκε με την οργάνωση και επιμέλεια των καταγραφών παραδοσιακής μουσικής του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΑ, που απέφεραν ένα υλικό καταγραφής 3.650 μουσικών κομματιών, από περίπου διακόσιους σολίστες. Μέρος των ηχογραφήσεων αυτών μεταδόθηκε από την Κρατική Ολλανδική Ραδιοφωνία και ακολούθησε και η Ελληνική Ραδιοφωνία με τρεις εκδόσεις δίσκων: «Ελληνισμός σε Στεριά και Θάλασσα», «Όργανα και Οργανοπαίχτες» και «Xοροί». Από το 1988 ο Παπαδάκης επιμελήθηκε την έκδοση είκοσι δίσκων με καταγραφές παραδοσιακής και λαϊκής μουσικής.
Το 2002 ήταν μουσικός και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μελέτης της Παραδοσιακής Μουσικής Θράκης – Μικράς Ασίας – Ευξείνου Πόντου και μουσικός υπεύθυνος του Λυκείου των Ελληνίδων. Συνεργάστηκε επίσης με τη Δόμνα Σαμίου σαν μουσικός σύμβουλος σε πολλούς δίσκους και συναυλίες. Είχε βραβευθεί για τη μουσική του σε διεθνή και κρατικά φεστιβάλ, για τις “Κρυστάλλινες νύχτες” της Τώνιας Μαρκετάκη, για το “Μόνο της ζωής του ταξείδιον” του Λάκη Παπαστάθη.
Ο Γιώργος Παπαδάκης έφυγε από τη ζωή στις 13 Ιανουαρίου 2013 και το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει την εκπομπή από τη σειρά ντοκιμαντέρ Παρασκήνιο, παραγωγής 1982, αφιερωμένη στον ίδιο τον συνθέτη και την έρευνά του πάνω στην ελληνική, λαϊκή, δημοτική και παραδοσιακή μουσική:
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
Ο συνθέτης, μουσικολόγος και ερευνητής, Γιώργος Παπαδάκης, ακούει ηχογραφήσεις από παλιούς δίσκους λαϊκής και ρεμπέτικης μουσικής. Γίνεται εκτενής αναφορά στην ορχήστρα λαϊκής και δημοτικής μουσικής, με τη συμμετοχή πρακτικών λαϊκών μουσικών, την οποία συγκρότησε για την προσπάθεια συνεπέστερης προσέγγιση του τρόπου ερμηνείας των παλιών λαϊκών και δημοτικών τραγουδιών. Σε ότι αφορά το ρεπερτόριο που ερεύνησε και παρουσίασε η ορχήστρα μαθαίνουμε ότι επιλέχθηκαν χαρακτηριστικά τραγούδια από συγκεκριμένες περιόδους και συγκεκριμένων τεχνοτροπιών της λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής.
Ο ίδιος ο Παπαδάκης ερμηνεύει το μουσικό κομμάτι «Ψηλά τη χτίζεις τη φωλιά» του Μάρκου Βαμβακάρη, στο πιάνο και μιλάει για τη δουλειά και την έρευνα που μπορεί να γίνει αναφορικά με το λαϊκό και δημοτικό τραγούδι. Εξηγεί τη σημαντική εργασία που ενέχουν ακόμα και οι φαινομενικά απλοϊκές λαϊκές συνθέσεις και η ανάγκη ενδελεχούς έρευνά τους. Αναφέρεται στις διασταυρώσεις του δημοτικού και λαϊκού τραγουδιού και μιλάει για την έρευνα που έκανε στα κρητικά τραγούδια στη συλλογή του Αριστείδη Κρυαρίδη και για τη μουσική του Βαμβακάρη, ο οποίος εξηγεί ότι έκανε μπροστά από την εποχή του εκείνο που ζητούν οι έντεχνοι καλλιτέχνες, αφομοίωσε δημιουργικά έναν παραδοσιακό σκοπό. Διαβάζει κείμενο του δάσκαλου εκκλησιαστικής μουσικής, Π.Γ. Κιλτζανίδη, από το 1881 αναφορικά με τη σχέση της ελληνικής με την ανατολίτικη μουσική και μιλάει και ο ίδιος για τη σχέση αυτή.
Στη συνέχεια παρακολουθούμε πλάνα από τις πρόβες της ορχήστρας, αλλά και από το νυχτερινό πρόγραμμα στο μουσικό κέντρο όπου εμφανίζονται. Ο Γιάννης Μοραΐτης παίζει μπουζούκι, ο Αλέκος Αραπάκης στο βιολί, ο Κυριάκος Κωστούλας στο κλαρίνο, ο λαϊκός τραγουδιστής Δημήτρης Κοντογιάννης, ο νέος τραγουδιστής Θόδωρος Παπαδόπουλος στο μπαγλαμαδάκι. Ο Γιώργος Παπαδάκης τους παρουσιάζει ξεχωριστά και εξηγεί την ιδιαίτερη αξία τους. Μιλούν για τα όργανα, τις τεχνοτροπίες και τις παραλλαγές τους, τις τεχνικές κουρδίσματος και τη μουσική παράδοση που κουβαλούν, ενώ παρουσιάζουν στην κάμερα δείγματα αυτών των ιδιαιτεροτήτων με τα όργανά τους. Η ορχήστρα ερμηνεύει το τραγούδι «Ήρθαμε να γλεντήσωμε – Χατζηχρήστο», των Α. Χατζηχρήστου, Γ. Λελάκη, την «Γκιουλμπαχάρ» του Β. Τσιτσάνη, το παραδοσιακό τραγούδι της Ανατολικής Θράκης «Τρία καράβια πάνε», το δημοτικό τραγούδι του Γεωργίου Ζαλοκώστα «Μια βοσκοπούλα αγάπησα».
Σκηνοθεσία: Λάκης Παπαστάθης
Ρεπορτάζ: Δημήτρης Γκιώνης
Πρώτη τηλεοπτική προβολή: 10 Μαρτίου 1982
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr