Ο Χιλιανός συγγραφέας, δημοσιογράφος και πολιτικός ακτιβιστής, Λουίς Σεπούλβεδα (Luis Sepulveda), έφυγε από τη ζωή πριν από πέντε χρόνια, στις 16 Απριλίου 2020. Ο Λουίς Σεπούλβεδα Καλφουκούρα γεννήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 1949 στο Οβάγιε της βόρειας Χιλής τελείωσε της σπουδές του στη σκηνοθεσία στο Σαντιάγο και το 1969 πηγαίνει στο πανεπιστήμιο της Μόσχας με υποτροφία από το οποίο αποβάλλεται, μόλις πέντε μήνες μετά, λόγω των σχέσεων που ανέπτυξε εκεί με πολιτικούς αντιφρονούντες. Υποχρεώνεται να φύγει από τη Σοβιετική Ένωση και το 1973 εντάσσεται στη προσωπική φρουρά του Σαλβαδόρ Αλιέντε τον οποίο υποστηρίζει με κάθε του δύναμη. Με το πραξικόπημα του Αουγκούστο Πινοσέτ ο Σεπούλβεδα φυλακίστηκε από το καθεστώς, βασανίστηκε, δικάστηκε ως προδότης και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 28 ετών. Αποφυλακίζεται το 1977 με παρεμβάσεις από τη Διεθνή Αμνηστία, το καθεστώς Πινοσέτ τον εξορίζει από τη χώρα κι εκείνος καταφεύγει με μια σειρά αποδράσεων στον Ισημερινό (Εκουαδόρ). Εκεί θα ιδρύσει θεατρικό θίασο, θα γράψει ποίηση, θέατρο, διηγήματα, ενώ θα φτιάξει θεατρικές ομάδες και στο Περού και στην Κολομβία. Η συμμετοχή του σε αποστολή της UNESCO στον Αμαζόνιο με στόχο την αποτίμηση της επίδρασης της αποικιοκρατίας στη φυλή των ιθαγενών Σουάρ, για επτά μήνες, θα αποτελέσει μια εμπειρία τόσο ισχυρή ώστε να αλλάξει την εικόνα του για τον κόσμο. Το 1979 ο Σεπούλβεδα κατατάσσεται στη Διεθνή Ταξιαρχία «Σιμόν Μπολίβαρ» και παίρνει ενεργό μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα της Νικαράγουα, όπου μετά την επικράτηση της επανάστασης, θα εργαστεί ως δημοσιογράφος. Το 1980 θα εγκατασταθεί στην Ευρώπη, στο Αμβούργο, από όπου ως δημοσιογράφος θα ταξιδέψει στη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Από το 1982 έως το 1987 θα δράσει με την Greenpeace ως μέλος πληρώματος σε πλοίο της και έπειτα ως συντονιστής σε διάφορες δομές της οργάνωσης. Ο Σεπούλβεδα ταξίδεψε σε όλο τον πλανήτη και βραβεύθηκε με σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία. Το έργο του, ξεχωρίζει για το χιούμορ του αλλά κυρίως για τις απεικονίσεις της ζωής στη Νότια Αμερική, τη συστηματική ανάδειξη των ζητημάτων οικολογίας και οικολογικής συνείδησης αλλά και στην ανατροπή των αποικιακών αφηγηματικών σχημάτων περί πολιτισμού και βαρβαρότητας. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 50 γλώσσες, ενώ το πιο γνωστό είναι το «Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης» (1989). Άλλα σημαντικά του έργα είναι: «Ο κόσμος του τέλους του κόσμου» (1989), «Όνομα ταυρομάχου» (1994), «Patagonia express» (1995), «Η ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει» (1996), «Το ημερολόγιο ενός ευαίσθητου killer» (1996), «Hot Line, Γιακαρέ» (1997), «Η τρέλα του Πινοσέτ» (2002), «Τα χειρότερα παραμύθια των αδελφών Γκριμ» (2004) και «Η δύναμη των ονείρων» (2006). Ο Λουίς Σεπούλβεδα ήταν ένα από τα διασημότερα θύματα του νέου κορωνοϊού (Covid-19).
Το Αρχείο ΕΡΤ για τα πέντε χρόνια από το θάνατο του Λουίς Σεπούλβεδα προτείνει την εκπομπή:
ΟΙ ΚΕΡΑΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ
ΛΟΥΙΣ ΣΕΠΟΥΛΒΕΔΑ
Στην Χιχόν της Ισπανίας ο Ανταίος Χρυσοστομίδης και η Μικέλα Χαρτουλάρη συναντούν τον Λουίς Σεπούλβεδα στον τόπο που διάλεξε για μόνιμη κατοικία του από το 1997 και έπειτα. Παρουσιάζεται συνοπτικά οι περιπετειώδης ζωή του από τη ζωή του δίπλα στον Αλιέντε, τις διώξεις από το καθεστώς του δικτάτορα Πινοσέτ μέχρι την ακτιβιστική του δράση με την UNESCO και την Greenpeace. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα βιβλία του τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και είναι ιδιαιτέρως δημοφιλή στην Ελλάδα.
Ο Χρυσοστομίδης και η Χαρτουλάρη συζητούν με τον Σεπούλβεδα την ισορροπία του αυτοβιογραφικού και του μυθοπλαστικού στοιχείου των βιβλίων του και ο Σεπούλβεδα εξηγεί ότι συχνά «ντύνει» τους χαρακτήρες και τις ιστορίες του με προσωπικά, αυτοβιογραφικά στοιχεία μιας και δεν σκοπεύει ποτέ να γράψει μια αυτοβιογραφία. Ειδικά ο παππούς του εξηγεί ότι ήταν μάλλον και ο λόγος που ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία.
Μιλάει επίσης για τα πρώτα του ταξίδια στο νότο της Χιλής, μέχρι το νότο της Παταγονίας μέσα από τα οποία γεννήθηκε και η αγάπη του για τη μετακίνηση, για μια νομαδική ζωή, μια ζωή σε κίνηση. Αναφέρεται στη ζωή στη Χιλή της δεκαετίας του 1950 και 1960, τη συμμετοχικότητα των πολιτών και την κουλτούρα δημοκρατίας που υπήρχε διάχυτη και δηλώνει περήφανος για την προλεταριακή καταγωγή του από μια φτωχή γειτονιά όπου έμαθε από μικρός να διαβάζει και περιγράφει με συγκίνηση τη συμμετοχή του στην πρώτη προσπάθεια να εκδοθούν στη Χιλή φτηνές εκδόσεις κλασσικών λογοτεχνικών έργων, οι οποίες έγιναν πολύ γρήγορα δημοφιλείς. Ο Σεπούλβεδα μιλάει για τα βιβλία του όπως το «Παταγονία Εξπρές», «Η τρέλα του Πινοσέτ», «Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης», «Η σκια του εαυτού μας» και εξηγεί για κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία που αποτέλεσαν σημεία αναφοράς για τον ίδιο, ενώ εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο γράφει, συλλαμβάνει την ιδέα ενός βιβλίου μέχρι και τη διόρθωσή του πριν την έκδοσή του.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής ο Σεπούλβεδα εξηγεί τη σημασία της εμπειρίας του τέλους της Χιλιανής δημοκρατίας και της επιβολής του δικτατορικού καθεστώτος του Πινοσέτ, θυμάται την ένταξή του στην κομουνιστική Νεολαία της Χιλής και την μετακίνησή του στη Νεολαία του Σοσιαλιστικού Κόμματος μετά το θάνατο του Τσε Γκεβάρα και λίγο μετά τη συμμετοχή του στη σωματοφυλακή του Σαλβαδόρ Αλιέντε. Θυμάται επίσης την αισιοδοξία και το χιούμορ του Αλιέντε, στοιχεία που προσπάθησε να διατηρήσει και ο ίδιος στο λογοτεχνικό του έργο, ενώ υπογραμμίζει την προτεραιότητα της ιδιότητας του πολίτη σε σχέση με αυτή του συγγραφέα για τον ίδιο και τη ζωή του. Αναφέρεται στη συμμετοχή του στον επαναστατικό αγώνα στη Νικαράγουα, στη διεθνή ταξιαρχία Σιμόν Μπολίβαρ και στους λόγους για τους οποίους επέλεξε να φύγει σχετικά γρήγορα μετά την επικράτηση της επανάστασης. Ο Σεπούλβεδα σχολιάζει αρνητικά τη νέα εποχή επικράτησης του καπιταλισμού και μιλάει για την οικολογία ως επιστήμη αλλά και ως βαθύτατα πολιτική ιδεολογία, ενώ δεν παραλείπει να σχολιάσει και το έλλειμμα φαντασίας στον σύγχρονο αριστερό λόγο. Μιλάει τέλος για την κοινωνία της Χιχόν της Ισπανίας, την επανάσταση που έλαβε χώρα στην ευρύτερη περιοχή των Αστούριας το 1934 και τους λόγους που τον οδήγησαν στην επιλογή να μείνει εκεί.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής ακούγονται αποσπάσματα από τα βιβλία του Σεπούλβεδα και προβάλλεται αρχειακό φωτογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό ενώ ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρεται και στις δύο ταινίες που σκηνοθέτησε, αλλά και στο ντοκιμαντέρ που σχεδιάζει με θέμα τους Μαπούτσε στη Χιλή.
Σενάριο-Επιμέλεια-Παρουσίαση: ΑΝΤΑΙΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗΣ, ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ
Σκηνοθεσία: ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΕΛΕΑΣ
Έτος παραγωγής: 2011
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr