Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το επεισόδιο της σειράς εκπομπών, παραγωγής 1987, «Περιμένοντας την Ανάσταση», με θέμα το Μεγάλο Σάββατο και ειδικότερα ο ακαδημαϊκός και αρχαιολόγος Νίκος Ζίας μιλάει για την απόδοση της Ανάστασης μέσα από τη Βυζαντινή εικονογραφία ως «Εις Άδου κάθοδος του Κυρίου».
ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΝΙΚΟΣ ΖΙΑΣ
(video)
Σειρά εκπομπών που αναφέρονται στην Μεγάλη Εβδομάδα, από τη Μ. Δευτέρα έως και ανήμερα το Πάσχα. Στο 6ο επεισόδιο ο διαπρεπής ακαδημαϊκός και αρχαιολόγος Νίκος Ζίας μιλάει για την Ανάσταση, τις σχετικές με αυτή εικονογραφήσεις και ύμνους στην ορθόδοξη βυζαντινή παράδοση.
Ο Νίκος Ζίας μιλάει για τη σχέση του ανθρώπου με την έννοια του θανάτου και της ανάστασης και την απάντηση στο ερώτημα του θανάτου από την ορθόδοξη πίστη. Αναφέρεται στον πνευματικό ρεαλισμό της χριστιανικής ορθόδοξης πίστης και εξηγεί ότι η υμνολογία και η εικονογραφία διαπνέονται από αυτή την προσέγγιση και αυτό το χαρακτήρα.
Υπογραμμίζει την αποτύπωση αυτής της αντίληψης στις αγιογραφίες στο μοναστήρι του Οσίου Λουκά και στη Μονή Δαφνιού, αναφέρεται στις εικόνες του Ιησού, της Σταύρωσης και της Ανάστασης όπως τις συναντάμε στους ναούς αυτούς και όπως εικονίζονται στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση με τη μορφή της «Εις Άδου καθόδου του Κυρίου». Εξηγεί την καθιέρωση του συγκεκριμένου εικονογραφικού τύπου και τον αντίκτυπο του στους πιστούς που αντίκρυζαν αυτές τις εικόνες, ενώ επιμένει στην απόδοση της σταύρωσης ως προάγγελο της ανάστασης. Εξηγεί τις δυσκολίες του ορθόδοξου εικονογράφου απέναντι στην ανάγκη να ζωγραφίσει την ανάσταση, περιλαμβάνοντας στην τέχνη του τη σιωπή, τη συμβολική παράσταση και τη θεία φύση του γεγονότος. Αντίστοιχα αναφέρεται στους ύμνους και τη διάσωση παραδόσεων σε κείμενα που συνεισέφεραν στη διαμόρφωση ενός ορθόδοξου βυζαντινού εικονογραφικού τύπου που διασώζεται μέχρι και σήμερα. Ο Νίκος Ζίας περιγράφει τις παραστάσεις στη Μονή του Οσίου Λουκά, του Δαφνίου, καθώς και στη Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, ενώ επικεντρώνεται κάθε φορά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της απεικόνισης της ανάστασης με τη μορφή της «Εις Άδου καθόδου του Κυρίου».
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται πλάνα από τη μονή του Οσίου Λουκά και τη μονή Δαφνίου αλλά και τη μονής Χώρας στην Κωνσταντινούπολη, ενώ ακούγονται ύμνοι του Μεγάλου Σαββάτου. Ψάλλει η βυζαντινή χορωδία του Λυκούργου Αγγελόπουλου.
Σκηνοθεσία: Γιώργος Ζερβουλάκος
Φωτογραφία: Τάκης Ζερβουλάκος
Ημερομηνία πρώτης τηλεοπτικής προβολής: 18/4/1987
Δείτε περισσότερα στο https://archive.ert.gr/