Μνήμες Προσφύγων–
Η ζωή στις χαμένες πατρίδες – μέρος Β’

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και το Αρχείο της ΕΡΤ στα πλαίσια των εκδηλώσεων της επετείου παρουσιάζει μια σειρά αφιερωμάτων με το γενικότερο τίτλο ‘’Μνήμες Προσφύγων’’. Αποσπάσματα από σημαντικές μαρτυρίες προσφύγων που ζούσαν στη Μικρά Ασία στις αρχές του 20ου αιώνα, βιώσαν τις φρικαλεότητες της καταστροφής και τις δυσκολίες της εγκατάστασης στην Ελλάδα καθώς και υλικό μοναδικής σημασίας από το πλούσιο φωτογραφικό και ραδιοφωνικό Αρχείο της ΕΡΤ. Οι πολύ σημαντικές προφορικές μαρτυρίες παραχωρήθηκαν στα πλαίσια διάφορων εκπομπών της ΕΡΤ από τη δεκαετία του 1980 έως τις αρχές του 2000.

Η δεύτερη ανθολογία μαρτυριών περιέχει στοιχεία για την εκπαίδευση, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τηλεοπτικό και το Ραδιοφωνικό Αρχείο της ΕΡΤ. Ο Νίκος Αρώνης, επίτιμος Πρόεδρος της ''Ένωσης Σμυρναίων’’ δίνει στοιχεία για τον αριθμό των σχολείων, των εκκλησιών, των μαθητών και των δασκάλων στη Μικρά Ασία και ιδιαίτερα στην Σμύρνη πριν το 1922. Από το ντοκιμαντέρ ''Μικρασιατική Καταστροφή’’, παραγωγής 1982, σενάριο-σκηνοθεσία Πόπη Αλκούλη. Ένας πρόσφυγας από το χωριό Κριπιντζέ της Παλαιάς Εφέσσου, γεννημένος το 1891, περιγράφει το πώς τα παιδιά μάθαιναν την Ελληνική γλώσσα καθώς και τα ελληνικά μαθήματα που παρακολουθούσαν στο σχολείο του χωριού του. ''Το Ρίζωμα’’, παραγωγής 1990, σενάριο-έρευνα-σκηνοθεσία Άρης Καραϊσκάκης. Πρόσφυγας από την Στεινίμαχο μιλά για το μυστικό σχολείο που παρακολουθούσε στο υπόγειο του σπιτιού της δασκάλας της και έπειτα αναφέρεται στην περίοδο που φοίτησε στο Ζάππειο Εκπαιδευτήριο Θηλέων της Κωνσταντινούπολης, όπου είχε συμμαθήτριες από διάφορες περιοχές που ζούσαν υπόδουλου Έλληνες (Κερασούντα, Σαμψούντα, Πόντος) αλλά και από την Ελλάδα. ''Το Ρίζωμα’’, παραγωγής 1990, σενάριο-έρευνα-σκηνοθεσία Άρης Καραϊσκάκης. Η λαογράφος και πρόσφυγας Καλλιόπη Κολλιοπούλου-Γρίβα μιλά για την σημασία των θρησκευτικών εορτών στη ζωή και την καθημερινότητα των Μικρασιατών και περιγράφει ειδικότερα τον εορτασμό της Ανάστασης στην Αγία Φωτεινή Σμύρνης. ''Μικρασιατική Καταστροφή’’, παραγωγής 1982, σενάριο-σκηνοθεσία Πόπη Αλκούλη. Η λογοτέχνιδα και πρόσφυγας Τατιάνα Σταύρου ανασύρει μνήμες από τον εορτασμό του Πάσχα στην ιδιαίτερη πατρίδα της το Βαφεοχώριο, προάστιο της Κωνσταντινούπολης. ''Παρασκήνιο’’, παραγωγής 1979, σκηνοθεσία Μάνος Ευστρατιάδης. Από το Αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, ένα απόσπασμα από την εκπομπή ''55 Χρόνια από την Καταστροφή'' του Δεύτερου Προγράμματος της ΕΡΑ, παραγωγής 1977, σε παρουσίαση-επιμέλεια της Μαριάννας Κορομηλά. Σε αυτό παρουσιάζονται στοιχεία για την εκπαίδευση των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και μια πρόσφυγας μοιράζεται τις αναμνήσεις της από τη ζωή στην Σμύρνη.